Samenvatting van Fernandez, E. M. & Cairns, H. S. (2011). Fundamentals of Psycholinguistics. Chichester, UK: Wiley-Blackwell. [F&C].
Aan de hand van deze samenvatting heb ik een 7,5 gehaald voor het tentamen!
In de samenvatting worden de volgende hoofdstukken behandeld:
H1 tot en met H3
H5 en H6
Fundamentals of Psycholinguistics
Hoofdstuk 1: Beginning Concepts.
The creativity of human language
De creativiteit vd menselijke taal uit zich op verschillende manieren:
Wij zijn in staat om elke dag weer ‘novel sentences’ te maken en te begrijpen. Kan
verklaard worden door het feit dat elke taal een set van regels heeft waardoor verschillende
elementen als spraak, klanken en gebaren bij gebarentaal gecombineerd worden in woorden
of zinnen. Deze kennis zorgt voor een oneindige creativiteit.
Wij zijn in staat om taal te gebruiken om alles wat we denken te kunnen communiceren.
Language as distinct from speech, thought and communication
Speech = meest gebruikte manier om communicatieboodschappen te verzenden.
Dieren taal of computer gestuurde taal is anders van human language door het niet gebaseerd is op
kennis van taal als een eindig systeem dat een oneindige set van mogelijke zinnen kan maken. Dieren-
of computer gestuurde taal is niet in staat om creatief te zijn zoals hierboven beschreven.
Verschil in taal en denken wordt duidelijk als je bedankt dat er bepaalde mensen zijn die wel kunnen
denken, maar dit niet kunnen verwoorden. Bijv. infants of mensen met ziekte die op die manier hun
spraak zijn verloren.
Verschil in communicatie en taal = veel vormen van communicatie zijn niet linguistic. Bijv. non-
verbale communicatie, wiskundige communicatie en esthetische communicatie bijv. door muziek of
visuele kunst.
Some characteristics of the Linguistic System
Taal = een system om signalen met betekenissen te verbinden.
Het linguistic systeem kent regels. Om zinnen te maken heb je 2 regels nodig: grammar and lexicon
(de woorden van een taal). Tacit knowledge: zit in de hersenen en wordt gebruikt bij het begrijpen
van zinnen.
Destinction between Descriptive grammar and prescriptive grammar
Prescriptive grammar = de manier van taal die geaccepteerd is in academische en commerciële
cirkel. Dus een gestandaardiseerd gebruik van taal. Letterlijk grammatica.
Descriptive grammar = het taalsysteem dat onder het dagelijks gebruik schuilt. “Principles and
patterns that underlie the use of words etc”.
The universality of human language
Alle talen zijn gelijk in hun organisatie en mogelijkheden die ze creëren voor de mensen die de
systemen gebruiken. Alle menselijke taalsystemen hebben grammar en lexicon., die samen zorgen
voor een oneindige set van zinnen die elk mogelijke gedachte kunnen uiten.
Implications for the aquisition of language
De verwerving van taal gaat op jonge leeftijd moeiteloos. Het wordt daarom eerder vergeleken met het
leren lopen, dan met andere skills die je op latere leeftijd aanleert, zoals het leren fietsen.
2e taal aanleren op latere leeftijd kost meer moeite. Echter wordt er wel geconstateerd dat dezelfde
ontwikkelingsprocessen verschijnen bij het leren van een 2e taal, als bij het leren van een 1ste taal.
,How language pairs sound and meaning
3 verschillende systemen van regels zorgen voor grammar:
1. Fonologische regels: verantwoordelijk voor het ritme en intonatie van woorden.
2. Morfologische regels: woordstructuur en woordvorming.
3. Syntactische regels: zinsbouw.
Die laatste zorgen beiden voor de structurele organisatie van woorden en zinnen. Deze structuur van
zinnen bepaalt de betekenis vd zin.
Linguistic competence and linguistic performance
Linguistic competence = kennis van taal dat in de hersenen zit: de grammar en lexicon.
Linguistic performance = het gebruik van die kennis bij het daadwerkelijk maken van zinnen.
Dus de productie en het begrijpen van die zinnen.
The speech signal and linguistic perception
Het signaal is de enige link tussen de spreker en de ontvanger. belangrijk psycholinguistic punt.
Hoofstuk 2: The Nature of Linguistic Competence.
The universality of Human Language
“All languages are cut from the same mold”
Elke taal heeft een lexicon en een grammar. Bouwstenen die een oneindige set van zinnen
creëren.
De organisatie van lexicons en de eigenschappen van grammaticale systemen zijn gelijk in alle
menselijke talen.
Grammar = formele beschrijving van een taal, ingebouwd als ‘linguistic competence’.
I. Fonologische componenten voor de klank.
II. Morfologische componenten voor de vorm van een woord.
III. Syntactische componenten voor de zinsstructuur.
Rule = statement die de regelmaat in een taal beschrijft.
De grammar van een taal wordt beperkt door het UG: Universal Grammar. Het UG heeft algemene
regels, dezelfde voor alle talen, die laten zien hoe talen kunnen verschillen.
