Samenvatting

Straf(proces)recht samenvatting B1

0 keer verkocht

Vak
Strafrecht (JUR1STRF)

Instelling
Radboud Universiteit Nijmegen (RU)

Boek
Strafrecht met mate

samenvatting van college aantekeningen en boek van straf(proces)recht van B1

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 45 pagina's

Bekijk voorbeeld

Heel boek samengevat? Ja
Geupload op 25 september 2023
Aantal pagina's 45
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

€7,99

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

College 1: introductie

Wat houdt strafrecht in?
Strafrecht gaat over: het bestraffen van personen die en strafbaar feit hebben gepleegd
- Het formuleren van strafbare feiten
- Het opsporen van strafbare feiten
- Vervolgen van verdachten van strafbare feiten
- Berechten van verdachten

Strafrecht is publiekrecht en is een middel waarmee de staat de rechtsorde kan handhaven
en rechtsgemeenschap kan beschermen. Door strafrechtelijke normstelling wordt
overheidsreactie bovendien gereguleerd. Strafrecht heeft een dienende sociale functie ten
behoeve van de samenleving.  Instrumentaliteit & rechtsbescherming

Strafrecht als rechtsgebied:
- Materiele strafrecht: geheel van rechtsvoorschriften dat aangeeft voor welke
gedragingen straf behoort te worden toegepast en waarin de straf behoort te
bestaan.
- Formeel strafrecht: schrijft de procedure voor, waarlangs het materiele recht dient te
worden gehandhaafd.
- Strafprocesrecht: geheel van voorschriften dat aangeeft hoe het strafrecht op de
concrete feiten moet worden toegepast.
- Internationaal strafrecht
- Strafrechtelijk sanctierecht

Sociale normen & rechtsnormen
Norm = regel omtrent gedrag
 Ter Heiden & Hulsman: strafrecht = samenraapsel van sociale normen
 Hazewinkel Suringa & Remmelink: strafrecht ≠sociale normen = primair regelrecht, maar
strafrecht moet wel afgestemd zijn op maatschappelijke opvattingen.
- Niet elke norm is een rechtsnorm.
- Niet elke rechtsnorm is een strafrechtelijke norm
- Strafrecht ≠expliciet vastleggen norm
- Strafrecht = enkel vastleggen negatieve reactie op norm schendend gedrag

Doel strafrecht
Het doel van strafrecht is leedtoevoeging. Dit is een typische wijze om een norm te
handhaven. Leed wordt toegevoegd, omdat is misdaan, als reactie op louter het enkele
begaan van het delict.

Strafrecht is tijdgebonden
- Germaanse volken: bloedwraak (‘oog om oog, tand om tand’)
- Einde middeleeuwen: publieke straf verdringt private eigenrichting, canonieke recht
- Verlichting (Franse revolutie): liberte, egalite, fraternite
- Tot in 19e eeuw: klassieke school, strafrecht = normatief juridisch
- Halverwege/eind 19e eeuw: strafrecht is (ook) concrete verklaringswetenschaap

,  Italiaanse school (lombroso): crimineel gedrag heeft te maken met je genen
(biologische kenmerken).
 Franse school: crimineel gedrag wordt door factoren uit je omgeving bepaald.
- Moderne richting (eind 19e eeuw/begin 20e eeuw): l’heredite est la mere du crime, le
milieu est son pere.
- Autoritaire periode (1926-1950): repressief en afschrikking
- Wederopbouw (1950-1970): sociale rechtvaardigheid, EVRM
- Culturele revolutie (1970-1995): policing the police, rechtsbescherming
- Risicosamenleving (1995-nu): veiligheid, slachtofferrechten, instrumentaliteit

