Uitgebreide samenvatting van het boek Onderzoeksmethoden H1: sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit, H2: Het onderzoeksplan, H3: benaderingen van onderzoek, H4: Theorieën, hypothesen en operationalisaties en H9: gebruik van bestaande gegevens
Communicatiewetenschap: Methoden van communicatie onderzoek en statistiek
A: onderzoeksmethoden
Inhoud
H1: Sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke integriteit.........................................1
H2: Het onderzoeksplan.....................................................................................................................3
H3: Benaderingen van onderzoek.......................................................................................................9
H4: Theorieën, hypothesen en operationalisaties............................................................................15
H9: Gebruik van bestaande gegevens...............................................................................................21
H1: Sociaalwetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke
integriteit
Sociale wezens: wezens die harmonieus of conflictueus samenleven met andere mensen
Wetenschappers hebben als gemeenschappelijk doel om systematische, empirische waarnemingen
van bepaalde aspecten van de sociale werkelijkheid te verrichten om daarover theoretische inzichten
te ontwikkelen of om eerder ontwikkelde theoretische inzichten te toetsen.
Twee benaderingen in de sociale wetenschappen: Empirisch-analytische benadering en Empirisch-
interpretatieve benadering
Twee typen wetenschappelijk onderzoek:
- Fundamenteel wetenschappelijk onderzoek: heeft tot doel een bijdrage te leveren aan de
wetenschappelijke kennis
- Praktijkgericht onderzoek: doel is oplossingen leveren van praktijk problemen die bestaan bij
aanwijsbare personen, groepen of organisaties buiten de wetenschap.
Twee soorten cycli: de empirische cyclus en de regulatieve cyclus
Explorerend onderzoek: wanneer je als onderzoeker met je onderzoek de sociale werkelijkheid moet
verkennen of exploreren. Dit doe je wanneer er nog geen onderzoek gedaan is naar het aspect.
Toetsend onderzoek: toetsen van theoretische inzichten in de sociale werkelijkheid.
Methodenleer: het geheel van onderzoeksmethoden waarover de sociale wetenschappen inmiddels
beschikken.
Methodologie: het gaat om de wetenschap van de sociaalwetenschappelijke methoden. Omvat de
methodenleer, maar is meer dan dat.
Valorisatie: hiermee tonen wetenschappers aan dat hun wetenschappelijke inzichten ook van belang
zijn voor de maatschappij.
Zender-boodschap-ontvanger model (Lasswell 1948)
Wie zegt Wat tegen Wie, Hoe en met Welk effect?
kritiek: het ordent vanuit het perspectief van de zender: hoe breng ik mijn boodschap over?
Er was in zijn model weinig aandacht voor de positie van de ontvanger.
Kritiek: hij besteedde geen aandacht aan de context van de communicatie. (context van
maatschappij en organisatie moeten van belang zijn)
Communicatie: Wie zegt Wat tegen Wie, Hoe, met welk Effect, met welke Terugkoppeling en in welke
Context?
4 functies van de boodschap (McQuail)
1. Boodschap als bron van informatie
1
,Communicatiewetenschap: Methoden van communicatie onderzoek en statistiek
A: onderzoeksmethoden
2. Boodschap als vermaak
3. Boodschap als middel om de persoonlijke identiteit te versterken
4. Boodschap als voertuig voor sociale integratie en interactie
- Uses and gratifactions theory: dankbaar gebruiken van de boodschap. (functies van
informatie en vermaak)
- Persoonlijke en maatschappelijk functie:
Via media reiken onderzoekers het publiek waarden, normen en gedragsmodellen
aan
Wetenschappers bieden via media gespreksstof (sociale interactie)
Wetenschappers dragen bij het mediapubliek bij aan een gemeenschappelijke
belangstelling voor thema’s die iedereen belangrijk vindt (sociale integratie)
- Selectieprocessen
Sociaalwetenschappelijk onderzoek kan:
- Systematische kennis en inzicht verschaffen
- Een fundament geven aan wat iedereen al dacht
- Vooroordelen onderuit halen
- Onderzoekers halen vaak details naar boven die tevoren niet waren opgemerkt
1948: Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
1974: National Commision for the Protection of Human Subjects of Biomedical and Behavioral
Research.
1979: Belmont-rapport; drie fundamentele ethische principes voor onderzoek met mensen
1. Respect voor personen (Respect for persons) : autonomie van mensen en het recht op
zelfbeschikking.
2. Goed doen (Beneficence): Risico’s voor deelnemers van het onderzoek tot het minimum
beperken.
3. Gerechtigheid (Justice): vergewissen van eerlijke, redelijke en niet-exploiterende procedures
voor (potentiële) studie-participanten.
