Het gezondheidsrecht wordt steeds belangrijker in onze samenleving oa door
-de groeiende behoefte van de samenleving
-normen en waarden uit de samenleving weerspiegelen in het gezondheidsrecht
-ontwikkeling van de rechten van de patiënt
Doel gezondheidsrecht: rechten van mensen in de gezondheidszorg te beschermen en evenwichtige
verhoudingen in en ten aanzien van de zorg voor de gezondheid te scheppen.
Ethische opvattingen (fundamentele rechtsbeginselen) kunnen in de weg staan met de wet, dit kan
ervoor zorgen dat in strijd met de wet gehandeld mag worden. Ruimte voor ethiek is er daar waar het
recht niet regelt.
Bronnen gezondheidsrecht
-internationale verdragen: mensenrechtenverdragen (vooral EVRM) en EU recht
Eu recht prevaleert boven nationaal recht
Subsidiariteitsbeginsel: organen van de EU treden pas op indien de doelstelling niet op nationaal
niveau kan worden bereikt.
EU heeft voornamelijk een stimulerende en coördineerde rol binnen het gezondheidsrecht
-wetgeving
inhoud van het medisch handelen wordt niet bepaald door wetten maar wordt aan de medische
professie overgelaten. Wat wordt er dan wel geregeld door wetten?
beschikbaarheid en bereikbaarheid voor burgers, veiligheid en kwaliteit, financiële toegankelijkheid
etc.
-rechtspraak
speciale rechtscolleges ingesteld voor de gezondheidszorg bvb Regionaal Tuchtcollege
-gewoonterecht: zelfregulering/zelfordening speelt een grotere rol in het gezondheidsrecht omdat
het zo veranderlijk is. Zelfregulering: personen, groepen of instellingen stellen regels vast in de
samenleving om nader aan te geven welke normen zij onderling of in hun betrekking met derden in
acht zullen nemen. Deze regels worden ook wel aangeduid als autonoom recht, deze hebben interne
werking, ze binden betrokkenen. Ze krijgen ook externe werking indien de regels door derden feitelijk
worden aanvaard en toegepast als ook voor hen geldende regels.
De rechter is niet gehouden in het kader van zelfregulering tot stand gekomen normen toe te passen
maar doet dit vaak wel, hij moet daar wel voorzichtig mee zijn omdat de regels niet langs
democratische weg tot stand zijn gekomen.
-rechtsbeginselen: normen die aan het positieve recht ten grondslag liggen, ze zijn nauw verbonden
met het doel en functie van het recht en daardoor geven zij richting aan de vorming en toepassing
daarvan. Functie: rechtvaardigheidstoets en aanwijzingen geven voor toekomstig recht.
Zelfbeschikkingsbeginsel is het meest besproken in het gezondheidsrecht. Het verschaft een
normatief kader voor de toetsing van de rechtspositie van de mens in de gezondheidszorg en voor
medisch handelen buiten de gezondheidszorg. Nadruk wordt gelegd op het recht van de mens om
naar zijn eigen levensconcept te leven, ook al kan dat afwijken van de in de samenleving geldende
normen en waarden. Zelfbeschikking is niet absoluut, beperking is gelegen in het
zelfbeschikkingsrecht van anderen.
Beschermingsbeginsel: het nemen van verantwoordelijkheid voor diegenen die zorg of hulp
behoeven.
, Gelijkheidsbeginsel: voorkomen van benadeling bij de toegang tot de gezondheidszorg en de
verdeling van schaarse voorzieningen.
Grondrechten zijn hier nauw verwant aan: juridische vormgeving van de fundamentele plaats van de
mens in de samenleving, positief recht, net als mensenrechten.
Klassieke grondrechten: beogen bescherming van een individueel vrijheidsgebied tegenover de
overheid, overheid moet zich onthouden van handelingen die de autonome sfeer van burgers
aantasten = negatieve verplichting. Alle landen gelijk bvb onaantastbaarheid van het menselijk
lichaam
Sociale grondrechten: bieden van ontplooiingskansen aan de mens en zijn deelhebben aan de
maatschappelijke verworvenheden = participatierechten. Kan verschillen per land bvb recht op zorg
voor gezondheid.
Grondrechten kunnen botsen, dan is het van belang welke beperkingen er aan een grondrecht
kunnen worden gesteld (behoudens….). Internationale mensenrechtenverdragen zijn hierbij van
belang. Art 10 en 11 GW hebben ook horizontale werking. Dat houdt in dat uit klassieke grondrechten
voor de overheid niet alleen negatieve plichten voortvloeien maar ook positieve.
Art 22 GW: hierin komt het recht op zorg voor de gezondheidszorg tot uitdrukking. Twee dimensies:
verantwoordelijkheid van de overheid om de gezondheid van haar burgers te beschermen en te
bevorderen & erop toezien dat de gezondheidszorg beschikbaar is voor diegene die deze op een
bepaald moment behoeven. Beperkte betekenis, slechts instructienormen met een open karakter.
Wie toegang tot de zorg wil afdwingen met alleen een beroep met het recht op gezondheidszorg
maakt weinig kans.
Kernbepaling van de WGBO (art 7:453 BW): hulpverlener moet bij zijn werkzaamheden de zorg van
een goed hulpverlener in acht nemen en daarbij handelen ‘in overeenstemming met de op hem
rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiend uit de voor hulpverleners geldende professionele
standaard’. Professionele standaard is uitgangspunt in het gezondheidsrecht: hulpverlener moet zelf
volgens die standaard handelen maar de samenleving moet hem ook daartoe in staat stellen.
Medisch handelen vloeit voort uit de medisch wetenschappelijke inzichten en de ervaring die de
beroepsgroep met medische handelingen heeft opgedaan (wordt bepaald door de beroepsgroep zelf)
& het vloeit voort uit de rechten van de patiënt en andere maatschappelijke regelingen
(overheidsregulering). Deze twee categorieën vormen samen de professionele standaard.
Afwijking van de medisch prof standaard kan niet worden gerechtvaardigd door toestemming van de
patiënt. Kern van de rechtelijke toetsing is of de beroepsbeoefenaar heeft gehandeld met de
deskundigheid en zorgvuldigheid die van hem in deze situatie verwacht mag worden. Rechter laat
zich hierbij leiden door gedragsregels, richtlijnen en protocollen die door de beroepsgroep zijn
opgesteld.
Een handeling moet ook medisch zin hebben, er moet een redelijke verhouding bestaan tussen doel
en middelen. Criteria hiervoor zijn:
-handelen draagt bij aan de oplossing van het medisch probleem of instandhouding/verbetering van
de medische toestand van de patiënt, of zal daaruit redelijkerwijs kunnen resulteren
-de te gebruiken middelen staan in redelijke verhouding tot het doel
-patiënt is niet onder een bepaald minimumniveau gezakt
Op grond van het voorgaande kan de medisch-prof standaard als volgt worden omschreven:
zorgvuldig volgens de inzichten van de medische wetenschap en ervaring handelen als een redelijk
bekwaam arts van gelijke medische categorie in gelijke omstandigheden met middelen die in redelijke
verhouding staan tot het concrete behandelingsdoel’.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper daisyvantslot. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.