Aandoeningen aan het spijsverteringsstelsel:
Onderzoek:
Het diagnostisch onderzoek van het spijsverteringsstelsel omvat het afnemen van de
anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, microbiologisch onderzoek,
klinisch pathologisch onderzoek en beeldvormend onderzoek.
Het afnemen van de anamnese en het lichamelijk onderzoek zijn van belang om diagnoses te
kunnen formuleren. Infectieuze aandoeningen van de spijsverteringsorganen kunnen worden
onderzocht met behulp van kweken of immunodiagnostische technieken.
Fecesonderzoek bij darmziekten:
Met microscopisch onderzoek kunnen wormeitjes of parasieten in de ontlasting worden
aangetoond; naast virussen of bacteriën kunnen deze ook voedselvergiftiging, gastro-
enteritis en dysenterie veroorzaken.
Bloedingen hoog in het maag-darmkanaal, bijvoorbeeld in de maag of het duodenum,
veroorzaken melena, een zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting met een typische geur.
Het bloed is dan grotendeels afgebroken in het spijsverteringskanaal.
Melena kan een symptoom zijn van een bloedende maagzweer of van maagkanker. Bepaalde
medicijnen veroorzaken echter ook zwarte ontlasting.
Bloed in de ontlasting hoeft niet altijd zichtbaar te zijn. We noemen dit occult bloed. Occult
bloed kan met een chemische test worden aangetoond.
Aandoeningen van de mond:
Ontsteking van het mondslijmvlies:
Ontsteking van het mondslijmvlies of stomatitis komt veel voor. Afhankelijk van de oorzaak
gaat stomatitis gepaard met roodheid, zwelling, aften, blaasjes, witgele plekken, bloedingen
of necrose.
Stomatitis wordt meestal veroorzaakt door een virus, maar ook bacteriën en schimmels
kunnen de oorzaak zijn. Stomatitis komt ook voor bij bepaalde bloedziekten en het gebruik
van bepaalde geneesmiddelen, evenals na bestraling van het hoofd-halsgebied. Stomatitis is
meestal pijnlijk.
Soorten stomatitis:
- Bacteriele stomatitis. Dit wordt veroorzaakt door streptokokken. Streptokokken zijn een
belangrijke verwekker van bacteriële infecties van mond en keel en veroorzaken roodheid en
zwelling van het slijmvlies. Bacteriën zijn ook de oorzaak van aften, kleine, pijnlijke zweertjes
met een rode rand.
- Virale stomatitis. Dit wordt vaak veroorzaakt door het herpes-simplexvirus (HSV). Zowel het
herpes-simplexvirus type 2 (HSV-2), als het herpes-simplexvirus type 1 (HSV-1) kunnen
herpetische stomatitis veroorzaken. HSV-1 wordt overgedragen met het speeksel via mond-
, mondcontact of van de mond naar de genitaliën. Herpetische stomatitis begint vaak met
kleine blaasjes die al gauw uitgroeien tot grote, pijnlijke zweren in en rondom de huid.
Mondkanker:
Mondkanker is een kwaadaardige tumor die uitgaat van de weefsels in de mond. De meest
voorkomende vorm van mondkanker is het plaveiselcelcarcinoom.
Tumoren van de mond komen het meest voor op de mondbodem, tong of onderlip. Mond-
en keelkanker staan van alle meest voorkomende kankers wereldwijd op de 12 e plaats.
Risicofactoren voor mondkanker zijn roken, het pruimen van tabak en alcoholgebruik.
Aandoeningen van de slokdarm:
Slokdarmkanker:
De functie van de slokdarm is het transport van voedsel van de mond naar de maag.
Slokdarmaandoeningen gaan vaak gepaard met dysfagie (moeite met of pijn bij het slikken).
Slokdarmkanker ofwel oesofaguscarcinoom is een kwaadaardige tumor die ontstaat in het
weefsel van de slokdarm. Deze kanker staat wereldwijd op de 6 e plaats van alle
kankersterfte.
De tumor vernauwt het lumen (holte) van de slokdarm, met dysfagie als gevolg. Andere
symptomen zijn het gevoel dat het eten niet wil zakken, een krampende pijn achter het
borstbeen, hikken of hoesten, regurgitatie (terugvloeien van maaginhoud naar de keelholte
of mond), braken, halitose (slechte adem) en gewichtsverlies
Slokdarmspataderen:
Spataderen in de slokdarm worden ook oesofagusvarices genoemd. De prevalentie hiervan is
niet bekend, maar slokdarmspataderen komen vooral voor bij mensen die overmatig alcohol
gebruiken of mensen met levercirrose.
Levercirrose is de voornaamste oorzaak van slokdarmspataderen. De beschadigingen en de
vorming van littekenweefsel bij levercirrose belemmeren de bloedstroom door de lever,
waardoor de druk in de bloedvaten afkomstig van maag, darmen, milt, alvleesklier en het
onderste deel van de slokdarm stijgt.
De toegenomen veneuze druk leidt tot verwijding van de aders in de wand van de slokdarm.
De ernstigste complicatie van slokdarmspataderen is een bloeding. In dat geval is een
spoedopname in het ziekenhuis noodzakelijk.
Oesofagitis en gastro-oesofageale reflux:
Oesofagitis is een ontsteking van het slijmvlies (mucosa) van de slokdarm. Oesofagitis wordt
gekenmerkt door een brandende pijn achter het borstbeen (‘zuurbranden’), die vooral
optreedt na een maaltijd of in liggende houding.
Oesofagitis wordt meestal veroorzaakt door gastro-oesofageale reflux, waarbij de zure
maaginhoud terugvloeit in de slokdarm. Gastro-oesofageale reflex kan worden veroorzaakt
door een niet goed werkende onderste oesofagussfincter, die normaal gesproken voorkomt
dat de maaginhoud naar de slokdarm terugvloeit.
De kans op gastro-oesofageale reflux neemt toe met de leeftijd, wat mogelijk wijst op
leeftijdsgebonden veranderingen van de kringspier. Omhoogkomend maagzuur zorgt voor
irritatie en uiteindelijk ontsteking van het slijmvlies van de slokdarm.
