Dit is een samenvatting van het gehele boek van Hoofdstukken uit de Europese codificatiegeschiedenis. Deze samenvatting is gemaakt in leerjaar 2023 / 2024.
Mijn werkwijze was voor de colleges aan de voorgeschreven stof samen te vatten en deze samenvatting vervolgens tijdens en na de colleges aan ...
codificatie
Codificatie voor het eerst gebruikt door Jeremy Bentham (1748 – 1832)
Eisen codificatie:
1. geschreven
2. Uitgegeven door een overheid die gezag uitoefent over haar onderdanen
3. Exclusiviteit door overheid- buiten haar eigen rechtsgebied geen ander geldend recht.
Doelen Codificatie:
1. Rechtszekerheid
2. Economisch doel handel makkelijker met universele regels
3. Politiek doel verstevigingen nationale eenheid
Wetten hebben uitleg nodig -Montesqui: ‘’La bouche de la Loi’’
Macht wetgevers beperkt, doordat ze regels niet mochten uitleggen.
Wetgevers die zelf wetten gingen uitleggen: authentieke interpretatie
Dit leidde tot:
Rechters moeten om uitleg aan wetgever vragen: ‘refere Legislatif’
Codificatie niet zo belangrijk, vooral interpretatie belangrijk.
Grammaticale interpretatie
Wetshistorische interpretatie
Rechtshistorische interpretatie
Systematische interpretatie
Analogie
Teleologische interpretatie – Doel van regeling voor ogen en de uitlegging ondergeschikt.
Voordelen interpretatie: wet niet verstard maar steeds aangepast aan omstandigheden
,Codificatie en natuurrechten
In oudheid bestond de overtuiging, dat er boven menselijk recht een hoger recht stond:
Natuurrecht
Ook Romeinen stelden, dat niet al het recht positief of stellig was.
veel regels zo vanzelfsprekend, dat ze geen bijzondere bekrachtiging nodig hadden.
Ius civile (burgerrecht) Ius gentium (recht der volken, Ius naturale (Naturrecht)
universeel)
Epicurus (en Hobbes) wetgeving hoeft alleen maar aan formele eisen voldaan te hebben
Positivistisch rechtsbeginsel
Stoa recht moet naast formele eisen ook inhoudelijk te worden beoordeelt
Materieel rechtsbegrip
Stoicijnen vonden bevestiging in Romeinse leer van Ius Gentium – Niet in wetten vastgelegd
Ius Naturale Morele lading Alle levende wezens (dieren)
Ius Gentium Rationele lading Alleen mensen
Slavernij in strijd met Ius Naturale
Ius gentium is natuurrecht zoals het gold – geldende rechtsregels – toepasbaar op wel en niet
romeinen
Ius naturale – niet om recht zoals het geldt, maar zoals het had moeten gelden (filosofie)
Eigenlijk hetzelfde, maar ius gentium: regels golden voor iedereen
,Kerk baseerde ideeën op Stoïcijnen en werd zo corpus iuris canonici
Hugo de Groot : ‘’zelfs wanneer er geen god zou bestaan, dan zouden natuurrechten alsnog bestaan’’
zwakte Romeins recht: tijd en plaatsgebonden roep om nieuwe benadering recht
Door Rationalisme juridische systemen opbouwen die voortvloeien uit natuurrecht
Vernunftrecht
Burgers streefden naar afschaffen Romeins recht als subsidiar recht af te schaffen en
codificatie in eigen taal in te voeren
Rousseau en Contract Social
‘’hoe kan een individu gevonden zijn aan wetten waar inhoudt niet correspondeert met natuurlijke
wil?’’
Burgers alleen gebonden aan regels die voortvloeien uit volonte generale (wil van meerderheid volk)
Inspiratie voor codificatiegedachte van Bentham -volkssoevereiniteit-
Natuurrecht en codificatie gedachten botsten natuurrecht niet getoetst aan hogere macht
Arbitrair Sommige spelregels zijn simpelweg noodzakelijk (Links rijden)
Intellectuele armoede Natuurrechtjuristen moesten domme mensen helpen door wetten op te schrijven
Regionale verschillen Montesqui: bepaald recht kan niet universeel zijn. (hoge bergen)
Legaliteitsbeginsel Nulla peuna beginsel voor rechtszekerheid
,Week 2
11 september
H3 Romeins recht p83-95 samenvatting
Na stichting Rome in 753 V.CHR vraag wie Imperium zou uitoefenen
↓
absolute macht over nieuwe stedelingen
wetgevende / uitvoerende / rechtsprekende macht
Romulus verkreeg Imperium na: vogelschouw – toestemming van goden
Regering voor 250 jaar:
Naam Koning Comita Senaat
(volksvergadering)
Uit wie bestond het? Koning Iedere romeinse burger 100 patriciërs
Naam wet Edict / edictum Lex / leges senatconsulta
invloed Eigen bepaling van de wet Eigen bepaling van de Advies voor koning
wet
Brutus in 509 V.CHR republiek en daarmee vrijheid begint
Vrijheid: Imperium niet meer levenslang, Comita kiest 2 Consuls allebei vol imperium
Probleem: welke
wet ging voor,
Edict of Leges?
procedure stemmen in Comita - ging volgens indeling Romeinse leger - ingedeeld volgens
vermogen stemmen per afdeling
ridders + 1e klasse bestond uit 98 van 193 afdelingen.
