H3. Verbintenissen en overeenkomsten
Paragraaf 1. Ontstaan van een verbintenis
Verbintenis → rechtshandeling die ontstaat als de ene partij zich verplicht om een prestatie
te leveren waar de andere partij recht op heeft.
Debiteur/schuldenaar → degene die moet presteren.
Crediteur/schuldeiser → degene die recht heeft op ontvangst.
Het sluiten van een overeenkomst is een zogenoemde rechtshandeling → gericht op het
rechtgevolg dat er een verbintenis ontstaat.
Een overeenkomst komt tot stand wanneer er aanbod en aanvaarding plaatsvindt door wil en
verklaring.
Verbintenissen kunnen dus voortkomen uit een rechtshandeling of onrechtmatige daad.
Rechtshandeling → handeling van een persoon dat gericht is op een rechtsgevolg.
Rechtsgevolg → een gevolg nadat een persoon of rechtspersoon een rechtshandeling heeft
verricht.
Resultaatsverbintenis → als de schuldenaar een concreet resultaat moet leveren.
Inspanningsverbintenis → schuldenaar is niet aan een concreet resultaat verbonden.
Bij een resultaatsverbintenis moet degene die het resultaat moet leveren, bewijzen dat het
niet aan hem te wijten is als het resultaat niet wordt behaald → bewijslast.
Paragraaf 2. Overeenkomst
Meerzijdige rechtshandeling → als partijen zich over en weer akkoord verklaren met de
inhoud van de overeenkomst en de verbintenissen die daaruit voortvloeien.
De wetsartikelen die van toepassing zijn op een overeenkomst staan in drie boeken:
- Boek 3 gaat over het vermogensrecht in het algemeen → bevat algemene regels voor
rechtshandelingen en rechten en plichten die op geld waardeerbaar zijn.
- Boek 6 gaat over het algemene gedeelte van het verbintenissenrecht → bevat regels
voor verbintenissen en overeenkomsten.
- Boek 7 zijn de bijzondere overeenkomsten → bevat regels voor veelvoorkomende
overeenkomsten.
Vaststellingovereenkomst → partijen maken bijvoorbeeld afspraken over de betaling van
alimentatie of de verdeling van de boedel.
,Als partijen een bijzondere overeenkomst sluiten, dan zijn zij soms gebonden aan regels van
het dwingend recht.
Dwingend recht → regels waarvan niet mag worden afgeweken.
Overeenkomsten zijn meestal vormvrij → partijen zijn niet verplicht om hun afspraken in een
schriftelijk stuk vast te leggen. Mondeling mag ook.
Het aanbod van een overeenkomst moet duidelijk zijn en voor partijen geldt een
informatieplicht en een onderzoek plicht. De wet stelde de volgende eisen aan de
aanvaarding van een aanbod:
- De partij die het aanbod wil aanvaarden moet zijn wil kenbaar maken in een verklaring
- De verklaring moet de wederpartij hebben bereikt.
Hierbij geldt de ontvang theorie → zodra de wederpartij de mededeling heeft ontvangen, is
de overeenkomst tot stand gekomen.
Wil en verklaring moeten met elkaar overeenstemmen.
Wilsgebrek → situatie waarbij de wil van iemand is beïnvloed door dwaling, bedrog,
bedreiging of misbruik van omstandigheden.
Beginsel van contractvrijheid → partijen zijn vrij om contracten te sluiten met wie dan ook.
Partijen mogen zelf de inhoud van de overeenkomst bepalen, maar de inhoud van de
overeenkomst mag niet in strijd zijn met de wet of goede zeden.
Overeenkomsten kunnen worden gesloten door natuurlijke personen en rechtspersonen.
Rechtspersoon → wordt vertegenwoordigd door een persoon die namens die rechtspersoon
handelt. De vertegenwoordiger zelf is geen partij bij de overeenkomst.
Partijen bij de overeenkomst moeten in beginsel bekwaam en bevoegd zijn om hun
vermogen te beheren.
Handelingsonbekwaam → zij mogen wel rechtshandelingen verrichten, maar deze kunnen
worden vernietigd.
- Dit zijn minderjarigen.
- Meerderjarigen die onder curatele gesteld zijn.
- Mensen met een geestelijke stoornis, hun verkwistende levenswijzen of wegens
drankmisbruik niet in staat zijn om hun belangen behoorlijk waar te nemen.
