Leren in vijf dimensies
Moderne didacti ek voor het primair onderwijs
Dimensie 1: Motivatie. Een positieve houding ten
aanzien van school en leren
1.1 Inleiding
Motivatie wordt mogelijk zodra er minstens aan drie voorwaarden wordt voldaan:
- Relatie (ik hoor erbij)
- Competentie (ik kan het)
- Autonomie (ik wil het zelf doen)
Binnen de strategieën om een positieve houding ten aanzien van school te bevorderen
onderscheiden we drie thema’s:
1. Het klassenklimaat. Het gaat er hierbij om dat leerlingen zich geaccepteerd voelen en dat
leerlingen een gevoel van veiligheid en orde ervaren.
2. Schoolse taken en opdrachten. Het gaat hierbij om het aanbieden van betekenisvolle taken,
leerlingen de leertaken als relevant en waardevol te laten ervaren, leerlingen vertrouwen in
hun eigen kunnen te laten ontwikkelen en leerlingen de leertaken als helder en duidelijk
laten ervaren.
3. Betrokkenheid voelen bij het eigen leren. Hierbij hoort het aan de leerlingen leren om
verantwoordelijk te zijn voor hun eigen leren en hen zelfdiscipline bij te brengen.
1.2 Het klassenklimaat positief beïnvloeden
Leerkrachten ontwikkelen een positief klassenklimaat door hun klassenmanagement. Vier
componenten dragen bij aan effectief klassenmanagement:
- Het werken met regels en procedures
- Het omgaan met ordeverstoringen
- De relatie tussen leerling en leerkracht
- De ‘mental set’ van leerkrachten
Mazarno’s meta-analyses wijzen op twee doorslaggevende factoren bij het bevorderen van acceptatie
in de klas: de manier waarop leerkrachten en leerlingen met elkaar omgaan en de ‘mental set’ van
leerkrachten. Goede relaties tussen leerkracht en leerling leveren een percentielwinst op van 50
punten: het zorgt voor een vermindering van ordeverstoringen. De relatie tussen leerling en
leerkracht kan in twee dimensies uitgesplitst worden:
- Leiderschap: doelgericht leerkrachtgedrag dat zowel onderwijsinhouden als
klassenmanagement betreft.
- Samenwerking: de leerkracht sluit aan bij de behoeften en ideeën van zijn teamgenoten en
leerlingen.
Beide dimensies zijn samengevoegd in wat in het onderwijs ‘De roos van Leary’ is gaan heten
Het hebben van een goede ‘mental set’ betekent dat de leerkrachten hun leerlingen met een
gezonde emotionele objectiviteit tegemoet treden. Deze leerkrachten vermijden extreme reacties op
leerlinggedrag, vertonen zelf gelijkmatig gedrag en aarzelen niet om in te grijpen. Ze worden niet
boos en raken niet gefrustreerd.
, Er zijn veel strategieën waarmee een leerkracht kan zorgen dat een leerling zich geaccepteerd voelt:
Toon leiderschap en samenwerking
Probeer met elke leerling een relatie aan te gaan, een ‘band’ te krijgen
Houd je eigen houding in de gaten
Betrek alle leerlingen gelijkwaardig bij activiteiten in de les
Ga positief om met verschillen tussen leerlingen
Reageer positief op foute of geen antwoorden
Bedenk verschillende soorten positieve bevestiging bij het juiste antwoord
Geef gelegenheid voor groepswerk en samenwerking
Help leerlingen om er zelf voor te zorgen dat ze geaccepteerd worden door anderen
Naast de strategieën voor acceptatie zijn er ook verschillende strategieën die kunnen zorgen voor
orde en veiligheid in de klas:
Stel gezamenlijke regels en procedures vast
Strategieën voor het omgaan met ordeproblematiek
Laat de leerlingen vaak dingen doen waarbij ze even moeten bewegen
Leer leerlingen omgaan met het ‘tussen haakjes zetten’ ofwel het even parkeren van
afleidingen
Wees je bewust van pesten en bedreigingen binnen en buiten je lokaal
Laat leerlingen zelf formuleren wanneer zij zich prettig voelen
1.3 Schoolse taken en opdrachten: strategieën om een positieve
houding ten opzichte van leertaken te ontwikkelen
Onderwijs wijst op het belang van drie factoren:
1. Het is belangrijk dat leerlingen de schoolse taken en opdrachten als zinvol ervaren
2. De leerlingen moeten het gevoel hebben dat ze die taken ook inderdaad kunnen uitvoeren
3. Leerlingen moeten een helder idee hebben over wat er van hen verwacht wordt.
Factor 1: het is belangrijk dat leerlingen de schoolse taken en opdrachten als zinvol ervaren:
Ontwikkel een gevoel van vertrouwen in doel en praktijk van de school
Help leerlingen begrijpen wat de waarde is van specifieke kennis
Ontwikkel betrokkenheid bij leertaken
Ontwikkel leertaken die aansluiten bij de doelen en de belangstelling van leerlingen
Factor 2: de leerlingen moeten het gevoel hebben dat ze die taken ook inderdaad kunnen uitvoeren:
Leer je leerlingen de leervaardigheden die nodig zijn om leertaken uit te voeren
Geef positieve of passende feedback
Leer leerlingen positief tegen zichzelf te spreken: een soort herprogrammering
Help leerlingen in te zien dat ze wel de vaardigheden hebben om bepaalde leertaken uit te
voeren
Zelfvertrouwen houdt ook in dat leerlingen weten dat ze altijd hulp en advies kunnen vragen
Factor 3: leerlingen moeten een helder idee hebben over wat er van hen verwacht wordt:
Wees helder over het doel van de leertaak en over wat de leertaak precies van leerlingen
vraagt
Wees duidelijk over de eindtermen die je met de taak wilt toetsen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper debbiee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.