Tijd van Televisie en computer 1950-Heden
Tijdvak 10
§10.1 Blokvorming in de wereld en in Europa
Blokvorming
- Oprichting Verenigde Naties (VN) moest zorgen voor vreedzame oplossingen bij
geschillen → Niet gelukt.
- Bondgenootschap VS, GB en Rusland → Onderling wantrouwen → Westen voor
kapitalisme, Sovjet-Unie voor communisme.
- Conferentie van Jalta (februari 1945) → Stalin beloofde democratische verkiezingen
in Oost-Europa → Niet gedaan, de landen werden satellietstaten.
Het ijzeren gordijn
- ‘Koude’ oorlog, omdat de spanning zo hoog was dat er elk moment oorlog uit kon
breken → Sturen van spionnen en voeren van propaganda-oorlog.
- Trumandoctrine (1947) → Europese landen die zich bedreigd voelden door het
communisme, konden rekenen op Amerikaanse hulp.
- Na Trumandoctrine ook Marshallplan → Armen zijn aangetrokken tot communisme
→ Welvarend Europa was van belang → Miljoenen dollars uit Amerika voor
wederopbouw na oorlog → Economisch hersteld West-Europa kan als afzetgebied
voor Amerikaanse producten dienen.
- Deze plannen verscherpten tegenstellingen tussen oost en west.
Sovjetisering van Europa
- Oost-Europa werd binnen enkele jaren een totalitaire staat.
- 1949: Duitsland werd opgedeeld in West-Duitsland en Oost-Duitsland.
- NAVO werd opgericht als bescherming voor het westblok → ‘Aanval op één, is een
aanval op allen’.
- Sovjet-Unie ontwikkelt eigen atoombom → Start wapenwedloop
- 1955: Oprichting warschaupact als bescherming voor het oostblok.
- Stalin sterft → Nikita Chroesjtsjov is de nieuwe leider → Sloeg Hongaarse Opstand
neer.
de Koreaoorlog
- 1 oktober 1949: Communistische leider Mao Zedong riep de volksrepubliek China uit
→ 7 keer zoveel mensen in een communistisch land → Marshallhulp werd
wereldwijd.
- Korea was verdeeld → Zuid-Korea was kapitalistisch en Noord-Korea was
communistisch.
- 1950: Noord-Koreaans leger valt Zuid-Korea binnen en verovert het land grotendeels
→ Truman en de VN zorgen voor een leger wat de Noord-Koreanen terug dreef →
Miljoenenleger vanuit China hielp Noord-Korea → Bijna een atoomoorlog.
- 1953: Wapenstilstand.
, De Cubacrisis
- 1959: Nieuwe communistische leider in Cuba (150 km van de VS)
- Chroesjtsjov plaatste in het geheim raketten om Cuba te beschermen en de VS
onder druk te zetten. → Amerikaanse spionagevliegtuigen ontdekten in 1962 de
raketinstallaties.
- Kennedy blokkeerde de zee rondom Cuba en dreigde Cuba te bombarderen
wanneer de raketinstallaties niet ontmanteld werden → Chroesjtsjov weigerde.
- Chroesjtsjov verwijderde toch de raketinstallaties → Amerikanen beloofden Cuba
nooit aan te vallen en verwijderden NAVO-raketten uit Turkije.
Start van de Europese eenwording
- 1948: Oprichting OEES (Organisatie van Europese Economische Samenwerking)
- Schuman stelde voor om productie steenkool en staal onder gemeenschappelijk
bestuur te stellen → Samenwerken is beter dan concurreren → Oprichting EGKS
(Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) in 1951
Verdere samenwerking
- Verdrag van Rome → Oprichting EEG (Europese Economische Gemeenschap) en
Euratom
- 1967: EGKS, EEG en Euratom samengevoegd → EG (Europese Gemeenschap)
- 1985: Oprichting ‘Schengen-zone’ → Vrij reizen voor mensen tussen landen die zich
hadden aangesloten → Later ook producten.
- Euro wordt ingevoerd in 2002
- 1993: EG wordt EU (Europese Unie) → Kritiek nam toe, baas in eigen land of schoof
de soevereiniteit naar de EU?
Gorbatsjov
- De VS wilde de wapenwedloop versnellen in de hoop dat de Sovjet-Unie, dat in
economische problemen verkeerde, de koude oorlog zou verliezen.
- 1985: Gorbatsjov werd leider in Sovjet-Unie.
- Invoer perestrojka (hervormen economie door mate van kapitalisme toe te laten) en
glasnost (=openheid, media en burgers mochten vrij kritiek uiten).
De val van het communisme
- Glasnost mondde uit in veel kritiek op het communistische systeem → Geen
militaire hulp uit Moskou, want zou tegen glasnost-beleid zijn.
- 1980: Vakbond Solidarnosc (Polen) opgericht → 2 jaar later verboden → In 1989
verbod weer ingetrokken.
- Polen stond als eerste land in Oost-Europa vrije verkiezingen toe → Solidarnosc
kwam in de regering, communisten verloren.
- Opening in ijzeren gordijn bij Hongarije en Oostenrijk → Val Berlijnse Muur in
november 1989.
- Boris Jeltsin, leider van SU, ontbond het land van communisme in 1991 →
Warschaupact ontbonden → Oostbloklanden voegen zich bij NAVO en EU.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aimelykil. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.