HC Duitsland in Europa: Van WOI naar WOII
Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor
Duitsland en Europa (1918-1945)?
In september 1918 leek de Eerste Wereldoorlog voor Duitsland verloren, maar het leger wilde
hun verlies niet erkennen (ten koste eer leger) → ze lieten het Parlement het initiatief nemen
(9 november 1918).
Door censuur en propaganda in het Duitse rijk was het verlies onverwachts → onrust en
Duitse Keizer Wilhelm II vlucht naar NL.
censuur = Het tegenhouden van de publicatie van bepaalde informatie door de overheid.
propaganda = Reclame maken voor een ideologie of een politieke partij, met als doel meer
aanhang te krijgen.
11 november 1918: wapenstilstand getekend door sociaal democratische regering. Situatie
voor Duitsland slecht: honger, verlies geliefde, tekorten en verbitterde soldaten zonder
huis/baan.
De regering was verdeeld:
● meerderheid SPD (sociaaldemocratische partij) voor de arbeiders.
● conservatieve elite → wilden terug naar situatie voor de oorlog (keizer machtig DU).
● extremistische groeperingen probeerden regering ten val te brengen →
Spartakusopstand communisten naar voorbeeld Russische Revolutie.
Zomer 1919: nieuwe parlementaire verkiezingen met algemeen kiesrecht. De partijen die
wapenstilstand wilden (SPD, Centrum en DDP) kregen driekwart van de stemmen. De
partijen gingen in Weimar overleggen omdat het te druk was in Berlijn → Duitsland werd de
Weimarrepubliek.
Eerste taak parlement was een nieuwe grondwet met drie principes:
1. Parlementaire democratie
2. gelijkheid van iedereen voor de wet
3. gegarandeerde rechten en vrijheden voor iedere burger
Het parlement (de Rijksdag): wetgevende macht.
Regering (bestond uit ministers en rijkskanselier): uitvoerende macht.
● Rijkskanselier werd gekozen door het volk en had veel macht.
● Ook was er een rijkspresident:
→ Kon regeringen benoemen en ontslaan en kon de noodtoestand uitroepen = Een
buitengewone, door de overheid bekend gemaakte rechtstoestand waarin de normale
wetgeving tijdelijk niet meer van toepassing is, zodat de overheid snel en daadkrachtig
kan handelen.
Vredesonderhandeling vanaf januari 1919 Versailles. Duitsland was niet uitgenodigd
behalve bij de ondertekening. Als ze niet kwamen, zou de oorlog hervat worden.
● Duitsland enige schuldige oorlog.
● Verlies grondgebied aan buurlanden en koloniale bezittingen afstaan.
● Inkrimpen Duitse leger naar max. 100.000 soldaten. Ook geen luchtvaart en
oorlogsvloot meer. Stilleggen wapenindustrie en Rijnland werd gedemilitariseerd.
, ● Herstelbetalingen 132 miljard goudmark voor oorlogsschade.
Volgens de Dolkstootlegende was het Duitse leger door eigen politici en het eigen volk in de
steek gelaten: het sterke, dapper vechtende leger kreeg een dolkstoot in de rug.
→ volgens veel waren de (communistische) Joden de oorzaak dat Duitsland in de problemen
zat.
Ook was er wantrouwen in de bestuurders die het Verdrag van Versailles hadden getekend.
Ook omdat zij het verdrag zo goed navolgden.
Nakomen herstelbetalingen voor Duitsland onmogelijk →veel afstaan (koopvaardijschepen,
vissersvloot, locomotieven, ijzerertsvoorraden en 26% export).
1923: Fransen nemen het Ruhrgebied in na mislukken betalingen Duitsland. Duitse regering
accepteert dit niet en roept arbeiders om tot staking. Om lonen te kunnen betalen, wordt
extra geld gedrukt → geld minder waard → hyperinflatie.
Amerikaanse Charles Dawes komt met een plan: het Dawesplan. Fransen weg uit het
Ruhrgebied en Duitsland met nieuwe munt.
Dawes plan
VS
Aflossing Lenen geld aan
oorlogsschulden + Duitsland om de
kopen van spullen uit economie aan de praat
VS Geldstroo te krijgen
m Jaren
20
FR / UK
DU
(BE)
herstelbetalingen
Duitse economie herstelde, werkloosheid daalde, lonen stegen en meer te eten. Ook
verbeterde de verhouding met FR → Verdrag van Locarno waarin Duitsland de westgrens
erkende → hoop op vrede.
Economie van Duitsland bleef kwetsbaar en afhankelijk van de VS → na de oorlog werd er
nog steeds veel industrieel (oorlogs)materiaal geproduceerd, maar de vraag in EU nam af →
Overproductie in de VS → prijzen dalen en werknemers ontslagen → ontslagen werknemers
kochten minder → meer prijsdaling.
24 oktober 1929: de beurskrach op Wall Street → veel failisementen. (Roosevelt lost dat in
1933 op met New Deal waarbij hij werkverschaffingsprojecten opstelt.)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simonevinnevander. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.