24 kantjes lang over alle communicatie methoden, biologische ritmes en emoties lezen? Je hebt de goede samenvatting voor je neusje. Dit pareltje bevat puntsgewijs alle tentamenstof uit de hoorcolleges en uit het boek. Ook verkrijgbaar in voordelige bundel met de samenvatting van het 2e deeltentamen...
De Ultieme Samenvatting Gedragsbiologie Deeltentamen I
Inleiding (H1)
• Onderzoek naar diergedrag in 20e eeuw: 2 kampen
o Amerika: vergelijkende psychologie (Lehrman, Pavlov) en Behaviourisme (Skinner)
▪ Onderzoek van in laboratorium
▪ Gedrag als gevolg van leerprocessen, te meten aan fysiologische parameters;
“elk gedrag is aangeleerd”
o Europa: ethologie (Tinbergen, Lorenz)
▪ Natuurlijke omgeving
▪ Gedrag is biologisch fenomeen en dus product van evolutie (instinct)
• Vier vragen van Tinbergen: “waarom?” van gedrag
o Causatie: veroorzaking van gedrag
▪ Stimuli, hersenproces etc.
o Functie: fitness meer nakomelingen
▪ Survival value, overlevingswaarde)
o Ontwikkeling: ontogenie (leerprocessen)
o Evolutie
• Ultimaat/proximaat
o Ultimaat: functionele vragen (functie en evolutie)
o Proximaat: vragen over mechanisme van gedrag (ontwikkeling en causatie)
Biologische ritmes (H4)
• Biologische klok
o Synchronisatie van fysiologische processen
o Synchronisatie of anticipatie met fysische of sociale omgeving
• Circadiaans ritme: onafhankelijk van externe prikkels -> endogeen proces
o Entrainment met behulp van zeitgebers
▪ Dag/nacht, temperatuur, eigen activiteit etc. stellen ritme in op ±24h
o Zonder zeitgebers ontstaan free-running periodes van activiteit en inactiviteit
• Begrippen
o τ (Tau): endogene periode van activiteit en inactiviteit
o Centrale pacemaker: zet ritmes voor periodiciteit
▪ Reguleert cycli als wakker/slaap, actief/rust en voedsel/vasten
o Zeitgeber: externe prikkel die biologische klok synchroniseert
o Entrainment: synchroniseren van biologische klok aan endogene fase (τ)
• Evolutie circadiaans ritme: 3,5 miljard geleden ontstaan
o Ontstaan circadiaanse ritmes gedreven door
▪ Noodzaak om biochemische processen te beschermen tegen ioniserende
straling van zon (UV)
▪ Noodzaak om biochemische processen die niet samengaan te scheiden
o Cyanobacteriën waarschijnlijk eerste organismen met circadiaans ritme
1
,De Ultieme Samenvatting Gedragsbiologie Deeltentamen I
• PCR: phase responsive curve
o Geeft faseverandering weer van circadiaans ritme door licht
• Functies circadiaans ritme
o Optimale coördinatie met buitenwereld
o Optimale coördinatie van interne biochemische en fysische processen (dag/nacht
ritme)
• Extra functies circadiaans ritme
o Intern kompas: kennis van richting (bijen)
o Kalender: kennis van seizoen
o Uitvliegen van vogels etc.
• Relatie circadiaans ritme met homeostase
o Hormoon secretie is afhankelijk van slaapritme (melatonine)
o Ritme beïnvloed temperatuur, bloeddruk etc.
• Dag- en nachtdieren
2
, De Ultieme Samenvatting Gedragsbiologie Deeltentamen I
• Jetlag: verstoring van biologische klok (door verschil in tijdszones)
o Sociale jetlag: verstoring biologische klok door onregelmatig slaapritme of
onnatuurlijk ritme
o Herstel van jetlag -> verandering van circadiaans ritme
▪ Hoe ouder je bent, hoe kortere τ -> ook verandering circadiaans ritme
• Locatie biologische klok (zoogdieren)
o Pacemaker: suprachiasmatische nucleus (SCN)
▪ Op kruising van oogzenuwen
o Cellen hebben ook allemaal eigen klok
• Werking biologische klok
o Dubbele feedbackloop die ±24h duurt
o (Blauw) licht breek PER/TIM af
• Pijnappelklier: circannuale (jaarlijkse) klok
o Bepaalt m.b.v. melatonine de daglengte
o Bepaling jaarlijkse klok
▪ Vetopslag, rui, hibernatie (winterslaap), reproductie etc.
• Ultradiaans ritme
o 2 of meer cycli doorlopen per dag
▪ Frequentie van hormoonafgifte
▪ REM-slaap
• Circadiaans ritme in geneeskunde
o Licht therapie, chronotherapie
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StijnBrouwerss. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,98. Je zit daarna nergens aan vast.
