Bachelorwerkstuk JAV III. Ik heb hiervoor een 8 behaald. Het onderwerp is onbillijke prijzen in de farmaceutische industrie. Ik heb onderzocht of de United Brands-maatstaf in deze tijd en in deze industrie nog houdbaar is.
GELD BOVEN
GEZONDHEID
DE ONBILLIJKE GENEESMIDDELPRIJZEN IN DE EUROPESE
INTERNE MARKT
SOPHIE BROERS
564574
E R A S MU S U N IV E R S ITE IT R O TTE R D A M
BACHELORWERKSTUK
M. G L A V IN A E N A . S P IE R IN G S
R R 3 17 - W G 12
681 9 W O O R D E N
2 9
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding.........................................................................................................................3
1.1 Literatuurschets.......................................................................................................................3
1.2 Hoofdvraag en deelvragen.......................................................................................................4
1.3 Relevantie................................................................................................................................5
1.4 Onderzoekskader en methoden...............................................................................................5
1.5 Leeswijzer................................................................................................................................6
Hoofdstuk 2 Onbillijke prijzen............................................................................................................7
2.1 Inleiding...................................................................................................................................7
2.2 United Brands..........................................................................................................................7
2.3 De farmaceutische industrie....................................................................................................8
2.4 Conclusie..................................................................................................................................8
Hoofdstuk 3 Het verschil in toepassing............................................................................................10
3.1 Inleiding.................................................................................................................................10
3.2 Innovatie en hoge toetredingsdrempels................................................................................10
3.3 Maatschappelijk belang en transparantie..............................................................................10
3.4 Terughoudendheid.................................................................................................................11
3.5 Conclusie................................................................................................................................11
Hoofdstuk 4 De onbillijke prijs in de Europese interne markt..........................................................13
4.1 Inleiding.................................................................................................................................13
4.3 Rechtvaardigingen..................................................................................................................14
4.4 Conclusie................................................................................................................................14
Hoofdstuk 5 De onbillijke prijs in Nederland....................................................................................16
5.1 Inleiding.................................................................................................................................16
5.2 De ACM en haar bevoegdheden............................................................................................16
5.3 Leadiant.................................................................................................................................16
5.4 AstraZeneca...........................................................................................................................17
5.5 Conclusie................................................................................................................................17
Hoofdstuk 6 Conclusie.....................................................................................................................19
Bronnen...........................................................................................................................................20
Literatuurlijst................................................................................................................................20
Overige bronnen..........................................................................................................................22
2
, Hoofdstuk 1 Inleiding
Binnen de Europese interne markt wordt eerlijke concurrentie gereguleerd via artikel 101 en 102
Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna: VWEU). Het is belangrijk de
concurrentie te reguleren, omdat Europese burgers de mogelijkheid moeten hebben om van de
voordelen die deze interne markt biedt te kunnen genieten. 1 Artikel 102 lid 2 onder a VWEU verbiedt
het hanteren van oneerlijke verkoopprijzen. Als een bedrijf een dominante positie heeft binnen de
Europese interne markt en vervolgens buitensporige, oneerlijke prijzen toepast, is dit verboden. Een
recente zaak waarin onbillijke prijzen zijn toegepast is de Leadiant-zaak.2 In deze zaak werd een boete
van ruim €19,5 miljoen opgelegd door de Nederlandse mededingingsautoriteit, namelijk de
Autoriteit Consument en Markt (hierna: ACM). Na onderzoek van de ACM bleek dat door farmaceut
Leadiant buitensporige prijzen werden gevraagd voor het CDCA-Leadiant geneesmiddel gedurende 2
jaar.3 De ACM concludeerde dat Leadiant een machtspositie bezat en deze misbruikte door het
toepassen van de onbillijke prijzen.
In de farmaceutische industrie worden veelvuldig onbillijke prijzen toegepast. Echter, hier wordt niet
altijd op gehandhaafd. Soms is bijvoorbeeld sprake van een patent en dat rechtvaardigt de hoge
prijs.4 Wanneer een farmaceut een patent bezit op een bepaald geneesmiddel kan bijvoorbeeld de
United Brands-test niet meer worden toegepast. Maar indien een patent wordt misbruikt, kan dit
wel een reden zijn voor de ACM een onderzoek in te stellen. Dit is in de Nederlandse AstraZeneca-
zaak gebeurd. De ACM had in deze zaak het vermoeden dat AstraZeneca haar machtspositie had
misbruikt door middel van haar patent. 5 AstraZeneca had uiteindelijk geen dominante positie dus er
is geen boete opgelegd. De ACM benadrukte dat als dit wel het geval was, het patent niet altijd als
rechtvaardiging mocht worden gezien. 6 Ook de fairness-test kan een rechtvaardiging bieden. Er
wordt dan aan de hand van diverse factoren bezien of de prijs toch eerlijk is, ondanks dat deze zo
hoog is.7 Toch zijn onbillijke prijzen binnen de farmaceutische industrie problematisch. Veel mensen
zijn namelijk afhankelijk van geneesmiddelen, maar als deze buitensporig duur worden kan de
gewone burger het niet meer betalen. Dit onderzoek gaat over het toepassen van onbillijke prijzen
binnen de farmaceutische industrie en aan de hand van welke punten de ACM in Nederland vaststelt
of sprake is van zo’n onbillijke prijs.
1.1 Literatuurschets
Het misbruiken van de machtspositie door het toepassen van onbillijke prijzen is in de literatuur een
veelbesproken onderwerp. Als een bedrijf een dominante positie heeft, kan deze haar dominante
positie op verschillende manieren misbruiken. Het toepassen van onbillijke prijzen is hier een vorm
van. Een onderneming kan een dominante positie op de interne markt verkrijgen door kartelvorming
(artikel 101 VWEU) of omdat zij zoveel macht heeft dat ze eenzijdig haar concurrentie kan
elimineren (artikel 102 VWEU).8
In het kader van het misbruiken van de machtspositie door het toepassen van oneerlijke prijzen
vroeg Advocaat-Generaal Wahl (hierna: Wahl) zich af of er wel zoiets bestaat als een onbillijke prijs.
Elke markt heeft zijn eigen kenmerken en of een prijs onbillijk is, hangt erg af van de desbetreffende
markt.9 Wahl concludeerde dat een prijs onbillijk is als deze te veel afwijkt van de standaardprijs. De
farmaceutische markt is onder andere bijzonder omdat de Europese Commissie (hierna: EC) zoveel
1
Wesseling & Evans 2019, p. 1.
2
Samenvatting besluit ACM 1 juli 2021.
3
Samenvatting besluit ACM 1 juli 2021.
4
Shukla 2021.
5
Besluit ACM 24 september 2014.
6
Fonteijn, Akker & Sauter 2018, p. 7-14.
7
Den Exter 2021, p. 2667.
8
Shahid 2021, p. 361.
9
Wahl 2007, p. 47-66.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sophie2106. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