Wat is strafvaardig onrecht?
- Verschilt crimineel onrecht wezenlijk van civiel onrecht?  Dit onderscheid kan niet
worden gemaakt.
- Is grootte v/h onrecht dan wellicht beslissend?  Nee
- Is ‘echt’ crimineel onrecht ethisch onrecht?  Gedragingen zijn opgenomen die om
technische redenen strafbaar zijn gesteld. Ethische orde is de onderliggende
gedachte van het strafrecht, is dit niet, dan is het strafrecht niet goed.
Nederland kent een daadstrafrecht: gedachten zijn vrij; er moet een daad zijn en dat
moet strafbaar zijn.
- Verschil met privaatrecht, tuchtrecht, administratief recht.
 Tuchtrecht geldt enkel voor een bepaalde groep.
 Privaatrecht is erop gericht de schade te vergoeden; strafrecht is erop gericht de
dader te bestraffen.
 Administratief recht is erop gericht om handhavend op te treden.

Kern strafrecht = opzettelijke leedtoevoeging = sanctierecht
 Strafrecht een ultimum remedium of optimum remedium?
- Ultimum remedium; het uiterste redmiddel waarop door de wetgever pas een
beroep mag worden gedaan als de sancties van andere rechtsgebieden ontoereikend
moesten worden geacht.

Wat als norm en strafbaarstelling uit elkaar gaan lopen?
- Herwaardering van waarden
- Decriminalisering
- Depenalisering
- Mitigeren
 Permanente rechtsvinding noodzakelijk

Verschillende benaderingswijze op het gebied van maatschappelijke orde, recht en individu
- De benaderingswijze die primair uitgaat van het strafrechtelijk systeem,
- Die primair uitgaat van de rechtspositie van de individuele burger als justitiabele,
- Die primair het maatschappelijk welzijn van de burger als uitgangspunt neemt.
Elk van deze benaderingswijzen benadrukken bepaalde waarden die gezamenlijk kunnen
worden beschouwd als kenmerkend voor een beschaafd strafrecht dat een rechtstaat
betaamt. Als een strafrechtelijk systeem naast zijn fundamentele functie van
misdaadbestrijding teneinde de maatschappij zoveel mogelijk ordelijk, veilig en waard om in
te leven te doen zijn; de beginselen van de rechtsstaat huldigt die de uitoefening van

,strafrechtelijke bevoegdheden en de toepassing van sancties aan rechtswaarborgen binden;
het belangrijkste uitgangspunt geldt dat het strafrecht in het belang van het algemeen
welzijn als een uiterste middel dient te worden aangewend te midden van andere
rechtsgebieden en sanctiesystemen.

Het primaat van de wet en van het wettelijk systeem
De individu heeft aan de wet te gehoorzamen. De rechter zal de wet zo strikt mogelijk naar
de woorden, bedoeling en het systeem van de wet moeten interpreteren en zal waar hem
beleidsvrijheid is gegeven, zich zoveel mogelijk moeten doen informeren over de
maatschappelijke, psychologische effecten van zijn beslissingen. In de legistische benadering
is plaats voor de individu beschermende functie van het strafrecht. Het rechtskarakter van
het strafrecht is voornamelijk verdisconteerd in het wettelijke systeem, waarmee het
strafrecht z’n ordenende en beveiligende functies uitoefent. Instrumentele functie; de
bevoegdheden veroorloven om jegens de burgers op een bepaalde repressieve wijze op te
treden en vormen een uitzondering op datgene wat in principe tussen burgers verboden is.

De individuele rechtspositie van de burger
Het strafrecht voorziet in tal van rechtswaarborgen ten behoeve van het individu in het
rechtsgeding, dat de overheid tegen hem heeft aangespannen. Normering van het
overheidsoptreden verhoogt de kwaliteit van de rechtsorde en vergroot de pluriforme
leefbaarheid van de maatschappij. Ook in democratische samenlevingen is denkbaar dat het
gedrag van de enkeling toch aanvaardbaar is: het kan beantwoorden aan de beginselen die
aan het recht zelf ten grondslag liggen. Rechtsorde is in deze opvatting meer een potentieel
van rechtsbeginselen en rechtswaarden en valt voor een deel samen met de sociale orde.

