Uitgebreide powerpoint met alle examenstof van domein B (Aarde) erin verwerkt voor de aardrijkskunde centrale eindexamens (VWO 2024).
De powerpoint is gemaakt op basis van het Examenoverzicht Samenvatting boekje voor , maar is gelukkig ook te gebruiken voor de eindexamens van 2024!
Alle stof z...
Veranderingen van het aardoppervlak ontstaan door de opbouwende werking van endogene process
afbrekende werking van exogene processen.
EEN VOETTEKST TOEVOEGEN 2
, Endogene processen
Endogene processen komen van binnenuit en zijn verantwoordelijk voor:
→ Vulkanen
→ Aardbevingen
→ Gebergte
Lithosfeer:
Het buitenste gedeelte van de aarde bestaande uit de aardkorst
en het bovenste deel van de aardmantel.
Kent 2 soorten korst in de lithosfeer:
- Oceanische korst (zwaar gesteente; basalt)
- Continentale korst (licht gesteente; graniet)
Asthenosfeer:
Onderdeel van de aardmantel bestaande uit bijna vloeibaar gesteente.
Hierdoor kan het bovenste deel van de mantel en de lithosfeer
EENstromen.
eroverheen VOETTEKST TOEVOEGEN 3
, Convectiestromen
Door temperatuurverschillen in de aardmantel ontstaan: convectiestromen (= langzame stromen van stroperig g
in de aardmantel).
Dichtbij de kern warmt gesteente op → lagere dichtheid (licht) en stijgt dus op
Dichtbij de aardkorst koelt gesteente af → hogere dichtheid (zwaar) en daalt dus
Deze convectiestromen zijn verantwoordelijk voor
het bewegen van de aardplaten.
EEN VOETTEKST TOEVOEGEN 4
, ridge push & slab pull
ridge push slab pull
Bij plaatgrenzen welt vanuit de asthenosfeer De oude lithosfeer wordt steeds verder weg
magma op en duwt de lithosfeer weg. geduwd en koelt daardoor verder af en krijgt een
hogere dichtheid (wordt dus zwaarder).
→ Het magma koelt af en stolt en er wordt
nieuwe lithosfeer gevormd: een oceanische rug. → Subductie
De nieuwe lithosfeer duwt de al bestaande De subducerende lithosfeer wordt door een
lithosfeer naar de zijkanten. verschil in dichtheid de asthenosfeer in getrokken.
Oftewel: Oftewel:
De nieuwe rug (ridge) duwt (push) de al De oudere lithosfeer (slab) wordt door een verschil
bestaande lithosfeer naar de zijkanten. in dichtheid de asthenosfeer in getrokken (pull).
EEN VOETTEKST TOEVOEGEN
,EEN VOETTEKST TOEVOEGEN 6
, Platentektoniek
De aardkorst bestaat uit verschillende tektonische platen. Door convectiestromen verschuiven deze tektonische pl
met enkele centimeters uit elkaar: dit geologische verschijnsel heet platentektoniek.
De grenzen van deze platen kunnen op 3 manieren bewegen:
Divergent Convergent Transform
Platen bewegen uit elkaar Platen botsen tegen elkaar aan Platen bewegen langs e
De barsten die ontstaan worden opgevuld met magma uit Bij verschillende dichtheid Er wordt geen nieuwe aardkorst gevor
de asthenosfeer. → mid-oceanische rug = Subductie (oceanische korst schuift onder de ook geen aardkorst
continentale korst) → diepzeetroggen
motor: ridge push & slab pull Door drukopbouw ontstaan grote span
Bij dezelfde dichtheid aardkorst → aardbevingen
= plooiingsgebergten
EEN VOETTEKST TOEVOEGEN 7
Door drukopbouw ontstaan grote spanningen in de
aardkorst → aardbevingen
, Vulkanisme
Een vulkaan is een opening in de aarde waardoor er heet materiaal vanuit het binnenste van de aarde o
• Onder het aardoppervlak: magma
• Boven het aardoppervlak: lava
Vulkanisme is de verzamelnaam voor alle geologische processen die hiermee te maken hebben.
Actieve vulkaan: af en toe meetbare activiteiten
Slapende vulkaan: lange tijd geen activiteit meer
Dode vulkaan: ligt niet meer boven een magmahaard (hotspotvulkaan)
Er zijn 2 soorten vulkaanuitbarstingen of erupties mogelijk:
• Explosieve eruptie
- pyroclastisch materiaal wordt uitgestoten. (verschillende soorten vulkanische as vermengd met heet ga
• Effusieve eruptie
- lava stroomt uit de vulkaan.
EEN VOETTEKST TOEVOEGEN 8
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Rosalia23. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
