Ethiek
H 1 moraal en ethiek: verwachtingen en verantwoording
Er gelden andere verplichtingen voor mensen die een bepaalde persoonlijke relatie met elkaar
hebben en formele relaties. Hierdoor zijn de afwegingen tussen twee keuzes bij een persoonlijke
relatie en een formele relatie anders. Bij de een persoonlijke relatie heb je bepaalde verwachtingen
en verantwoordelijkheden waaraan je je wilt houden, en zal je je ook meer door je gevoel laten
leiden. Bij een formele relatie spelen bepaalde verplichtingen die mensen of bedrijven tegen over
elkaar hebben een rol. Er wordt dan gebruik gemaakt van algemene morele uitgangspunten, zoals de
principes van weldoen en geen schade toebrengen aan anderen.
Hoeveel ruimte moet er in een samenleving zijn voor verschillende opvattingen en
levensovertuigingen? Zoveel mogelijk ruimte in de privésfeer zou er voor zorgen dat mensen hun
leven volgens eigen opvattingen vorm kunnen geven. De staat bemoeit zich dan niet met bepaalde
morele kwesties, maar er is wel een minimummoraal om vreedzaam samenleven te handhaven.
Hierdoor ontstaat het probleem, waar trek je de grens tussen wat tot de privésfeer behoort en wat is
publiekelijk op te leggen. De vraag naar wat moreel juist is, is niet hetzelfde als de vraag naar wat
publiekelijk verboden of geboden moet worden.
Een moreel probleem:
- Is normatief hoe je moet handelen, een keuze of handeling is geëvalueerd in het licht van
normen en waarden. Is prescriptief een “uitspraak” heeft een voorschrift
- Beoordeelt een handeling met behulp van waarden en normen die gericht zijn op
fundamentele en op zichzelf nastrevenswaardige doeleinden. Een fundamenteel doel is
welzijn of geluk van mensen en dieren. Een op zichzelf nastrevenswaardig doeleind is
educatie, voeding, gezondheidszorg.
- Houdt rekening met al de betrokken partijen, je probeert de situatie ook vanaf het
perspectief van de ander te bekijken. Is alpartijdig je neemt de belangen en opvattingen
van andere betrokken partijen mee in je afweging
- Maakt gebruik van waarden en normen die in principe universeel geldig zijn
Ethiek: systematische studie naar de moraal
Moraal: het geheel van morele normen en waarden dat door een individu of binnen een groep,
instelling of cultuur als een belangrijke richtlijn voor het eigen handelen wordt beschouwd
- Alledaags maar ingewikkeld kinderen hebben al een bewust moraal vanzelfsprekende
omgangsnormen (niet slaan, naar de docent luisteren)
- Descriptief relativisme: andere meningen door cultuurverschillen
- Moreel scepticisme: algemene houding allemaal onzin
Moreel: algemeen- behorende tot het gebied van de moraal, specifiek- het is juist verplicht of
geoorloofd. In deze betekenis wordt iets positiefs of negatief gewaardeerd.
Normen: concrete gedragsregels of handelingsvoorschriften die aangeven wat wij in een bepaalde
situatie behoren te doen of na te laten je mag niet liegen, niet vreemdgaan. Normen zijn
aanwijzingen en criteria voor ons handelen, ze drukken meestal plichten uit; handelingen die je moet
verrichten of die je juist moet nalaten.
Morele normen: zijn prescriptief, universeel geldig, onpartijdig, gericht op anderen, overtreffend
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isabelborgman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.