De variaties tussen talen (parameters of variation) zorgen voor verschillende groepen die 1
gemeenschappelijk kenmerk hebben. Bijv. talen die hun grammaticale onderdelen in een zin naar
voren laten komen door morfologie – woord vorm veranderen. Duits. Andere talen doen dit juist
door de woord volgorde aan te passen. Engels.
Canonical word order: standaard of geprefereerde woord volgorde. Verschilt per taal.
Hoe passen deze variaties binnen UG? Alle talen moeten gehoorzaam zijn aan de principes die de
UG geeft en kunnen alleen onderling variëren in de verschillende variaties die het UG voorschrijft.
Lexicon: de collectie van woorden van een taal.
The speech signal
Phones: speech sounds. Dit wordt bestudeerd vanuit 2 perspectieven: 1. Articulatory phonetics, hoe de
stembanden bewegen als een bepaald geluid wordt gemaakt en 2. Acoustic phonetics, de kenmerken
van de geluidsgolf bij een bepaalde phone.
Phonetic inventory: collectie van speech sounds in een taal.
Speech sound wordt onderverdeeld in 2 klassen:
1. Obstruents: geluiden die worden geproduceerd met een grote stremming ergens in het
spraakkanaal.
2. Sonorants: geluiden die zonder een grote stremming in het spraakkanaal worden
geproduceerd. Bijv. alle klinkers. (medeklinkers kunnen obstruent als sonorant zijn)
, Speech sounds kunnen georganiseerd worden op basis van hun articulatie:
Voicing/phonation. Een belangrijk orgaan bij het creëren van geluid is de larynx. Hierin
liggen de stembanden, die de glottis omringen. Als de stembanden samenkomen en lucht
hiertussen wordt geperst dan gaan ze snel uit elkaar en weer terug naar elkaar (vibrate).
Geluid wordt geproduceerd. Geluiden die met vibratie ontstaan zijn voiced, geluiden zonder
deze vibratie zijn voiceless die juist ontstaan door het uit elkaar doen vd stembanden.
Manier van articuleren.
Obstruents.
Stops: geluiden die geproduceerd worden met een gehele afsluiting in het
spraakkanaal, gevolgd door een ‘release’.
Nasals. Deze ontstaan door het ‘velum’ omlaag te doen. Hierdoor
kan het geluid weerklinken in de neusholte. ! Er is geen grote
obstructie dus nasals horen bij sonorants.
Fricatives: geluiden die ontstaan door een gedeeltelijke afsluiting in het
spraakkanaal, waar lucht door wordt geforceerd. constante lucht. Bijv. een
f.
Affricates: geluiden die ontstaan uit een combinatie van een stop en een
fricative. Dus complete afsluiting gevolgd door gedeeltelijke afsluiting.
Sonorants.
Nasals.
Approximants. Hierbij horen liquids en de glides.
Klinkers ontstaan zonder enige obstructie in het spraakkanaal. Geluid kan ongehinderd weerklinken
in de holtes. Verschillende klinkers worden uitgesproken door de tong hoger of lager in de mond
(vowel height) of meer aan de voorkant of achterkant vd mond te houden.
The phonological component
De fonologie van een taal = het onderdeel vd grammar dat betekenisloze klanken combineert om zo
betekenisvolle woorden en zinnen te maken. De fonologie speelt 4 belangrijke rollen:
1. Het maakt de phonemic inventory van een taal meer duidelijk.
2. Het voegt fonologische regels toe die ervoor zorgen dat er voorspelbare klanken ontstaan.
3. Het maakt de fonologische beperkingen duidelijk.
4. Het zorgt voor prosodie (ritme, klemtoon en intonatie van een stem).
The phonemic inventory
= De collectie van klanken die bepalend is voor die taal. Fonemen: abstracte, mentale representatie
van geluiden. Niet te verwarren met speech sounds. Fonemen phonemic representation /../ vs
speech sounds phonetic forms [..].
Contrastive distribution: als het omwisselen van fonemen een contrast in betekenis veroorzaakt.
Woorden die zo’n contrast laten zien zijn minimal pairs. Complementary distribution: als 2 geluiden
niet samen in dezelfde positie binnen een woord kunnen zitten.
/p/ in Pin (aspiration +h) spreek je anders uit dan de /p/ in Spin. Allophones van foneem
/p/. Er is hier geen sprake van contrastive distribution, omdat deze /p/’s niet geplaatst zijn om
woorden van elkaar te onderscheiden.
Phonological rules
= Woorden toevoegen aan set van regels om een rij van fonemen (abstract, zonder detail) te
transformeren naar een representatie met alle nodige details die laat zien hoe spraak wordt
uitgesproken.
Bijv. /p/ op de 1e plek van een beklemtoonde lettergreep heeft aspiratie nodig. /p/ in important [ph].
Representaties van fonemen die niet passen bij deze regels zijn a-grammaticaal. Wordt aangetoond
met een *.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisanness. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
