Hoofdstuk 1, executieve functies en hersenontwikkeling
Executieve functie is een neuropsychologisch begrip dat verwijst naar cognitieve processen die
betrokken zijn bij het plannen en aansturen van activiteiten, zoals starten met een taak,
werkgeheugen, volgehouden aandacht, doorzettingsvermogen enz.
Ontwikkeling van deze vaardigheden gebeuren voor de geboorte en gaan door tot de eerste twintig
levensjaren.
Jongeren met zwakke executieve functies zijn wanordelijk of vergeetachtig, zijn ook snel afgeleid.
Ook hebben sommigen moeite met zelfregulatie van hun gedrag.
‘Coaching’ is het helpen van jongeren die hier moeite mee hebben. Bij dit proces gaat het over de
zelfregulatie (waarbij de jongeren instrumenten krijgen aangereikt die ze kunnen gebruiken om
effectiever om te gaan met allerlei probleemsituaties). Coaching richt zich op een of twee
gedragingen door het stellen van doelen. Ten derde is het een interventie die dagelijks wordt
toegepast. Vooral in het begin.
Doel van coachen: vormen van gewoonten. We weten dat gewoonten tot stand komen dankzij
dagelijkse oefeningen. Als het om moeilijk aan te leren gewoonten gaat, kunnen we niet van jongeren
verwachten dat ze zelfstandig elke dag oefenen en niet gecontroleerd worden.
Hersenontwikkeling
Bij geboorte van een baby wordt het gedrag door de omgeving bepaald die het meest opvalt. Baby’s
kunnen nauwelijks controleren waarop ze reageren. Tijdens het eerste jaar ontwikkelt het vermogen
om aandacht te sturen en bepaalde reacties tegen te houden. Vermogen om ervaringen vast te
houden groeit, waardoor ze hun reacties beter kunnen aanpassen op basis van wat ze de vorige keer
in dezelfde situatie hebben geleerd. Eerste tekenen van de ontwikkeling van executieve functies.
Executieve functies liggen vooral in de prefrontale cortex, het hersengebied vlak achter het
voorhoofd, hoewel er meerdere hersensystemen bij betrokken zijn. Hersenen ontwikkelen zich van
achter naar voren. De prefrontale cortex is dus het laatste deel dat volgroeid raakt (rond de 25 e
levensjaar bij mensen die zich normaal ontwikkelen). Mensen met ADHD hebben hier een vertraging.
Vaardigheden ontwikkelen zich door herhaling en oefening.
Hersenen bestaan uit twee soorten cellen: zenuwcellen en steunweefsel (glia). Zenuwcellen bestaan
uit een cellichaam (axon, die informatie naar andere cellen brengt en zelf ontvangt). Zenuwcellen
communiceren met elkaar via knooppunten die axonen en dendrieten met elkaar verbinden
(synapsen).
Ontwikkeling van vaardigheden: informatie wordt snel van ene zenuwcel naar de andere
doorgegeven.
Zenuwcellen die niet meer nodig zijn worden weggesnoeid (use it or losei t). Dit wegsnoeien blijf
doorgaan tot in de adolescentie.
Als belangrijke gewoonten niet geoefend worden, wordt de kans gemist om vaardigheden te
verwerven en op te bouwen in een periode waarin de hersenen daarop toegerust zijn!
Taxonomie van executieve functies
Belangrijkste functies van de voorste kwab (prefrontale cortex):
1. De frontale kwabben beslissen waar de aandacht naartoe gaat en wat de moeite waard is om
te doen.
2. De frontale kwabben zorgen voor continuïteit en coherentie (samenhang) in gedrag.
3. De frontale kwabben moduleren affectief en interpersoonlijk gedrag, zodat drifen bevredigd
worden binnen de beperkingen van de innerlijke en uiterlijke omgeving.
4. De frontale kwabben monitoren, evalueren en passen zich aan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jasper23451. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.