Er worden in de inleiding vier recepten voor appeltaart laten zien, door de tijd heen. De volgende
vraag ontstaat dan: hoe ontwikkelt zich de zin in de loop van de tijd: van recepten die eerst bestaan
uit één lange zin – met imperatieven verbonden door voegwoorden – tot teksten die opgeknipt zijn
in een reeks afzonderlijk gemarkeerde zinnen. En de vraag wanneer in instructies de ontwikkeling
van een meer algoritmische stijl plaatsvindt. Dit artikel beperkt zich tot twee aspecten: segmentatie
en detaillering.
Is eerder al veel onderzoek gedaan. Deze publicaties zijn onder te verdelen in twee groepen.
Enerzijds is er het weidse gebaar waarmee ons een historische blik in het verleden gegund wordt.,
zonder nauwkeurige analyses van specifieke documenten (veel context, weinig tekst). Anderzijds zijn
er publicaties met analyses van instructieve teksten uit het verleden waar interessante observaties
aan worden verricht, waarna vervolgens geconcludeerd wordt dat het er vroeger toch echt anders
aan toe ging (anekdotisch).
Er wordt aangenomen dat een gebruiker van een recept leest om te handelen. Het doel is bekend en
dat er handelingen verricht moeten worden, maar de gebruiker weet niet welke. Zo’n lezer heeft
twee basisbehoeften: begrip van elke handeling afzonderlijk en inzicht in de overgang tussen twee
handelingen.
Theorie van Kintsch over tekstbegrip: de lezer die een tekst onder ogen krijgt construeert een
tekstmodel en een situatiemodel. Het situatiemodel m.b.t. een appeltaartrecept bestaat –
afhankelijk van de ervaring en voorkennis van de lezer – uit concepten die verbonden zijn met ruimte
(keuken), de handelingen (deeg rollen, appels schillen), en het einddoel (aansnijden taart). Deze
concepten worden geactiveerd door cognities die deel uitmaken van de textbase, die op hun beurt
weer het resultaat zijn van de proposities in de tekst. De textbase is dus een weergave van de
propositie in de tekst, het situatiemodel bevat de daaraan gekoppelde cognities uit het geheugen van
de lezer.
Theorie over taalverandering van Keller: een vernieuwing in een genreconventie verschilt in wezen
niet van een taalverandering: beide kunnen getypeerd worden als eenzelfde type verschijnsel waarin
Keller twee aspecten onderscheidt: enerzijds is elke uiting, en elke tekst, het product van
intentioneel handelen van een enkel individu. Anderzijds kan die uiting een sociaal proces tot gevolg
hebben dat op zichzelf niet beoogd is, maar als een causaal gevolg gezien moet worden van een
nieuwe reeks intentionele handelingen. Elk proces wordt beschreven (Lentz) door op de volgende
drie vragen antwoord te geven:
- Welke motieven en intenties liggen ten grondslag aan het handelen van een individuele
auteur?
- Welk proces is het gevolg van een veelvoud van dergelijke individuele handelingen?
- Wat is het resultaat van dat proces?
Verandering in taalgedrag is dus geen individueel gegeven, maar een sociaal fenomeen, waar altijd
individuele intenties een belangrijke rol spelen; die intenties zijn echter niet gericht op het
veranderen van een conventie maar op het realiseren van een doel in een concrete situatie.
Theorie verschriftelijking van Parkes: een proces waarin de tekst in de loop van de tijd steeds
duidelijker een zelfstandige plaats krijgt in de communicatie. Een manifestatie van dat proces van
verschriftelijking is de toenemende hoeveelheid tekens, waarmee auteurs in de tekst voor lezers
markeringen aanbrengen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SJN. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.