Hee, ik heb een volledige samenvatting van het vak forensische psychologie gemaakt. In de samenvatting staat alles van de hoorcolleges en alle verplichte literatuur. Schrik niet van het aantal pagina's, want ik maak graag gebruik van afbeeldingen.
In het groen staan begrippen en in het rood perso...
Hoorcollege 1: introductiecollege
20-10-2023 tentamen, deel meerkeuze en een deel open vragen.
Wat is klinische forensische psychologie?
Wetenschap die zich bezighoudt met:
• afwijkend (antisociaal) gedrag
• Persoonlijkheid
• Cognities
• Preventie en interventie
• Diagnostiek
• Snijvlak met de andere takken van psychologie (medische, biologische, ontwikkelings,
sociale)
Het forensische werkveld:
• Politiebureau en HvB
• Gevangenis en PPC
• Pro-Justitia rapportage (NIFP)
• Wetenschappelijk onderzoek
• Zorginstellingen:
o Forensische poliklinieken, deeltijdbehandeling, dagbesteding, reclassering
o Forensische woonbegeleiding (F-RIBW) – niveau 1
▪ Zelf deur uit, alleen melden
o Forensische psychiatrische afdelingen (FPA, longcare) – niveau 2
▪ Niet zomaar de deur uit, wel zelfstandig naar dagbesteding
▪ Longcare: minder streng dan longstay (bv. Mezdag kliniek)
o Forensische psychiatrische klinieken (FPK) – niveau 3
▪ Niet zomaar buiten en niet zomaar door kliniek
o Forensische verslavingszorg klinieken (FVK)
o Forensisch psychiatrische centra (FPC) – niveau 4
▪ Strenge controle, deur ’s nachts op slot, niet zomaar door kliniek
Hangen of leven: Kevin (video uit college)
Begon met fiets stelen, ging toen veel verder en uiteindelijk zelfs een huis. Het gaat hem
voornamelijk om het geld. Hij heeft wel het gevoel dat hij de slachtoffers pijn doet, wilt het
eigenlijk helemaal niet doen en heeft liever een baan. Echter vindt hij het lastig om met een
strafblad een baan te vinden.
• We zien vaak dat een criminele carrière op een jonge leeftijd start: life course
persistent traject
• Hoe eerder de fout in, hoe hardnekkiger de problemen en hoe minder vertrouwen
erin dat je een normaal leven kan leiden.
• Blijvende problematiek: moeite krijgen van een baan
• Wat kunnen we hieraan doen? → Volgt nog
1
,Leerdoelen van de cursus:
• Expert op het gebied van geestelijke gezondheidszorg van ontregelde volwassenen
en jongeren
o Wanneer gaat normale ontwikkeling mis?
o Wat zijn risico- en beschermende factoren?
→ Forensische psychologie/psychopathologie
o Hoe kan ik die factoren vaststellen bij mijn cliënt?
o Wat zijn effectieve behandelingen?
o Hoe voer ik die behandelingen uit?
→ Behandelmethoden/diagnostiek
• Scientist-practioner: kritisch nadenken over klinische praktijk: vraagstukken uit de
praktijk oppakken en analyseren = perfecte combinatie
Leerdoelen van de cursus
• Kennis en begrip van belangrijke basisterminologie reproduceren en toepassen in de
verklaring van antisociaal en crimineel gedrag.
• (Behandelingsgerichte) verklaringsmodellen van antisociaal gedrag bij jeugdigen en
volwassenen gebruiken.
• De link tussen stoornis en delict leggen en toepassen op casussen binnen de
forensische psychologie.
• Belangrijke inzichten op het gebied van jeugddelinquentie toepassen. Daarbij kritisch
reflecteren op wetenschappelijk onderzoek inzake jeugddelinquentie en hierover een
onderbouwde mening formuleren
• Risicofactoren en theorieën binnen verschillende forensisch psychologische thema’s
respectievelijk identificeren en toepassen.
Een korte geschiedenis van forensische psychologie
Oorsprong van de forensische psychologie
Hippocrates. (460-377 b.c.)
Middeleeuwen
Onder curatele van familie: je bent
als familie verantwoordelijk als
iemand wat deed en familie werd dan
ook gestraft. Er was een machtiging
voor opsluiten.
15e – 17e eeuw
• 15e eeuw: dolhuizen, eerste
‘krankzinnige’ gestichten waar
een arts mensen beoordeelde. Mensen werden geschikt (in koud water) of in een
dwangbuis gestopt.
• 16e eeuw: heksenjachten, vrouwen werden achterna gezeten en kwamen vaak op de
brandstapel.
• Johannes Wier (1515-1588): hij kwam met de term delier. Hij zei dat deze vrouwen
geen heksen zijn maar een delirium hebben.
