Het begrip kwetsbare ouderen verwijst naar personen van boven een bepaalde leeftijd met een verminderde
regie over het eigen leven, een complexe situatie en een zorgbehoefte. Kwetsbaarheid wordt niet veroorzaakt
door hogere leeftijd, maar door meerdere factoren zoals lichamelijke of geestelijke ziekte, sociale isolatie of
armoede. Kwetsbaarheid kan leiden tot een hoger risico op complicaties, afhankelijkheid of overlijden.
Valrisico en valpreventie
• Vallen vormt een groot gezondheidsprobleem bij ouderen, omdat het veel voorkomt en tot ernstige
gevolgen kan leiden. Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit in het ziekenhuis.
Een val kan worden gedefinieerd als ‘een onbedoelde verandering van de lichaamspositie, die
resulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveau’.
• Oorzaken: Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoonsgerelateerde) en extrinsieke
(omgevingsgerelateerde) risicofactoren worden bepaald. Verschillende risicofactoren kunnen
gelijktijdig een rol spelen; vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere
factoren en is het achteraf moeilijk te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val
leverde.
• Incidentie: Incidentiecijfers in ziekenhuizen zijn sterk afhankelijk van de afdeling waar de telling heeft
plaatsgevonden. Ongeveer 2 tot 15% van de opgenomen patiënten maakt minimaal één val door
gedurende de opname, hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (0,3
tot 19 per 1.000 patiëntdagen). In een Nederlands onderzoek was de valincidentie 8,9 per 1.000
patiëntdagen. Dit heeft te maken met het feit dat valincidenten niet of nauwelijks gemeten worden in
het ziekenhuis, waardoor we niet weten hoe groot het probleem in werkelijkheid is. Dertig procent
van de opgenomen patiënten die gevallen zijn, valt nog een keer gedurende de opname.
• Gevolgen: De gevolgen van een val kunnen variëren van hematomen en kneuzingen tot hoofdletsel en
botfracturen. Ongeveer 10% van de valpartijen bij ouderen leidt tot ernstige letsels. De meest
gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur. Behalve lichamelijk letsel kan een valpartij ook
psychosociale gevolgen hebben, zoals sociale isolatie en valangst. Vooral bij ouderen kan een val
leiden tot angst om nogmaals te vallen, 38 waardoor ze minder gaan mobiliseren en toenemend
afhankelijk worden, wat verdere hospitalisatie tot gevolg kan hebben. Andere negatieve gevolgen
kunnen bestaan uit langere opnameduur, vaker uitplaatsing naar verzorgings- of verpleeghuizen, de
noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen. Al deze
gevolgen van vallen zorgen er ook voor dat de kosten van de gezondheidszorg hoog zijn.
• Preventie: Om vallen te voorkomen, kunt u verschillende preventieve maatregelen toepassen. Hierbij
gaat het om het voorkomen van nieuwe valincidenten bij ouderen die reeds één of meer keer zijn
gevallen en een verhoogd valrisico hebben.
• Risicofactoren:
o Eerder gevallen
o Mobiliteitsstoornissen
o Lange opnameduur (> 20 dagen)
o Ziekten van het hartvaatstelsel (inclusief orthostatische hypotensie)
o Verwardheid (op basis van delirium of dementie)
o Gebruik van psychofarmaca, cardio- vasculaire medicatie of anti-Parkinson medicatie
o Cognitieve stoornissen
o Visusstoornissen, gehoorstoornissen
o Ziekte van Parkinson
o Frequent toiletbezoek
14
, • Preventiemaatregelen:
o Aanpassing van de medicatie.
o Het optimaliseren van de visus en het gehoor.
o Interventies gericht op de omgeving van de patiënt.
o Educatie en voorlichting aan patiënten en hun naasten.
o Interventies gericht op het verbeteren van de mobiliteit, zoals trainen en stimuleren van de
mobiliteit (eventueel met fysiotherapeut) en uitleg over het gebruik van hulpmiddelen.
o Aandacht voor het schoeisel van de patiënt.
o Aandacht voor de ADL (eventueel met ergotherapeut).
o Aandacht voor de toiletbehoefte.
o Interventies gericht op verwardheid/ verminderde cognitie.
o Interventies gericht op veiligheid als de patiënt in bed ligt.
o Het gebruik van fixatie/bedhekken zoveel mogelijk vermijden.
15
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CVdM02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.