Stress gezondheid en ziekte
College 1: stressrespons en evolutie (S1-3; R1)
Stress zou volgens sommigen het mist goed gedefinieerde woord zijn. Het fenomeen is echter wel
vaak hetzelfde. De nadruk bij stress ligt vaak op de stimulus, maar soms ook op de respons.
• Stressor = elke mogelijke bedreiging van psychobiologische (geest en lichaam beiden
betrokken) doelen
• Stressrespons = adaptieve psychobiologische reactie op een stressor
Een aantal voorbeelden van de definitie van stress zijn:
• Oxford woordenboek online Stress: “a state of mental or emotional strain or tension
resulting from adverse or demanding circumstances” e.g. as in “he’s obviously under a lot of
stress”. Deze definitie is te ambigu voor ons gebruik, heel algemeen.
• Sapolsky’s ‘working definition’: “A stressor is anything in the outside world that knocks you
out of homeostatic balance, and the stress-response is what your body does to reestablish
homeostasis”. Deze definitie is te biomedisch voor ons gebruik. Met ‘the oudside’ vat
Sapolsky bovendien niet de gedachten die mensen kunnen hebben, die wel tot stress kunnen
leiden.
Versimpelde, onofficiële en voorlopige werkdefinitie voor deze colleges: Stressrespons =
negatieve emotionele psychobiologische respons
Onmiddellijke subjectieve stress-responsen
Psychologisch Lichamelijk
Negatieve emoties: Hartkloppingen
boosheid, angst, Zweten of juist kippenvel
depressie Spieren spannen
Gespannen Sneller ademhalen
Onzeker Droge mond
Waakzaam Trillen of beven
Verward Koude Vingers
Paniek Misselijk, maagpijn, diarree
Flauwvallen
Lichte / verstoorde slaap
Is het wel echt een probleem dat we ziek worden van stress? volgens de WHO wel, zij noemen stress
een wereldwijde epidemie. Het komt niet alleen in het Westen voor, ook in landen waar ze minder
luxe hebben, is het aanwezig. Een voorbeeld hiervan is geen eten hebben voor je kind. Europese
studies laten tevens zien dat minstens de helft van al het verzuim te wijten is aan stress. Bovendien
heeft het American institute of stress aangetoond dat twee van de drie doktersbezoeken te wijten is
aan stress.
Stress kan voortkomen uit lage SES, dagelijkse strubbelingen en kan leiden tot een
heleboel lichamelijke ziekten. Voorbeelden van deze ziekten zijn: hart- en vaatziekten,
allergieën, eczeem, infectie-ziekten (griep, TBC, AIDS…), diabetes, arthritis (reuma), kanker
(niet alle?…). Van sommige ziektebeelden zijn echter nog geen duidelijke oorzaken
gevonden, deze worden subjectieve of medisch onverklaarde klachten genoemd en
kunnen voortkomen uit stress.
De meeste onderzoeken zijn gedaan naar stress en hart en vaatziekten gedaan. Stress geeft een
grotere kans op hart en vaatziekten dan bijvoorbeeld overgewicht.