Duidelijke samenvatting van Tijdvak 4 Steden en Staten. De kenmerkende aspecten staan er in vermeld. De onderzoeksvragen zijn per paragraaf uitgewerkt. Met deze samenvatting hoef je je boek niet meer open te doen:)
Geschiedenis Tijdvak 4 Samenvatting
Tijd van steden en staten 1000-1500 Late/Hoge middeleeuwen
Kenmerkend aspecten:
13. Opkomst van handel en ambacht die de basis legden voor het herleven van een
agrarische-urbane samenleving.
14. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
15. Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de
geestelijke macht het primaat behoorde te hebben.
16. De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van
kruistochten.
17. Het begin van staatsvorming en centralisatie.
Intro
Door de feodale standenmaatschappij in Frankrijk ontstaan veel problemen:
‐ Een groot deel van Frankrijk ligt in de handen van Engeland.
‐ Zijn edelen vechten niet voor hem, maar voor hun eigen graafschap of hertogdom.
‐ De geharnaste ridders worden gedood door de Engelse boogschutters.
‐ Geestelijkheid lijdt onder het oorlogsgeweld.
‐ De boeren worden nog het meest de dupe.
‐ Handel en nijverheid is vrijwel onmogelijk.
‐ Er worden hogere belastingen gelegd.
4.1 Steden: handel en nijverheid
Onderzoeksvraag: waar en waardoor konden in de Tijd van steden en staten oude steden
weer tot bloei komen en nieuwe steden ontstaan?
Grote landbouwontginningen leidde tot stijging van voedselproducties. De bevolking nam
toe en ging in de steden wonen. Oude steden kwamen weer op bloei en de nieuwe steden
ontstonden door handel.
Kern
De voedselproductie steeg door de grote landbouwontginningen. Mensen gingen weer in
steden wonen en de nijverheid kwam weer op gang. Er kwam handel tussen belangrijke
handelssteden. Doormiddel van verbeteringen van de zeevaart werd dit niet alleen over
landwegen maar ook over zee gedaan. Het gebruik van geld als ruilmiddel nam ook weer toe.
De samenleving veranderde van agrarisch naar agrarische-stedelijk.
Ontginningen
Door ontginningen en inpoldering kwam er verandering in grotendeels autarkische
samenleving. Ook nieuwe landbouwtechnieken zorgden voor verandering.
Veranderingen:
‐ Paard in plaats van ossen voor de ploeg.
‐ Van het tweeslagstelsel naar het drieslagstel.
Door die veranderingen nam de voedselproductie toe en groeide de bevolking sterk.
, Nijverheid en handel in steden
Door de voedseloverschotten gingen boeren van akkerbouw over naar veeteelt. Mensen
hoefden niet langer boer te zijn om te kunnen leven. Ze konden ook hun brood verdienen
met handel en nijverheid. Ze gingen in grote steden wonen om geld te verdienen.
Handelaren organiseerden zich in koopmansgilden. Het organiseren van een
Hanze(handelaren uit een aantal steden die samenwerkten). Zo nam de handel tussen regio’s
toe. Ook de overzeese handel werd belangrijker.
Brugge, haven voor Vlaanderen
De ligging en natuurlijke omstandigheden waren bepalend voor de ontwikkeling van Brugge.
Eerst was Brugge gescheiden van zee door een Waddenzee maar in 1134 sloeg een vloedgolf
een diepe bres. Brugge werd vanaf dat moment de belangrijkste handelsstad voor aanvoer
van Engelse wol. Ook was het belangrijk voor bescherming van Vlaanderen.
Steden in Noord-Italië
Ook in Noord-Italië maakten de steden ontwikkelingen. Ze werden nog groter dan steden in
Vlaanderen. Die ontwikkelingen kwamen ook door ontginningen, inpolderingen en overzeese
handel.
Jaarmarkten en ‘handel van verre’
De belangrijkste handelssteden aan de Oostzee richtten de bekendste Hanze op. Er werd
gehandeld in graan, vis, hout, was, pek, barnsteen en bont. Ook handelssteden aan de
Noordzee sloten zich bij deze handel aan. Er werd een aantal weken in het jaar een jaarmarkt
gehouden. Daar werden de producten van de Hanze en van Vlaanderen uitgewisseld tegen
specerijen en zijde uit Azië.
Er werd steeds meer geld gebruikt als ruilmiddel. Er ontstond een gevaarlijk geldtransport
door verschillende munten. Dat werd tegengegaan door wissels(schriftelijke
betalingsopdracht). Hier was veel boekhouding en kennis voor nodig. In Bologna werd
hiervoor in 1088 de eerste universiteit opgericht.
Door oorlog nam het belang voor jaarmarkten af. Ook werden er hogere belastingen
ingevoerd door de Franse koning. De Arabische handelaren en zeerovers waren vrijwel uit de
Middellandse Zee verjaagd en heersten de Europese zeevaarder over de belangrijkste
zeeroutes.
4.2 Stadslucht maakt vrij
Onderzoeksvraag: Waardoor kregen de mensen in de steden en op het platteland steeds
meer vrijheid en verkregen de stedelingen steeds meer bestuursmacht?
Wanneer mensen een tijdje in de stad wonen kregen ze vrijheid. Veel mensen trokken
daarom ook van het platteland naar de stad. De heren kregen een tekort aan horigen en
verminderde daarom de belastingen en herendiensten. Zo leidde de opkomst van de steden
tot meer vrijheid voor de gehele bevolking.
Kern
Veel mensen vertrokken naar de stad. Daar hadden ze na een tijd geen plichten meer als
horige. De landheer moest de horigen daarom meer vrijheid geven anders bleef er niemand
meer op zijn land werken. Mensen moesten belasting aan de koning betalen in ruil voor
privileges. Zo drongen ze de invloed van de adel op het stadsbestuur terug.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittholsink. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