1998: Medisch-Ethische Toetsingscommisies & Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek
Onderzoeksontwerp: wat voor opzet er was gekozen, wat voor empirische gegevens er waren
verzameld, bij wat voor mensen die gegevens waren verzameld, wanneer en waar die gegevens
waren verzameld en op welke wijze die gegevens waren geanalyseerd.
2004: NGW: Nederlandse Gedragdscode Wetenschapsbeoefening, principes van goed
wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.
Critcal friends: door met andere wetenschappers te spreken, proberen wetenschappers hun
onderzoekswerk bloot te stellen aan constructieve commentaren om het zodoende beter te maken.
Peer review: een proces waarbij wetenschappelijk onderzoekers zich, als het ware, blootstellen aan
collega-onderzoekers maar ook aan andere leden van de samenleving.
6 principes van wetenschappelijke integriteit
1. Wetenschapsbeoefenaren dienen eerlijk en openhartig te zijn alsook zorgvuldig: een
wetenschapper is immers gericht op waarheidsvinding. Daarbij is correcte bronvermelding
noodzakelijk.
2. Wetenschappers dienen betrouwbaar te zijn: in de nauwgezette uitvoering van het
onderzoek, in de rapportages daarover en evenzeer in de overdracht van kennis in onderwijs
en publicaties. Daardoor is het onderzoek traceerbaar, controleerbaar en toetsbaar. Ze
mogen hun gegevens niet fabriceren of fabuleren.
2
, Communicatiewetenschap: Methoden van communicatie onderzoek en statistiek
A: onderzoeksmethoden
3. Controleerbaarheid: als de onderzoeksresultaten openbaar worden gemaakt, blijkt duidelijk
waar de gegevens en conclusies op zijn gebaseerd, waaraan ze zijn ontleend en waar ze te
controleren zijn. Er zijn strenge eisen om replicatie van het onderzoek mogelijk te maken. De
data dient bewaakt te worden en de onderzoeksgegevens moeten minimaal 10 jaar bewaard
worden.
4. Wetenschappers dienen zich onpartijdig en objectief op te stellen bij oordeelsvorming en
beslissingen en geen andere belang te dienen dan het wetenschappelijk belang. Om dit te
controleren dient iedere wetenschapper een actueel en volledig overzicht kenbaar te maken
van relevante nevenfuncties.
5. Wetenschappers moeten ongeacht de belangen van opdrachtgever(s) het onderzoek
uitvoeren waarbij zij de schijn van belangenverstrengeling vermijden dan wel vermelden in
publicaties. Wetenschappers zijn dus onafhankelijk.
6. Wetenschappers hebben een verantwoordelijkheid over de maatschappelijk implicaties van
het wetenschappelijke werk.
H2: Het onderzoeksplan
Onderzoeksplan: eerste fase van het onderzoek
A. Probleemstelling: wat en waarom?
1. Vraagstelling: wat wil je precies weten?
2. Doelstelling: waarom wil je dit weten? (en evt. voor wie?)
3. Theoretisch raamwerk (dat als conceptueel model kan worden weergegeven): vanuit
welk perspectief of wetenschappelijke theorie wordt de vraagstelling beantwoord?
B. Onderzoeksontwerp: hoe je het onderzoek wilt uitvoeren om een antwoord op je
vraagstelling te verkrijgen.
- Bevat een aanzet voor de wijze waarop je de verzamelde gegevens wilt analyseren en
daarover wilt rapporteren.
1. Hoe wil je je onderzoek opzetten?
Grootschalig veldonderzoek
Experiment
Etnografisch veldonderzoek
Analyse van de inhoud van teksten
Gebruik van bestaande data
2. Wat voor data wil je verzamelen?
Dataverzamelingsplan: je geeft antwoord op de vraag wat voor data jij wilt
verzamelen, om de verschijnselen waarvoor jij belangstelling hebt te
onderzoeken in de sociale werkelijkheid.
3. Bij wie wil je die data verzamelen?
Steekproefplan: beschrijft bij welke eenheden je data wilt verzamelen en hoe je
deze eenheden identificeert.
o Kanssteekproef: wanneer je generaliserende uitspraken wilt doen
o Niet-kanssteekproef: wanneer je een specifieke subpopulatie zo volledig
mogelijk wilt beschrijven zonder te generaliseren.
4. Wanneer wil je die data verzamelen?
5. Waar wil je die data verzamelen?
6. Hoe wil je die data verzamelen?
Data-analyseplan: je beschrijft hoe je de verzamelde data wilt analyseren.
7. Hoe wil je rapporteren?
Rapportageplan: je geeft aan hoe je jouw antwoorden op de vraagstelling
bekend wilt maken. Bijv. in een wetenschappelijk tijdschrift.
Trek 1/3 van de beschikbare tijd uit voor deze onderzoeksfase
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amberhofwegen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
