Samenvatting van hoorcolleges van biologische psychologie 2023/2024, aangevuld met informatie uit het boek van Chris Chandler. Informatie wordt verduidelijkt met plaatjes en alle kernwoorden zijn dikgedrukt. Verder bevat het oefenvragen die tijdens de hoorcolleges voorbij zijn gekomen. Het geeft du...
Biologische Psychologie 2023/2024
Hoorcolleges aangevuld met informatie uit het boek Psychobiology – Chris Chandler
College 1: Evolutie
College 2: Communicatie en het endocriene systeem
College 3: Ontwikkeling
College 4: Het immuunsysteem
College 5: Homeostase
College 6: Psychofarmacologie
College 7: Emoties
College 8: Seks
College 9: Persoonlijkheid
College 10: Stress en Cardiovasculaire Aandoeningen
College 11: Sociale interacties
College 12: Depressie
College 13: Stress en Angst
,College 1: Evolutie
De mens stamt af van 1 soort; de homo sapiens
- Y-chromosomale Adam = de meest recente gemeenschappelijke voorouder waarvan
alle levende mensen patrilineair afstammen
o Patrilineair = gerelateerd aan de relatie met de vader of mannelijke
afstammelingen
o Het oorspronkelijke Y-chromosoom van de mannelijke voorouder is
doorgegeven aan de mannelijke nakomelingen, die vervolgens hun Y-
chromosoom weer doorgeven
- Mitochondriale Eva = de meest recente vrouw waarvan alle levende mensen
matrilineair afstammen door de transmissie van mitochondriaal DNA
o Matrilineair = gerelateerd aan de relatie met de moeder of vrouwelijke
afstammelingen
o Alle mitochondriën die worden overgeërfd zijn afkomstig van de moeder, dus
ook mannen hebben hun mitochondria geërfd van hun moeder.
Out of Africa/uit Afrika hypothese = 50.000 jaar geleden is de menssoort uit Afrika
geëmigreerd. De mens stamt dus af uit Afrika
Human Genome Project heeft de samenstelling van de genen van mensen vastgesteld
- In totaal ongeveer hebben mensen 20.000 genen en 3 miljard nucleotiden
o Genen = stukje DNA met instructies om eiwitten te maken
▪ Bestaat uit nucleotiden
o Nucleotide = A, T, C of G bouwstenen die aan elkaar gehecht kunnen worden,
en zo het DNA vormen
- Minder dan 2% van het DNA zijn functionele genen die coderen voor eiwitten
- Alle mensen zijn voor 99,9% genetisch identiek → de verschillen tussen mensen
liggen dus in 0,1% van het genetische materiaal
Mozaïcisme = wanneer iemands cellen binnen het lichaam niet genetisch identiek zijn
- Leidt ertoe dat iemand meerdere genetische lijnen binnen 1 lichaam heeft
Charles Darwin kwam op het idee van natuurlijke selectie = dieren die zich beter kunnen
aanpassen aan de omgeving hebben een grotere kans om te overleven en zich voort te
planten dan dieren die zich minder goed aanpassen
, - → witte mot valt meer op, zal eerder worden
opgegeten en heeft dus minder kans om zich voor te planten
- De stappen van mutatie:
o Variatie → door een mutatie ontstaat er variatie binnen een genenpool
o Erfelijkheid → wanneer de mutatie voordelig is wordt het doorgegeven aan
nakomelingen
o Strijd voor bestaan → organismen die meer toegang tot voedsel en veiligheid
hebben hebben meer kans op overleving en voortplanting
o Overlevings- en reproductiekans → de kans dat de eigenschap wordt
voortgezet in de volgende generatie
Het idee van Darwin (het leven is ontwikkeld door evolutie) ging in tegen het pro-
creationisme van de kerk in (het leven is ontwikkeld door een schepper).
Survival of the fittest = organismen die het beste passen in de omgeving waarin ze leven,
hebben meer kans om zich voor te planten en deze eigenschappen door te geven aan de
volgende generatie
- Beste fit met de omgeving
Er zijn verschillende soorten voortplanting:
1. Natuurlijke selectie = random voortplanting waarbij de omgeving de grootste invloed
heeft
o Langzaam proces
2. Selectieve voortplanting = specifieke, intentionele voortplanting waarbij gericht
wordt op het doorgeven van bepaalde eigenschappen
o Fokken
3. Genetische modificatie = toevoegen/verwijderen van bepaalde genen
Karyotype = een ‘georganiseerde’ set chromosomen
- Mensen hebben 46 chromosomen, waarvan 22 identieke paren en 1 set
geslachtschromosomen (XX of XY)
- Ieder paar bevat 1 chromosoom afkomstig van de moeder en 1 van de vader.
, -
Het DNA bevat:
- Genoom = gehele genetische informatie van een organisme
- Chromosoom = lange streng van DNA dat om histonen gewikkeld zit.
o Histonen = eiwitten die worden gebruikt om het DNA te vouwen, zodat het
niet verstrikt raakt.
- Telomeren = regio’s aan het einde van de chromosomen die het DNA beschermen
gedurende de celdeling
o Hoe korter het telomeer, hoe minder vaak de cel kan delen
- Genen = gedeelte van het DNA met de instructie om eiwitten te maken
o Codeert voor het maken van een bepaald eiwit.
- Allelen = twee alternatieve vormen van een gen die op dezelfde plek op een
chromosoom te vinden zijn → allel voor bloemkleur
o Homozygoot = de 2 allelen zijn hetzelfde
o Heterozygoot = de 2 allelen zijn verschillend → het dominante allel wordt
geuit in het fenotype
o
Er zijn 2 soorten eigenschappen die overgeërfd kunnen worden:
- Kwalitatieve eigenschappen = eigenschappen die worden beïnvloed door één gen
o Worden overgeërfd volgens een eenvoudig patroon, zoals die van Mendel
o Niet beïnvloedt door omgevingsfactoren, want de eigenschap is óf wel, óf niet
aanwezig
- Kwantitatieve eigenschappen = eigenschappen die worden beïnvloed door
meerdere genen
o Komen voor als een continuüm → de mate van de eigenschap ligt ergens op
een schaal
o De omgevingsfactoren kunnen de uiting van deze eigenschap beïnvloeden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisikke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
