Samenvatting: Willem Koetsenruijter & Tom van Hout - Methoden voor journalism studies
Hoofdstuk 1 - Wat is journalism studies?
Journalistiek kun je definiëren als een communicatieproces tussen producenten en consumenten. De
wetenschap die dat communicatieproces bestudeert heet journalism studies. Het gaat dus over wat
journalisten doen en hoe ze werken, over wat ze maken en wat voor effecten dat heeft.
1.1. Journalistiek in zes dimensies
Journalistiek is een specifieke vorm van communicatie. Elke vorm van communicatie kan
onderverdeeld worden in zes dimensies, namelijk vorm, inhoud, stijl, functie, producent en
consument.
De vorm van journalistiek is gemediatiseerde communicatie. Dat wil zeggen informatieoverdracht via
mediatechnologieën: internet (digitaal), radio en televisie (audiovisueel) en kranten en weekbladen
(print).
De inhoud van journalistiek bestaat uit nieuws, oftewel feiten en commentaar op de feiten. Er zijn
twee soorten nieuws, hard nieuws en zacht nieuws. Hard nieuws is feitelijke informatie met
actualiteitswaarde en maatschappelijk belang, zoals de politiek, economie en het verkeer. Zacht
nieuws geeft informatie over interesses van de lezer, zoals het milieu, kunst en sport. Er is nog een
derde soort nieuws; metanieuws. Dit is nieuws over nieuws.
De stijl van journalistiek bestaat uit feitelijke berichtgeving. Ook al worden feiten subjectief
weergegeven, toch zijn objectiviteit en betrouwbaarheid voor veel mensen kwaliteitscriteria.
De functie van journalistiek is de samenleving informeren, mobiliseren en beschermen tegen
misbruik van de macht door maatschappelijk belangwekkende feiten en opinies openbaar te maken.
De producenten van de journalistiek zijn journalisten. Dat zijn kenniswerkers die informatie
verzamelen namens een journalistieke organisatie en verspreiden voor een publiek. Bloggers en
ooggetuigen kunnen ook een journalistieke rol vervullen.
De consumenten van de journalistiek zijn het publiek dat kranten leest, journaals kijkt en
radioprogramma’s beluistert. De grens tussen producent en consument vervaagt. Iedereen kan via
internet nieuws verspreiden op elk tijdstip, dat wordt user-generated content genoemd. Het publiek
wordt zo een actieve, participerende consument, de prosumer.
1.2 De studie van journalistiek
Journalism studies is de wetenschappelijke studie van journalistiek als maatschappelijk verschijnsel,
met aandacht voor de journalistieke praktijk, inhoud en effecten. Er worden vijf kenmerken van
journalism studies onderscheiden, namelijk de parapluterm, oorsprong, focus, verandering en
ontwikkelingsfase.
Journalism studies is een parapluterm voor de wetenschappelijke studie naar journalistiek. Het is een
breed en multidisciplinair onderzoeksdomein met aandacht voor de praktijk, inhoud en receptie van
journalistiek. Onderzoeksjournalistiek is niet te verwarren met onderzoek naar journalistiek.