Algemeen en individueel welzijn
De instrumentele elementen van het strafrecht die in beginsel verregaande bevoegdheden
ten koste van de individuele vrijheid van de burger behelzen, betekenen in feite dat het
strafrecht ‘in eigen vlees snijdt’; de rechtsgoederen die het strafrecht juist wil beschermen
kunnen legaal door het strafrecht worden geschonden in de vorm van dwangmiddelen en
sancties. Ingrepen kunnen in de realiteit veel zwaardere implicaties hebben dan vooraf
beoogd. Repressie is onvermijdelijk als het gaat om gevaarlijke daders die zich in staat tonen
tot gewelds- en levensmisdrijven. Deze op het welzijn georiënteerde denkwijze zou het
strafrechtelijk beleid zich moeten richten op decriminalisering; dat bepaalde strafbare feiten
uit het strafrecht zouden moeten worden geschrapt en ter regulering naar een ander
handhavingssysteem zouden moeten overgeheveld. Het zoveel mogelijk vermijden van
schadelijke effecten van straffen door daarvoor in de plaats alternatieve straffen of
bestuurlijke sancties op te leggen is als het ware complementair aan decriminalisering en
wordt depenalisering genoemd.

Strafrechttheorieën
- Vergelding:
 Straf mag niet zwaarder zijn dan wat je hebt gedaan
 Deze theorie geeft geen voldoende begrenzing aan
- Generale preventie:
 Niet alleen boete, maar ook preventie
- Speciale preventie:

,  Doordat iemand gestraft wordt, zal hij het delict niet opnieuw plegen
- Reparatie:
 Genoegdoening van het slachtoffer
 Strafrechter houdt rekening met slachtoffer

Bronnen van het strafrecht
- Wetten
- Jurisprudentie
- Ongeschreven recht
- Literatuur

Uitgangspunten en beginselen
- Legaliteitsbeginsel materieel, nulla poena sine lege, art. 1 Sr, art. 16 Gw, art. 89 lid 2
Gw, art. 7 EVRM
- Legaliteitsbeginsel formeel, art. 1 Sv, art. 107 Gw
 Strafvordering vindt alleen plaats op basis van een wet voorzien
- Analogieverbod
- Lex certa beginsel
- Nulla poena-regel

- Ten aanzien van rechter
 Rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid
 Onmiddellijkheidsbeginsel
 Externe openbaarheid (zie ook art. 121 Gw)
 Geen doodstraf (art. 114 Gw)

- Ten aanzien van verdachte en raadsman
 Onschuldpresumptie en nemo tenetur (zie ook art. 6 EVRM)
 Recht op vrijheid (art. 15 Gw & art. 5 EVRM)
 Recht op eerbiediging persoonlijke levenssfeer & huisrecht (art. 10 & 12 Gw, art.
8 EVRM)
 Verbod op foltering (art. 3 EVRM & anti-folteringverdragen)
 Recht op bijstand (vgl. art. 27c Sv)
 Recht op vertaling en vertolking (art. 28 Sv; vanaf wanneer?)
 Interne openbaarheid
 Hoor en wederhoor

- Ten aanzien van het OM
 Vervolgingsmonopolie en opportuniteitsbeginsel
 Beginselen van goede procesorde –> vertrouwensbeginsel, gelijkheidsbeginsel,
beginsel van zuiverheid oogmerk, subsidiariteit & proportionaliteit

In Nederland staan rechter en OM dicht bij elkaar. De rechter is lijdelijk. Hij is zelf niet op
zoek naar de waarheid maar neemt een beslissing nadat de partijen met elkaar in proces zijn
gegaan.
- Inquisitoire procestype; de rechter is op zoek naar de materiele waarheid. Er is geen
vooronderzoek geweest.

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.