2
,Een ommekeer: de verlichting
• 18e eeuw: Franse revolutie, hier kwam het verlichte denken in beeld. Men kwam met
de Code pénal: iedereen (zelfs kinderen) werden gelijk gestraft.
• 1809 in Nl: het crimineel wetboek kwam
• 1811: code pénal
• 1886: invoering wetboek van strafrecht
Meer aandacht voor psychische afwijkingen met een natuurwetenschappelijke benadering
In Engeland had je de ‘moral treatment’: als iemand geestelijk niet in orde was werd hij/zij
vrijgesproken.
19e eeuw
• Pinel: ‘manie sans delire’ = meer gevallen waarin delinquenten niet meer werden
gestraft vanwege mentale problematiek
• 1841: first ‘krankzinnigenwet’: meer supervisie en verbetering in de zorg
• Later kwam de TBS voor zware vergrijpen waarin iemand niet (volledig)
toerekeningsvatbaar werd verklaard en er een hoog recidiverisico was.
Strafrecht jeugdigen
In 1905 kwam de invoering van de kinderwetten, waardoor kinderen niet meer als een
volwassene werden berecht. Het ging van straffen en wreking naar verbetering van het
gedrag. → Het stond in het teken van de verschuiving naar moderne strafrechtschool:
belang van de dader en niet de daad.
• Er werd gericht op herstel/verbetering
• Een rechtvaardige straf
• Ook mildere straffen, maar hoe zit dit dan met de garantie van de veiligheid van
burgers?
20e eeuw
Voorstel van Hamel: bij lichtere vergrijpen hoeft een persoon niet opgesloten te worden,
maar er kan een maatreel of straf ter afschrikking komen. Bij zwaardere vergrijpen wordt er
een behandeling en verpleging van lange duur opgelegd. Bij zeer zware gevallen wordt de
tbs-regeling opgelegd. Men kreeg een behandeling van 10 jaar en daarna werd er een
verdere overweging opgesteld.
In 1928: psychopatenwetten (tbr), opname van het strafrecht en hiermee kwam tbs van de
regering met verpleging. = De tbr-regeling biedt de rechter de mogelijkheid een
gecombineerd vonnis uit te spreken. De verdachte krijgt een gevangenisstraf voor het deel
waaraan hij schuldig is; voor het onschuldige deel krijgt hij tbr. Tbr kan worden opgelegd
voor elk misdrijf. De maatregel wordt opgelegd voor een periode van twee jaar. De rechter
kan de tbr steeds verlengen met een periode van één of twee jaar
In 1933 waren er een hoop nieuwe instellingen, maar toch een tekort en is de stopwet/
psychopatennoodwet ingebracht. = beperkt de oplegging van de maatregel en deze mag in
het vervolg alleen worden opgelegd als er een zeer ernstig delict is gepleegd met een grote
kans op recidive.
3
, Ontwikkeling na de 2e wereldoorlog
• Commissie naoorlogs strafrecht: genuanceerde opvattingen
• ‘Utrechtse school’: Pieter-baan, Pompekliniek en Kempe. Dit is internationaal
toonaangevend
• Er kwam betere zorg voor gevangenen en ook speciale zorg voor gedetineerden met
een psychische stoornis.
• Jaren ‘60: toename van de duur tbs-maatregel
• Rond 1995: introductie van longstay afdelingen.
Achtergrond Nederlandse Forensische context: tbs
Straffen of behandelen? → Het antwoord op deze vraag komt voort uit een aantal zaken:
• Waar wordt iemand van verdacht?
• Maakt hij een zieke/gestoorde indruk? (PJ-rapportages)
• Wat staat er voorop? De noodzaak om te behandelen of de noodzaak bestraffen?
De tbs-klinieken in Nederland:
Basis onder het opleggen van een maatregel:
• Delict gepleegd waarvoor minstens 4 jaar gevangenis kan worden opgelegd (de ernst
is hier het criterium)
o Niet (helemaal) verantwoordelijk te houden als gevolg van psychische ziekte
of stoornis.
o Indien diegene niet behandeld wordt, leidt dit tot herhaling van delict.
• Dus: bij de instroom is de kans op recidive theoretisch gezien 100%. Deze moet met
de tijd afnemen. De behandeling moet tevens gericht zijn op het terugdringen van
recidiverisico tot maatschappelijke aanvaardbare normen.
Kern van de tbs-maatregel
• Tbs is een behandelmaatregel, geen strafmaatregel
• In de wet ligt niet alleen vastgelegd dat behandeling nodig is, maar wordt ook de
opdracht tot resocialisatie gegeven.
• Beveiliging van de samenleving is het directe doel
• Verhouding controle- zorg: waarop sturen?
o Op korte termijn: hoge beveiliging
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kyrabl. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
