LP4, KT5, EBP
EBP: het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik maken van het huidige beste bewijsmateriaal
om beslissingen te nemen voor individuele patiënten. Manier om betere klinische besluiten te
nemen. Het startpunt is de klinische onzekerheid.
3 belangrijke pijlers voor juiste beslissing keuze: professionele kennis vpk (klinische expertise), cliënt
(waarden, normen en voorkeur), beste bewijsmateriaal (wetenschappelijk onderzoek).
5 stappen EBP: 1. Het klinisch bewijs vertalen naar een beantwoordbare vraag.
2. Het efficiënt zoeken naar het beste bewijsmateriaal
3. Het wegen van de gevonden evidence op methodologische kwaliteit en
toepasbaarheid in de eigen praktijksituatie.
4. Het nemen van een beslissing op grond van de beschikbare evidence.
5. Het regelmatig evalueren van de kwaliteit van dit proces.
7 diversiteitsaspecten: 1. Etniciteit, nationaliteit en regio, 2. Levensfase en generatie, 3. Religie en
levensbeschouwing, 4. Sekse en gender, 5. Seksuele oriëntatie, 6. Sociale klasse, SES, 7. Talenten,
beperkingen en persoonlijkheid.
Beste bewijsmateriaal: 1. Klinische probleem voldoende overeenkomst met vraag, 2.
Patiëntenpopulatie voldoende overeenkomt met patiënt, 3. Zo hoog mogelijk niveau bewijs.
Verschillende soorten onderzoekers:
- Empirisch-analytisch
Afstand tot de onderzoekseenheden. Kwantitatief. Verbeterde theorie door metingen.
- Interpretatief
Geen afstand. Ze willen een verbeterd inzicht en proberen personen te begrijpen.
- Kritisch-emancipatorisch
Kritisch betrokken bij de samenleving en willen ingrijpen. Kwanti/kwalitatief.
Onderzoek: verzamelen van data, info en feiten om kennis te vergroten.
Kwalitatief onderzoek (interpretatief paradigma: onderzoeker gelooft in meerdere waarheden):
het begrijpen van de mensen in zijn ervaringen, gevoelens en gedachtes. Als nog weinig bekend is.
meest voorkomende stromingen: fenomenologie, etnografie en grounded theory
meetmethoden: interviews, focusgroep en participerende observatie
Verstehen: Het perspectief van de proefpersonen kunnen zien, waardoor onderzoeker hen
begrijpt.
Kwantitatief onderzoek (positivistisch paradigma: onderzoeker gelooft in 1 werkelijkheid): het
verzamelen van een grote hoeveelheid nummerieke data (getallen). Objectieve waarheid.
meetmethoden: vragenlijst, cijfermatige info, meetstudie, observatiestudie, enquete.
Wetenschappelijk onderzoek: onderzoek dat strikt volgens de methodologische regels voor
onderzoek die binnen dat vakgebied is uitgevoerd. Uitgevoerd door geleerde onderzoekers volgens
een wel omschreven methode en dan tot algemeen geldende ware kennis leidt.
Wetenschappelijk: 1. Tijdsaspect, 2. Manipulatie, 3. Samenvattend
Niet-wetenschappelijk: 4. Mening van experts, Rapportage van enkele casussen.
, Fundamenteel: Kennis die niet direct toepasbaar is. Ontwikkelen/verfijnen van theorie/kennis over
basale mechanismen.
Praktijkgericht onderzoek: Ontwikkelen/verfijnen van oplossingen voor praktische problemen. Je
gebruikt de kennis om direct problemen op te lossen.
1. Tijdsaspect
- Cross-sectioneel (transversaal/dwarsdoorsnede onderzoek) = alle metingen op 1 moment. Toont
enkel samenhang aan, geen causaal, oorzakelijk verband. De onderzoeken zijn goedkoop en snel,
maar het geeft maar beeld van 1 moment.
- Longitudinaal = metingen op verschillende momenten. Hierbij is het mogelijk om causaal verband
aan te tonen. Langdurig onderzoek.
Cohortonderzoek (groep mensen binnen lange tijd volgen) heden.
- Retrospectief = onderzoek uit het verleden halen.
- Prospectief = onderzoek vanuit de toekomst bekijken. Mensen ga je volgen.
2. Manipulatie
- Observationeel (niet experimenteel) = geen ingrijpen, slechts observeren. Hier kan een
mogelijke vertekening ontstaan door een selectie-bias. Onderzoeker gaat niet manipuleren.
Cohortonderzoek (groep mensen binnen lange tijd volgen) heden (RR)
Case-control (terugkijken naar variabelen die een case veroorzaken) retro
Patiëntcontrole onderzoek (onderzoek deelnemers met een specifieke aandoening
vergelijken met deelnemers die dit niet hebben) verleden
- Experimenteel = onderzoeker grijpt in wanneer nodig. Dit maakt het mogelijk om bronnen van
vertekeningen uit te sluiten. De onderzoeker manipuleert. (bijv. ene groep krijgt energiedrankje en
andere groep niet).
geen controlegroep
klinische controle
gerandomiseerde controle
- Loss-to-follow-up: deelnemers die tijdens het onderzoek stoppen met deelename door
bijvoorbeeld overlijden, verhuizing, ziekte, etc.
3. Samenvattend
- Systematische review (synthese) = Secundair onderzoek. Een samenvatting van de literatuur over
een specifiek onderwerp waarin op een transparante en gestructureerde wijze data verzameld en
beschreven wordt om vertekening te voorkomen. Simpelweg is het een onderzoek dat wordt
onderzocht. Soms is het mogelijk om resultaten van afzonderlijke studies samen te voegen. Bij een sr
ga je ook iets toevoegen aan het onderzoek, bijvoorbeeld een conclusie. Desktop onderzoek.
precieze waarde sr bepalen: recente datum?, goed uitgevoerd (bias vermeden)? Zijn de resultaten
toepasbaar in de eigen praktijksituatie?
- Pooling= Alle resultaten van afzonderlijke studies met dezelfde PICO samenvoegen. Op grond van
de gepoolde gegevens wordt dan een nieuwe berekening van de effectgrootte met bijbehoren bhi
uitgevoerd.
- Meta-analyse = Over de sr een nieuwe berekening uitvoeren. Een soort conclusie. worden
resultaten of data van verschillende studies samengevoegd om tot een meer betrouwbare uitspraak
