Complete samenvatting van alle hoorcolleges ( 1 t/m 11) van het vak Factor Aarde. De samenvatting is in het Nederlands, behalve 2 gastcolleges in het Engels. Het is een hele overzichtelijke samenvatting.
H1 Lesboek
Perspectieven op mens-omgeving-interacties
1. Culturele en politieke ecologie (Political Ecology)
2. Geografie, gevaar en menselijke kwetsbaarheid (Hazards Geography)
3. Milieurechtvaardigheid (Environmental Justice)
Guano = mix van uitwerpselen van vogels en andere diersoorten (mest)
-> Guano Island Act = Amerikaanse wet uit 1856: alle Amerikanen mogen een onbewoond
eiland met guano claimen
Extraction = het gebruik van een hulpbron zonder rekening te houden met de productiviteit
op de lange termijn
Conservation = pogingen om de relatie tussen mens en milieu te verduurzamen, terwijl nog
steeds natuurlijke hulpbronnen worden geëxploiteerd
Preservation = het behouden en apart zetten van gebieden zonder mensen, zonder sporen
van mensen, of waar alleen inheemse volkeren leven
Economics in a full world (Ecological Economics) = concept dat aarde wel uitputtelijk is, dus
er zijn regels nodig voor het exploiteren van natuurlijke hulpbronnen (aardgas, vis, etc.)
Divestment = fossiele brandstoffen in de grond laten zitten
-> probleem: de gevonden voorraden zijn al in bezit van iemand
H3 Lesboek
Ruimteschalen: de aarde staat scheef met 23,5° t.o.v. de zon, dus dat leidt tot seizoenen,
zonnewende en equinox
Geografische ruimteschaal: land – gemeente – stad – wijk – huis – etc.
Tijdschaal: ouderdom van de aarde (4.5 miljard jaar) -> verdeeld over verschillende periodes
(Jura, Krijt, etc.)
De atmosfeer bevatte eerst 0, toen 1% en nu 20% zuurstof
El Niño: om de 3 tot 7 jaar een opwelling van warm water bij Australië -> grote invloed op
weersomstandigheden
El Niña: het zeewater in het oosten van de Stille Oceaan is kouder dan normaal -> inlvoed op
weer
Preditor-prooirelatie = predator en prooi hebben invloed op elkaar
Competitie tussen soorten = verschil tussen specialisten (zeldzamer, kwetsbaarder) en
generalisten (veel voorkomend, aanpassend vermogen)
,Hiërarchie in ecosystemen door voedselketens: de mens is de top-predator
Wie is er verantwoordelijk voor vervuiling? De vervuiler betaalt niet voor zijn eigen
vervuiling… -> doorschuiven
The politics of nature = social construction of nature (and resources), including its
implications for policy and practice
Human-environment relationships from 3 perspectives:
1. Human-environment geography: humans alter environments and resulting changes
in the environments influence human actions
2. Ecocentric (non-human) perspective: nature and organisms are agents of change,
including human actions (e.g. Covid)
3. Social construction of nature (socionature): nature/environments are mentally
constructed by humans and hence influenced by cultural and political factors
Environmental movements in history:
1. From Limitless Resources to Conservation
o 17th century: Europe in turmoil, more merchants, grazing lands closed off by large
landowners
o 19th century: environmental movement emerged as cities grew (enlightment)
o Growing divide between urban and rural life (Romanticism in art, longing for rural
life)
o Late 19th and early 20th century: the emerge of conservation
2. The Rise of Modern Environmentalism in the 1960s and 1970s
o Focus on brown issues (pollution related to industrialization and urbanization)
o Increasing awareness of the environmental downside of economic growth
o 1962: Rachel Carson – Silent Spring: the adverse effects of pesticides
o 1972: Donella Meadows – Limits to Growth: environmental limits to future
economic growth
o 1972: First UN conference on the Human Environment in Stockholm
3. The Era of Sustainable Development (1980s-1990s)
o Focus on complementarity of environmentalism and economic development
o 1980: Sustainable development – International Union for the Conservation of
Nature (IUNC) report
o 1992: 1st UN Earth Summit, with sustainable development as a powerful
organizing principle
o Sub-agreement (biodiversity): UN Convention on Biological Diversity
o Sub-agreement (climate change): UN Framework Convention on Climate
Change (UNFCCC)
4. Environmentalism in the New Millennium (2000-Present)
o Focus on climate change via UNFCCC
o 1997: Kyoto Protocol
o 2002: Earth Summit (Rio+10), Johannesburg
o 2015: Paris Climate Agreement
, o 2015: Sustainable Development Goals (SDGs)
o 2018: International Panel on Climate Change (IPCC) Special Report: Global
warming of 1.5 °C
Hoorcollege 2 – Cultural and Political Ecology
Twee lenzen om naar de wereld te kijken:
1. Mensbeeld met hoofdzakelijk Overvloed in het bewustzijn (glas halfvol)
2. Mensbeeld met hoofdzakelijk Schaarste in het bewustzijn (glas halfleeg)
Monkey Business Illusion: theorieën zijn behulpzaam om één ding te zien en te
kwantificeren, maar dan mis je belangrijke andere aspecten (verblindend)
H4 Lesboek
1. Culturele Ecologie
Definitie: het onderzoeken naar de rol van cultuur als een dynamisch onderdeel van ieder
ecosysteem
Klassieke theorie Culturele Ecologie (Julian Steward, 1955):
1. Culturen in soortgelijke milieus hebben misschien soortgelijke adaptaties
2. Alle adaptaties zijn van korte duur en passen zich steeds aan, aan de lokale
toestanden
3. Veranderingen kunnen of voorbouwen op eerdere culturen, of resulteren in totaal
nieuwe culturen
Opkomst
1. Christelijke missionarissen proberen in koloniën het geloof te verspreiden
o Studies naar andere volken, boeken geschreven
2. Ontstaan na WOII: groot optimisme
3. Modernisme: geloof in een ‘economische groeimotor’ als een land industrialiseert
4. Experts (bosbouw) vonden inheemse praktijken primitief en inefficiënt -> tropische
landbouwmethoden bekritiseerd
5. Dekolonisatie en ‘dekolonisatie van de geest’: lokale elites hadden denkbeelden
koloniale heersers overgenomen
6. USA: Rachel Carson, Silent Spring (1962) (pesticiden)
7. Tropische landbouw en hulpbronnenbeheer begrijpen vanuit antropologisch
gezichtspunt: bevolking en voedselproductie (Culturele Ecologie)
Centrale vraag
Hoe gaan mensen om met hun hulpbronnen: dieet, techniek, huisvesting, en reproductie bij
(inheemse) volken?
Rappaport (1968): boek over Nieuw-Guinea volk en hun culturele traditie van de
varkensslacht (om overpopulatie te verkomen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evaklein1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,90. Je zit daarna nergens aan vast.