,Hierdoor bij overeenstemming meerderheid en hoefden lagere afdelingen niet te stemmen
Eerste periode republiek: strijd tussen Patriciers en Plebejers ( Romeinse burgers niet tot Patriciers)
Vier belangrijke rechtsontwikkelingen in strijd:
Naam Eis gevolg
Botsing tussen Plebejers en Patriciers stemmen toe.
Tribuni Plebis (494 patriciers. Pas weer deel nemen Volkstribunen geen imperium, wel veto
V.CHR) aan openbare orde als ze een
eigen magistraat had gekregen
– volkstribunen
(politieke functie)
Plebs wouden dat recht op In 451 V.CHR werden i.p.v. 2 conculs, college van 10 mannen aan hoofd
Lex XII tabularum (450. schrift zou worden gezet- gezet – decemviri.
V.CHR) codificatie.
Beurtelings imperium, gezamenlijk codificatie opstellen Leden gingen
naar Griekste steden om te kijken hoe codificatie eruitzag. Openbaar in
450 V.CHR in 10 tafelenwet. dit was volgens comita niet genoeg. hierop
volOpenbaar in 450 V.CHR aan twaalftafelenwet
probleem: uitleggen regels bleef in handen patriciërs, Plebjers geen
toegang tot deze interpretatio
Gnaeus Flavius openbaarde deze interpretatio. Voortaan eerlijker
proces Secularisering Jurist
Grote invloed op recht in Europa door vaststelling technische begrippen
Hoogste ambt republiek, steeds Tegeneis voor machtsverlies: Patriciers eisten instelling nieuw ambt:
Praetuur door twee personen beklede
(367 V.CHR) consulaat, voortaan bestaan uit De preatuur - leider: Praetor
minstens 1 Plebejer
Hield zich enkel bezig met rechtsbedeling
Wet bepaalde dat besluiten van Wet en plebisciet als synoniem.
Lex Hortensia Plebejers - (plebiscieten) nu
(286. V.CHR) ook golden voor patriciërs Einde machtsstrijd Plebejers en patriciërs
Praetor sprak geen vonnis. Dat deed particuliere burger.
Praetor verwees burgers door naar rechter
Preator had Imperium en vaardigde Edicten uit (AMvB) - golden 1 jaar
opgeschreven op album , geheel van regels: ‘’Het Edict perpetuum’’ – golden voor altijd – wettelijk programma
al snel nam de opvolger preator de edicten van de voorganger ongewijzigd over.
, alleen deze regels golden voor periode van 1 jaar en Preator mocht niet afwijken – legaliteitsbeginsel
ontstaan Preatorisch recht
Dit had drie functies t.o.v. civiel recht:
Ondersteuning Aanvulling verbetering
Praetor hield romeins recht up to date, door edicten af te kondigen die aansloten op keizerrecht
Romeins rijk groeide met niet Romeinse burgers Praetor peregrinus – rechten voor iedereen toepasbaar +-
12 september
H3 Romeins recht p 95 – eind samenvatting
Na dood Caesar Octavianus machtigste man combineren Imperium en Vetorecht van volkstribuun
Start keizerrijk
Adviezen senaat (senaatconsulten) kracht van wet
De facto – wil van keizer was wet
Macht praetor ingeperkt door Jurist Julianus door opstellen ‘’eeuwig durend edict’
Legitimatie uit besluit volk om Imperium aan keizer op te dragen
Edicta Decreta Rescripta
Rechtsregels voor alle onderdanen Vonissen voor een geval Rechtsgeleerd advies voor een geval
Constitutio
alle inwoners van romeinse rijk onder burgerschap
personaliteitsbeginsel beginsel der territorialiteit
juridische advies voor praetor door rechtsgeleerden ging onder keizer Augustus gelden als recht
Reponsum rescriptum
Advies rechtsgeleerde keizer gaf zelf advies
op keizerlijk gezag
, Juridisch advies kreeg vleugels na vaststellen “eeuwig durend edict”, omdat commentaren blijvende
werking hadden.
De combinatie van juridische adviezen en constituties werden chaotisch geheel schreeuw om codificatie
Keizer Justianus
Doel: alleen heersen en romeins rijk (oost/west) herstellen ‘’De wapens en de wetten’’
wetgeving Justianus uit 4 onderdelen
1. Codex Justianus (529):
(Verordeningen afkomstig
Verzameling van eeuwenoude gebundelde constituties van de keizer)
Leges Generales (algemeen geldende wetten) rescripta (beschikkingen)
In verleden meerdere pogingen om leges / constituten (keizerrecht) te bundelen:
Prive juristen hadden sommige van de keizerlijke rechten gebundeld
codex gregorianu
codex hermogeniauns
1. tentamenvraag: zijn deze codex codificaties? Nee, geen autoriteit en daardoor uitputtend
Theodosius II wilde ook constituties codificeren (438)
Recht van afgelopen 100 jaar codificeren - als er ouderlijk keizerlijk recht was, gold dat ook.
hierdoor niet volledig.
geen codificatie want ook wetten die niet in het boek stonden konden gelden
Keizer Justianus deed een nieuwe poging ` 7 April 529: Codex Justianus
Lex Posterior van toepassing – niet opgenomen constituties verloren rechtskracht
Melding dat Ius een afzonderlijke rechtsbron was: Hierdoor twee vraagstukken getackeld
1. Hoe regels toepassen op gehele volk?
rechtsregels voor 1 persoon kregen algemene werking
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper timlange. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
