Hoofdstuk 3. Mondelinge
taalvaardigheid
3.1 Achtergrondkennis
Spreken en luisteren zijn fundamentele vaardigheden van mensen: iedereen heeft ze geleerd, of je nu
wel of niet naar school bent geweest.
Bij mondelinge taalvaardigheid maken we onderscheid tussen:
- Luistervaardigheid
- Spreekvaardigheid
- Gespreksvaardigheid
3.1.1 Luistervaardigheid
Luisteren doe je zonder erbij na te denken: geluiden worden opgevangen via je oren en direct naar je
hersenen gestuurd om daar geanalyseerd te worden. Dit komt omdat onze taal bij ons bekend is. Als
je nar een andere taal luistert, is het moeilijk om klanken te onderscheiden
3.1.2 Spreekvaardigheid
Spreken doe je met je spreekorganen: de mondholte, je keel en je stembanden.
Spreken bestaat uit meerdere elementen
- De juiste klank produceren
- Weten welke klank bij welke betekenis hoort
- De woorden in logisch gevormde zinnen zetten
3.1.3 Gespreksvaardigheid
Spreken en luisteren komen samen bij gespreksvaardigheid: er vindt continu een wisselwerking
plaats.
Gespreksregels worden bepaald door de omgeving (‘wat zeg je dan? door ouders)
3.1.4 Rol van de school bij mondelingen taalontwikkeling
De mondelinge taalvaardigheid is op school gericht op
- Uitbreiden, verbeteren en verfijnen is op school gericht op taalvaardigheid (woordenschat)
- Aanbieden en verwerven van schoolse taalvaardigheid (toepassen woordenschat)
Thuistaal vs. Schooltaal (CAT en DAT)
Bij mondelinge taal worden zinnen vaak niet afgemaakt, zonder dat het invloed heeft op het begrip
van de gespreksdeelnemers, door ondersteuning van de mimiek en houding van de spreker en
luisteraar (omgangs-/thuistaal)
Op school is het mondeling taalgebruik complexer en veeleisender, door situaties waar de context
abstracter is of buiten de leefomgeving van het kind bevindt.
James Cummins: Cognitief Academisch Taalgebruik (CAT) vs. Dagelijks Algemeen Taalgebruik (DAT)
, 3.2 Ontwikkelingslijnen van spreken, luisteren en
gesprekken voeren
School doet veel aan de motivatie van kinderen om goed te leren spreken en luisteren
- Ruimte geven om te communiceren
- Veilig gevoel geven om angst om te spreken te voorkomen
- Leraren sluiten aan bij het niveau van de kinderen en ontwikkelen deze
3.2.1 Wettelijk kader
Kerndoelen
In kerndoelen staat beschreven welk aanbod scholen moeten leveren. De 3 kerndoelen met
betrekking tot mondelinge taalvaardigheid:
1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie
mondeling of schriftelijk gestructureerd weer te geven
2. De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van
informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en het
discussiëren
3. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief
of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren
Vanuit deze kerndoelen zijn 8 leerlijnen onderscheiden
1. Deelnemen aan gesprekken
2. Interactief leren
3. Taalgebruik
4. Woordenschat
5. Begrijpend luisteren
6. Vertellen en presenteren
7. Reflectie op communicatie
8. Reflectie op taal
Referentieniveaus
Bij de kerndoelen en leerlijnen gaat het om de aanbod verplichting van scholen, waardoor het niveau
bereikt kan worden. Aan het eind van de basisschool wordt niveau 1F (eenvoudige gesprekken
voeren, luisteren naar eenvoudige aller daagse teksten en bewoordingen van aller daagse situaties
geven) bereikt.
3.2.2 Leerstoflijnen
De niveaus worden bereikt door het opsplitsen van de groepen ½, ¾, 5/6 en 7/8 hebben allemaal
doelen die op elkaar aansluiten en op die manier wordt het eind-/streefniveau gehaald.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danarona. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.