Hierbij wordt er antwoord gegeven op de volgende deelvragen 'Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige samenleving?' 'Hoe werden verlichte ideeën tijdens de democratische revoluties in de Verenigde Staten en Frankrijk in de praktijk gebracht?' 'In welke mate bepaa...
2.1 Verlichte denkbeelden ( 1650 – 1689 )
Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige
samenleving?
Aanleiding wetenschappelijke revolutie:
Copernicus, halverwege 16e eeuw, ontdekking ‘heliocentrisch wereldbeeld’
Wetenschappelijke revolutie : reeks wetenschappelijke ontwikkelingen in de 16 e
en 17e eeuw die tot een ander mens- en wereldbeeld leiden. Kenmerkend is
observeren, experimenteren en redeneren.
Ontwikkelingen in de 16e eeuw:
o Ontdekkingsreizen
Nieuwe rijkdom en verbeterde scheepsbouw, navigatie en cartografie
o Ambachtelijke technieken
Molens, telescoop en de drukpers
o Humanistische tekstanalyse
Kritische houding + klassieke teksten
o Rationalisme van Descartes ( = vader van het rationalisme )
Rationalisme : overtuiging dat de rede ( = het verstand ) de enige bron van
kennis is
- Natuur is een machine, die kan je begrijpen d.m.v. je verstand
- Verstand ( ratio ) is belangrijker dan waarneming (empirie )
- Mens heeft van god aangeboren kennis meegekregen
o Empirisme van Locke ( = vader van het liberalisme )
Empirisme : overtuiging dat kennis voorkomt uit ervaring
- Bewustzijn is een onbeschreven blad
- Onze ideeën zijn het resultaat van ervaringen en indrukken die gebaseerd
zijn op de zintuiglijke waarneming ( alles wat je ziet , doet , ruikt , proeft ;
dat creëert uiteindelijk jouw kennis )
Nieuwe ontdekkingen en inzichten ondermijnen het geloof
Katholieke kerk heeft veel autoriteit en een belangrijke positie ( geocentrisch
wereldbeeld )
Copernicus stelt het heliocentrisch wereldbeeld vast -> Galilei bewijst met
telescoop dat Copernicus gelijk heeft + Newton kan banen en getijden
voorspellen met zwaartekracht
Autoriteit van de kerk neemt af -> gevolgen:
- discussies over de positie van godsdienst in de samenleving
- godsdienst en geweten worden steeds meer gezien als een zaak van het
individu
- het wordt minder gezien als een verantwoordelijkheid van de staat en / of
vorst
-
Hoe ontstond de verlichting?
, Door afname van de autoriteit van de kerk en de wetenschappelijke revolutie was
de verlichting mogelijk. De verlichting ontstond bij de filosofen, zij vonden dat ze
de wetenschappelijke methode moesten toepassen op de samenleving.
Verlichting = mens + samenleving ( onderzoeken met behulp van ) ratio +
wetenschappelijke methode
Verlichting : stroming van geleerden in de 18 e eeuw die vonden dat de
samenleving ( net zoals de natuur ) met de rede ( = het verstand ) moest worden
onderzocht. De meeste verlichte filosofen waren aanhangers van het rationeel
optimisme. Zij geloofden in ( maatschappelijke ) vooruitgang.
Invloed op het denken over de samenleving:
- filosofen gaan vragen stellen bv. ‘Wat is goed en fout?’
- er was teveel bijgeloof en tradities
- intolerantie en machtsmisbruik van kerk en staat
-> grote veranderingen via het onderwijs en de opvoeding
( vooruitgangsgedachte )
Immanuel Kant : twee denkstromen ( empirisme OF rationalisme )
Hij wilde een middenweg vinden : er is een grens aan het ‘weten’
Droit divin : goddelijk recht, idee dat de koning het recht om te regeren van God
heeft gekregen en daarom alleen aan God verantwoording schuldig is >
algemene gedachtegang
Voorbeelden van verlichte denkers en hun ideeën
John Locke
- Vorst krijgt macht van het volk i.p.v.. God
- Natuurrechten : grondrechten die niet door de mens gemaakt zijn, maar
die ieder mens van nature zou hebben. Iedereen dus gelijkwaardig en
daardoor mag je niet handelen in het nadeel van een ander
- In een natuurtoestand waren deze rechten vanzelfsprekend
- Volk geeft deel van de natuurrechten aan de regering, vorst geeft
veiligheid, oplossen van conflicten en bescherming natuurrechten ervoor
terug = sociaal contract
- Niemand staat boven de wet ( grondwet )
- Zodra iemand boven de wet ging staan mocht het volk deze persoon
afzetten
Rousseau
- Verlaten van de natuurtoestand leidt tot slavernij en armoede
- Beschaving creëert ongelijkheid, maar van nature zijn alle mensen vrij en
gelijk
- Volkssoevereiniteit : het hoogste gezag berust bij het volk, dat de
staatsmacht ( indien nodig ) toevertrouwt aan een ( gekozen ) regering
- Directe democratie ( ideale situatie )
- Niet mogelijk? Sociaal contract > volk geeft soevereiniteit aan vorst /
volksvergadering en die voert de algemene wil uit
Montesquieu
- Scheiding der machten / trias politica : systeem van drie van elkaar
gescheiden machten : wetgevende , uitvoerende en rechtsprekende
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienkehack. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
