De samenvatting voor het tentamen taal in de onderbouw. Huizenga, H. (2015). Spelling. (5e herziene druk). Groningen: Noordhoff Uitgevers.. H 1, 2, en 4.
Taal in de onderbouw: Spelling
Hoofdstuk 1: Ons spellingsysteem
1.1: Ons schiftsysteem en leren spellen
Pictografisch schriftsysteem = De alleroudste manier om woorden weer te geven. Woorden worden weergegeven
met tekeningen en afbeeldingen. Tegenwoordig bv door verkeersborden. Handig voor concrete dingen.
Logografisch schriftsysteem = Meer voor abstracte zaken. Elk plaatje staat voor een bepaald woord. De woorden en
voor/achtervoegsels krijgen bepaalde symbolen, bijvoorbeeld het chinees.
Alfabetisch schriftsysteem = De Nederlandse taal op papier als letters. Taal wordt weergeven door de afzonderlijke
spraakklanken van een woord te noteren. De spraakklanken corresponderen met de letters. Ipv spraakklank en letter
worden de volgende begrippen gebruikt:
- Foneem = Een spraakklank. Deze klank geeft het verschil aan tussen de klankgroepen. Bij de woorden 'daar'
en 'waar' zijn de /d/ en /w/ verantwoordelijk voor de betekenis. De /d/ en /w/ zijn verschillende fonemen.
- Grafeem = De tekens waarmee wij fonemen weergeven. Kan een letter zijn, maar ook een
lettercombinatie.
Problemen alfabetisch schrift:
- Het is lastig om fonemen te herkennen, dit is abstract (bir en dur ipv beer en deur).
- Het alfabet heeft niet genoeg tekens om elk foneem weer te geven. Het NL kent zo'n 34 fonemen.
- De koppeling tussen fonemen en grafemen is niet eenduidig. Ene keer aa en andere keer a.
1.2: Hoofdregels van de Nederlandse spelling
Belangrijkste principes van de spelling:
Fonologisch principe
Ieder foneem wordt door een apart grafeem wordt weergegeven. Basisprincipe van het Nederlands. Ook we
beginsel van de standaarduitspraak genoemd. Woorden via dit principe zijn klankzuiver.
Morfologisch principe
Uitgaan van de vorm van woorden en niet van de klank. Woorden zijn opgebouwd uit kleinere elementen,
morfemen genoemd (onwijs uit /on/ en /wijs/). Ook wel beginsel van de vormovereenkomst genoemd. Het
morfologisch principe is op te delen in twee regels:
- Regel van de gelijkvormigheid = We schrijven een woord of voor/achtervoegsel steeds op dezelfde manier.
Web-webben. Paard-paarden.
- Regel van de overeenkomst = De opbouw van een woord is duidelijk in de spelling. Als woorden op dezelfde
manier zijn gevormd, worden ze ook op dezelfde manier geschreven. Groot-te, Hoog-te. Hij vindt.
* Leren van deze regels vormt soms een probleem, omdat leerlingen geleerd hebben op hun gehoor af te gaan.
Syllabisch principe
Heeft betrekking op de spelling van een syllaben in een woord.
Syllaben = Een klankgroep, een gedeelte van een woord. Heeft niet altijd een betekenis (verschil met morfeem).
Een lettergreep is een visuele verdeling van een woord, een syballe is het verdelen in klankstukken. Het
syllabisch principe kent twee regels:
- Verenkelingsregel = Als een klankstuk eindigt op een lange klank, schrijven we maar één letter (ramen).
- Verdubbelingsregel = Als een klankstuk eindigt op een korte klank, wordt de medeklinker verdubbeld (koffer).
Etymologisch principe
De vroegere taalvorm is bepalend voor de schrijfwijze van een woord of spraakklank.
1.3: Spellingvereenvoudiging
De spelling van de Nederlandse taal is behoorlijk complex. Naast de eenvoudige hoofdregel, zijn er een hoop regels
met uitzonderingen. Voortdurend wordt er geprobeerd de Nederlandse spellingeenvoudiger te maken. Bij elke
verandering zijn er voor- en tegenargumenten die te maken hebben met:
- de leerbaarheid van de spelling;
- de bruikbaarheid van de spelling;
- de sociale aanvaardbaarheid van de spelling. Je kan toch niet ineens raar/anders gaan schrijven.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lindaa_schouten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
