Duidelijke samenvatting van Tijdvak 6 Regenten en vorsten. De kenmerkende aspecten staan er in vermeld. De onderzoeksvragen zijn per paragraaf uitgewerkt. Met deze samenvatting hoef je je boek niet meer open te doen:)
Geschiedenis Samenvatting Tijdvak 6
Tijd van de regenten en vorsten (1600-1700) Vroegmoderne tijd
Kenmerkende aspecten:
22.Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme het begin van het
wereldeconomie.
23. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek.
24. Het streven van vorsten naar absolute macht.
25. De wetenschappelijke revolutie.
Intro
Oriëntatie op het tijdvak
1647 kwam het Vrede van Münster, dat betekende einde van de Opstand. Spanje was
oorlogsmoe en dat was een voordeel voor de Republiek. De Republiek mocht alle veroverde
gebieden houden. De eis verviel: er kwam geen vrije godsdienstoefening voor de
Nederlandse katholieken. Toch was niet iedereen gelukkig. De grootste tegenstander was
Willem ll van Oranje, die in 1647 zijn overleden vader Frederik Hendrik als stadhouder was
opgevolgd. Hij wilde het land vormen tot een monarchie. Hij had voor deze plannen een
sterk leger voor nodig. Hij wilde mensen op andere gedachten brengen. Het is hem niet
gelukt, hij overleed 3 maand later aan pokken. Zijn zoontje Willem lll werd zowel stadhouder
van de Republiek als koning van Engeland.
De Republiek was het enige land zonder een koning. Sommigen probeerde wel koning te
worden maar dat mislukte allemaal. De regenten hadden het stevig in de hand. In
tegenstelling tot Frankrijk. Daar lukte het koning Lodewijk XIV het om als een absolute koning
over Frankrijk te regeren. Ook Economisch maakte de Republiek een ontwikkeling door. De
scheepvaart kwam in bloei, dat kwam door de gunstige ligging aan de Noordzee. Er ontstond
een overzees handelsnetwerk. De Staten-Generaal ging zich met de handel bemoeien en zo
ontstond er een monopolie voor het drijven van handel met Indië. Ook wel de Verenigde
Oost-Indische Compagnie(VOC) genoemd. Er groeide ook langzamerhand een
wereldeconomie. De VOC werd de eerste multinational genoemd.
De cultuur in de Republiek kwam ook tot bloei. De kunstenaars werden wereldberoemd. Op
wetenschappelijk gebied was de Republiek het centrum van vernieuwingen en uitvindingen.
De Bijbel werd niet meer gebruikt als kennis. Ze gingen zelf onderzoeken en zelf achter de
kennis komen. De zeventiende eeuw werd niets voor niets de Gouden Eeuw genoemd.
6.1 Rijk door handel overzee
Onderzoeksvraag: Waardoor namen in de 17e eeuw de wereldwijde handelscontacten toe en
waardoor speelde de republiek hierin een hoofdrol?
In het westen van de Republiek was de landbouwgrond te nat voor akkerbouw en boeren
moesten overgaan op veeteelt. Om het tekort aan graan op te lossen ging men graan
importeren uit het Oostzeegebied. Graan dat men overhield werd doorverkocht voor veel
winst en deze winsten werden weer geïnvesteerd in andere sectoren. Bijvoorbeeld
, investeren in de scheepvaart om schepen te verbeteren. Er ontstond een handelsnetwerk
waarin naast boter, kaas en vee ook in luxe goederen werd gehandeld.
In de Republiek was de overheid een voorstander van zoveel mogelijk economische vrijheid
en er werd een handelscompagnie (VOC) opgericht. Daarnaast werd Amsterdam, de
stapelmarkt van Europa. Men kan zeggen dat dankzij de graanhandel (=moedernegotie), de
VOC en de stapelmarkt, de Republiek een enorme bloei doormaakte en zeer welvarend
werd. Door de handelscontacten ontstond er het handelskapitalisme= het investeren van
geld om door handel zoveel mogelijk winst te gaan maken.
Kern
De economisch ontwikkeling die met de ontdekkingsreizen was ingezet, hield aan in de Tijd
van regenten en vorsten. Boeren gingen over op veeteelt, dus graan moest uit het
Oostzeegebied worden gehaald. Na verloop van tijd ontstond er een uitgebreid
handelsnetwerk. De economie van steeds meer landen raakte verweven.
Gespecialiseerde boeren
De natuurlijke omstandigheden waren veranderd, dus boeren moesten zich specialiseren in
veeteelt. Grote delen waren door de akkerbouw onder het niveau van de zeespiegel gezakt.
Deze waren te drassig om er graan op te verbouwen. We kon er vee op grazen. Heel veel
boeren moesten ander werk zoeken. In de minder natte gebieden specialiseerden boeren
zich in handelsgewassen, vaak per regio. Deze specialisaties waren belangrijk voor de
economie. Dit was allemaal mogelijk omdat de Hollandse schippers graan invoerden van
Oostzeegebieden.
Stapelmarkt
Rond 1600 was Amsterdam de belangrijkste havenstad in West-Europa. De Hollandse
kooplieden werkten volgens de principes van het kapitalisme: het behalen van zo veel
mogelijk winst na een investering. De graanhandel werd daardoor de belangrijkste handel
voor de economie van de Republiek. In een vaarseizoen kon je een driehoekstocht doen.
Bovendien beschikten schippers over de meest actuele informatie over voorraden en prijzen
aan het andere einde van de route. Amsterdam dankte haar positie vooral aan de
stapelmarkt. De producten werden tijdelijk opgeslagen en wanneer de tijd gunstig was werd
het weer verkocht voor een hogere prijs.
Van concurrentie naar compagnie
De Republiek legde handelscontacten en speelde een groeiende rol in de opkomende
wereldeconomie. In de Republiek ontstond hierdoor her handelskapitalisme: het investeren
van een grote hoeveelheid geld om zo veel mogelijk handelswinst te behalen. In 1594 werd
besloten om een gezamenlijke handelsonderneming(compagnie) op te richten. Een reis had
bewezen dat je rechtstreeks handel kon drijven met Indië, zonder tussenhandel van derden.
Veel kooplieden profiteerden hiervan en gingen allemaal richting Indië. Er was veel
concurrentie tussen verschillende handelscompagnieën. De inkoopprijzen waren gestegen en
de verkoopprijzen waren gedaald. Dat vond Johan van Oldenbarnevelt niet gunstig. Hij
richtte in 1602 de Verenigde Oost-Indische Compagnie(VOC) op. Door aandelen kreeg de
VOC haar werkkapitaal.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittholsink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
