Interculturele communicatie
College 1: introductie
Small Worl Experiment
Small world experiment (Milgram, 1967):
Six degrees of separation (netwerktheorie). Theorie die stelt dat iedereen met elkaar
verbonden is door 6 personen. Gaat over netwerken en hoe we met elkaar in contact
zijn.
Small world experiment 2.0
Wereld wordt steeds kleiner door social media. Theorie stelt dat inmiddels 3 mensen in
plaats van 6 mensen nodig zijn.
De wereld als dorp (Global village, McLuhan, 1962):
Doordat er massamedia ontstaat, verdwijnen er plaats-, en tijd barrières in
communicatie. Hierdoor is mondiale communicatie mogelijk.
Massamedia > Verdwijnen plaats- en tijd barrières > Mondiale communicatie
KOF Index of globalization:
Meten globaliseren, mate waarin de wereld steeds meer met elkaar in contact is, met 3
basiskenmerken:
- Economisch (handel, investering)
- Sociaal (persoonlijk contact, IKEA warenhuizen)
- Politiek (lid van internationale organisaties, handelsverdragen)
Interculturele Communicatie
Betekenis Interculturele Communicatie
Communicatie tussen individuen met verschillende culturele achtergronden en tussen
verschillende groepen.
• Uit verschillende landen
• Binnen Nederland: Regionaal
• Indirect of direct
• Verschillende sociale klassen
• Verschillende bedrijven
• Verschillende families (achtergronden)
• Verschillende leeftijd / geslacht / religie
Belang Interculturele Communicatie
- Iedereen kan met iedereen communiceren.
- Maar we zijn niet allemaal hetzelfde.
- Vaak gaat het om het begrijpen van ongeschreven regels die bij culturen kunnen
verschillen.
- Voorbeelden:
§ Taal
§ Omgangsvormen op werk
§ Oriëntatie op tijd
,3 Basisbegrippen Interculturele Communicatie:
- Cultuur
- Communicatie
- Interculturele communicatie
Cultuur
Twee betekenissen van cultuur
Cultuur met een grote C:
- Beschaving: kunst, wetenschap, onderwijs waarin een landt zich onderscheidt
van andere landen.
Cultuur met een kleine c
- Collectieve mentale programmering: normen en waarden
- Twee definities cultuur met kleine c:
§ De collectieve programmering van de menselijke geest die de leden van
een groep of categorie mensen onderscheidt van die van andere groepen.
(Hofstede, 1991)
§ Cultuur is een systeem waarin leden dezelfde betekenis hechten,
communicatieve woorden gebruiken, gewoonten etc. (Geert)
Collectieve (mentale) programmering van cultuur (Hofstede & Hofstede):
Niveaus van mentale programmering:
1. Menselijke natuur:
- Universeel
- Aangeroden
2. Cultuur
- Specifiek voor een groep
- Aangeleerd
3. Persoonlijkheid
- Individu
- Aangeboren, aangeleerd
Nature = aangeroden
Nurture = aangeleerd
Het Ui-diagram van Hofstede (cultuur)
- Praktijken: wat we doen en hoe we iets doen.
§ Symbolen (Kleding, logo’s, kleuren, stereotypen)
§ Helden (Willem Alexander, Obama)
§ Rituelen (begroeten, verjaardag, slotjes aan bruggen)
- Waarden: waarom we iets doen.
§ Normen
§ Waarden (manier van denken en de visie op de wereld die bij de cultuur
hoort.
o Bepalen wat goede en wat niet goed is.
o Liggen omstreeks 10e levensjaar.
o Als je iets een belangrijke waarde vindt
kan het zijn dat je deze niet na kunt leven
door bepaalde omstandigheden.
o Verschillen in waarden leiden tot
problemen bij interculturele contacten.
,Soorten culturen
Nationale culturen
Groepen mensen die bij elkaar horen omdat ze tot een natie behoren.
- Hier binnen cultuurverschillen tussen regio’s (Noord en Zuid Limburg)
- Binnnen regio verschillen tussen stad en platteland. (Venlo en Bergen)
- Cultuurgrenzen vallen niet altijd samen met taalgrenzen.
Sociale culturen
- Cultuurverschillen door migratie, tussen migranten uit verschillende
delen van de wereld die in een land samenleven.
- Cultuurverschillen tussen sociale klassen.
- Cultuurverschillen door demografische kenmerken.
Cultuur als normaalverdeling (grafiek)
- Naarmate culturen meer van elkaar verschillen liggen pieken verder uit
elkaar.
- Stereotypen aan de uiteinden.
Belang van Interculturele communicatie:
- We verschillen in wat we normaal, goed en belangrijk vinden.
- IJsberg model:
§ Zichtbaar/waarneembaar: Symbolen, helden en rituelen (1/9 deel)
§ Onzichtbaar/niet-waarneembaar: Waarden en normen (8/9 deel)
College 2
Communicatie
Hiervoor is een zender en ontvanger nodig.
Effectieve communicatie:
Naarmate de interpretatie die de ontvanger aan de boodschap geeft meer lijkt op de
bedoeling die de zender met de boodschap had wordt communicatie effectiever.
, Communicatiemodellen
1. Model Shannon & Weaver (1949)
Zender zendt een boodschap, die wordt verwerkt en vervolgens is er actie.
Nadelen volgens Shannon & Weaver:
§ Technische transmissie
§ Repertorium (kennis) komt niet overeen tussen zender en ontvanger
Dit is een ouderwets model want dit werkt niet meer zo.
Nadelen volgens het boek:
§ Communicatie is eenrichtingsverkeer (geen ruimte voor feedback)
§ Context en situatie zijn afwezig
§ Geen aandacht voor non-verbale communicatie
2. Model Targowski & Bowman (1988) Multilagenmodel
Dit model bestaat uit twee delen:
1. Gedeelte waarin wordt weergegeven hoe zender, ontvanger en buitenwereld
tegenover elkaar verbonden zijn in communicatie.
2. Gedeelte waarin is geëxpliciteerd voor hoeveel aspecten zender en ontvanger
op een lijn moeten zitten om communicatie goed te laten verlopen.