Samenvatting
Tijdvak 5 en 6 samenvattingen - geschiedenis
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Tijdvak 5 en 6 samenvattingen - Feniks geschiedenis 4,5,6 vwo
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Tijdvak 5Ontdekken en Hervormers
1500 n.Chr. – 1600 n.Chr Vroegmoderne Tijd/Renaissancetijd
Kenmerkende aspecten
Begin Europese overzeese expansie
Renaissance
Hernieuwde oriëntatie op klassieke oudheid
(protestantse) Reformatie
De Nederlandse Opstand
Renaissance
Betekenis
= een wedergeboorte
Of
= cultuurstroming in de vijftiende en zestiende eeuw die de mens centraal stelde en de kunst uit de
klassieke Oudheid als voorbeeld nam
Middeleeuwen
Kerk had weinig waardering voor kennis uit de Oudheid
Kennis verloren gegaan in Europa
Ontstaan
Door kruistochten en handel waren Europeanen in aanraking gekomen met arabische
wetenschappers
Wetenschappelijke kennis overgenomen Klassieke Oudheid
Medisch en vakkundig gebied uitgebreid
Oorzaak (hernieuwde belangstelling klassieke kennis)
Eind middeleeuwen interesse toename in Noord-Italië
Welvarende en zelfbewuste burgerij
Kerk zei dat heden minder belangrijk dan hiernamaals botsing
Grieken en Romeinen benadrukte schoonheid en zin van het leven >> sloot wel aan met levenswijze
Constantinopel
In 1453 viel Constantinopel in Turkse handel
Rijke burgers vluchtte naar Italië
Klassieke idealen en denkbeelden meegenomen
Ook vertaalde de interesse in de oudheid in het imiteren van Grieks-Romeinse bouw- en kunststijlen.
Bekende renaissancekunstenaars: Leonardo da Vinci (= homo universalis; persoon die actief en
begaafd is op diverse terreinen)
,Humanisme
Christelijk geloof had het denken van kunstenaars en wetenschappers beheerst: Middeleeuwen was
een duistere periode waarin wetenschap en idealen van de Grieken en Romeinen verloren waren
gegaan.
Wetenschappers – renaissance
Verschijnselen verklaren met verstand (net als in Oudheid)
Geloof en uitleg Bijbel door Kerk niet langer basis van alle kennis over het leven en de wereld
Mens staat centraal humanisme
= geestelijke beweging uit de vijftiende en zestiende eeuw die zich kenmerkte door studie van de
klassieke Oudheid en door zelfstandig en kritisch denken
Individualiteit en verstand mens benadrukken
VB humanist: Erasmus
Humanistisch onderzoek – gevolg
1) Vernieuwde geestelijk mensbeeld
2) Vernieuwde fysieke mensbeeld
Bestudering bouw en werking menselijk lichaam
Wereldbeeld 1450
In late middeleeuwen werd handel steeds internationaler
Handelaren uit Genua, Venetië en Florence speelde er een rol in
Rond 1450 gedetailleerde kaart Middellands Zeegebied
Toscanelli (wetenschappers Florence) combineerde gegevens uit wereldkaarten van de Grieken met
nieuwe Europese en Arabische kennis over zeeroutes en kustlijn
Het combineren van oude en nieuwe kennis leidde tot verbreding van het wereldbeeld van
de Europeanen
Portugal
Aziatische producten in landen als Portugal en Spanje was erg duur >> zelf handelen met Indië zou
goedkoper zijn
Over land onmogelijk
Portugese prins, Henk de Zeevaarder, ontdekkingsreizen organiseren
1498 India bereikt
Route daarheen vestigde Portugezen eilanden en kustplaatsen en versterkten die met forten en
soldaten. Vanuit deze factorijen dreven ze handel met de inheemse bevolking
= handelspost aan een buitenlandse kust die werd gebruikt als steunpunt voor de overzeese handel.
Er waren nu twee handelsroutes waarlangs de kostbare Aziatische producten naar Europa kwamen:
de Arabieren en Ottomanen beheersten de landroute, de Portugezen de zeeroute.
, Spanje
Tijdens het opbouwen van de Portugese factorijen, had Spanje de Reconquista. In 1492 kwam een
einde hieraan: de laatste islamitische leider werd verslagen.
Spaanse koning(+in) konden geld vrijmaken voor ontdekkingstocht
Columbus ging op ontdekkingsreis naar Indië, gefinancierd door Spaanse koning
Amerika ontdekt (niet Indië
Verdrag van Tordesillas 1492
Onder leiding van de paus is het verdrag tot stand gekomen
Westelijke helft van de wereld werd toegewezen aan Spanje
Oostelijke helft aan Portugal
Azteken en Inca’s
In Amerika, ontdekt door Columbus, bezaten twee grote indianenvolken (Azteken en Inca’s),
uitgestrekte rijken met miljoenen inwoners en een hoogstaande cultuur. Landbouw was ook
hoogontwikkeld.
Irrigatiesysteem
Terrassen aangelegd tussen hellingen
Handelaren en ambachtslieden zorgden voor een bloeiende , veelzijdige economie
Verarmde Spaanse adel, conquistadores, trokken gewapend Amerika in
Azteken na twee jaar overgeven (na oorlog)
Niks meer over van handelsnetwerken en landbouwcultuur
10 jaar later Inca rijk overgegeven
Veel indianen stierven aan de ziekten die de Spaanse conquistadores meenamen
Kolonisering Amerika door Spanje
Conquistadores kregen als beloning van de veroverde gebieden grote landgoederen.
Indianen werkten verplicht op plantages en in mijnen
>> encomienda = systeem in Spaans-Amerika waarbij lokale indianen verplicht werkten op
plantages en in mijnen
Indianen stierven massaal (niet gewend zware werk)
Afrikaanse slaven ingezet
Ontstaan van de trans-Atlantische slavenhandel
= afrikanen vervoeren naar Amerika om hen daar als slaven te werk
te stellen
Hiërarchie samenleving
Ingedeeld op afkomst, de casta’s:
Aan het hoofd stond een onderkoning met ambtenaren 1, bewoners
2 EU ouders2, indianen en als laagst de slaven3. hoe hoger, hoe
beter kans goede baan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CarlijnvAken04. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 51036 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen