Een ervaren lezer leest een tekst anders dan een beginner. Bovendien verschilt de motivatie
waarmee een tekst verwerkt wordt per lezer. Vmbo-leerlingen (beginners) hebben vaak weinig
motivatie, die werken liever met hun handen.
In dit artikel wordt onderzoek gedaan m.b.v. geschiedenisteksten. Dit zijn teksten waarvan de inhoud
onthouden moet worden. De teksten zijn hoofdzakelijk bedoeld om informatie over te dragen en niet
om te oefenen met lezen.
Er zijn verschillende structuur en stijlkenmerken die worden toegepast. Zo wordt in de ene methode
de lezer direct aangesproken en andere teksten zijn juist afstandelijk en zakelijk geformuleerd. Ten
tweede komen in de ene methode veel (fictieve) personages voor, terwijl in de andere methode
alleen in de illustratieve teksten personages optreden. Bovendien verschilt de verteltijd, in de een
zijn feitelijke teksten in de verleden tijd geschreven, in de ander juist in de tegenwoordige tijd. Ten
derde verschilt het gebruik van een expliciete tekststructuur per methode. Sommige teksten zijn
voorzien van signaalwoorden en structuurexpliciteringen en wordt de hoofdgedachte van de tekst
expliciet weergegeven.
Signaalwoorden: geeft het verband aan tussen alinea’s. geven structuur en zorgen voor samenhang
(en, ook, nadat, etc.).
Volgens docenten en uitgevers zijn korte teksten met veel concreet taalgebruik het meest geschikt
voor een vmbo-leerling.
Ten tweede vinden de meeste docenten en uitgevers een heldere opbouw en structuur in de vmbo-
methodes belangrijk. Hierbij kan een expliciete hoofdgedachte in de kopjes en inleiding helpen. De
uitgevers en docenten zijn het niet met elkaar eens over het gebruik van signaalwoorden. De een
vindt dat dat het te moeilijk maakt, de ander vindt dat zij dat moeten leren. Volgens docenten is
vooral een duidelijke tekststructuur belangrijk.
Ten derde is het volgens docenten niet de taak van een studiemethode om de stof zo leuk mogelijk
te maken, daar is de docent voor. Wel moet de tekst zoveel mogelijk aansluiten bij de
belevingswereld van de leerling.
Ten slotte hebben de docenten en een aantal uitgevers ervaren dat vmbo-leerlingen het leuk vinden
om fictieve verhalen te lezen waarin een personage is opgevoerd waarmee de leerling zich kan
identificeren en waarin een spannend of herkenbaar onderwerp behandeld wordt.
Er zijn twee tekstdimensies belangrijk voor het tekstbegrip en -waardering van vmbo-leerlingen,
namelijk een structuurdimensie en een stijldimensie.
Bij structuurdimensie is er verschil in het gebruik van coherentie-versterkende middelen. Wanneer er
weinig coherentie-versterkende middelen worden gebruikt spreken we van een gefragmenteerde
tekst. In zo’n tekst is sprake van veel korte (hoofd)zinnen, die bovendien typografisch afzonderlijk
worden gepresenteerd doordat iedere zin los wordt aangeboden en begint op een nieuwe regel. Er
hoeft dus steeds maar kleine informatie-eenheden te worden verwerkt (makkelijk).
Een nadeel van zo’n tekst is dat de samenhang moeilijk te vinden is. Dat maakt het lastig om de
informatie te relateren en te integreren omdat de tekst bestaat uit grammaticaal onafhankelijke
zinnen zonder structuursignalen.
Structuurkenmerken:
- De aanwezigheid van structuurexpliciteringen door middel van connectieven en
signaalwoorden en -zinnen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SJN. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.