Curator → komt in beeld wanneer iemand volledig handelingsonbekwaam is.
Bewindvoerder → treedt op als vertegenwoordiger van de meerderjarige voor zijn
vermogensrechtelijke aangelegenheden.
- Onbevoegd tot beheer → door het bewind word je niet handelingsonbekwaam, maar
van al zijn op geld waardeerbare goederen onbevoegd.
Mentor → voor personen die hun persoonlijke belangen niet meer kunnen behartigen. Het
mentorschap heeft betrekking op belangen die niet over geld en goed gaan.
,Wettelijke vertegenwoordigers van minderjarigen → degenen die ouderlijk gezag of de
voogdij hebben over de minderjarige.
Aan een overeenkomst kunnen algemene voorwaarden worden verbonden.
Beding → voorwaarde in een overeenkomst (kleine letters).
- Onredelijk bezwarend beding → wanneer het onredelijk benadelend is voor de
tegenpartij.
Zwarte lijst → hier staan bedingen op die de wetgever onredelijk bezwarend vindt voor een
partij die niet beroepsmatig handelt.
Grijze lijst → bedingen waarvan wordt vermoed dat ze onredelijk bezwarend zijn.
Een overeenkomst is geldig als aan de voorwaarden is voldaan:
- Partijen zijn handelingsbekwaam en beheer bevoegd.
- Aanbod is aanvaard zonder dat er sprake is van wilsgebrek.
- Inhoud is niet in strijd met de wet of goede zeden.
- Als er niet op tijd een beroep wordt gedaan op de vernietigbaarheid van de rechtshandeling.
Nietige overeenkomst → als de inhoud van de overeenkomst in strijd is met de wet en goede
zeden. De overeenkomst heeft dan nooit bestaan.
Vernietigbare overeenkomst → hierdoor wordt de geldigheid aan een rechtshandeling
ontnomen.
Buitengerechtelijke verklaring → schriftelijke of mondelinge verklaring van de ene
contractpartij aan de ander.
De mogelijkheid om een rechtshandeling te vernietigen is bedoeld om personen tegen
zichzelf te beschermen.
Vernietiging kan dus op de volgende gronden plaatsvinden:
- Dwaling
- Wilsgebrek
- Handelingsonbekwaam
- Geestelijke stoornis
- Beding op zwarte of grijze lijst
Een overeenkomst die rechtsgeldig is gesloten, is onaantastbaar. Partijen moeten zich
tegenover elkaar gedragen volgens de eisen van redelijkheid en billijkheid:
- Houden aan hun eigen afspraken.
- De dwingende of aanvullende regels in de wet.
- De eisen van redelijkheid of billijkheid.
Bij een geschil over een overeenkomst kan de rechter op vordering van één van de partijen
de gevolgen van de overeenkomst wijzigen, eventueel met terugwerkende kracht. Dit is
mogelijk als zich na het sluiten van de overeenkomst iets voordoet wat partijen niet hebben
voorzien.
, De procedure bij een geschillencommissie is eenvoudig, goedkoop en snel en kan zonder
advocaat worden gevolgd:
- Vragenformulier wordt ingediend met een voorstel voor oplossing geschil.
- Er volgt een korte zitting waar de klacht mondeling kan worden toegelicht.
- Vervolgens komt er een bindende uitspraak.
Paragraaf 3. Niet-nakoming van de overeenkomst
Wanprestatie → toerekenbaar tekortschieten in de nakoming van een overeenkomst.
Niet-nakoming → niet nakomen van overeenkomst/afspraak.
Bij een niet-nakoming door de wederpartij kan de schuldeiser niet de overeenkomst
ontbinden wanneer nakoming nog mogelijk is.
Overmacht → schuldenaar niet verantwoordelijk voor de tekortkoming in de nakoming.
Mogelijkheden voor schuldeiser bij een toerekenbare tekortkoming van de schuldenaar:
- Opschorting.
- Nakoming vorderen.
- Vorderen van schadevergoeding.
- Vorderen van ontbinding.
Opschorting → schuldeiser mag wachten met zijn prestatie totdat de schuldenaar zijn
prestatie heeft geleverd. De verbintenissen blijven bestaan. Opschorting van tegenprestatie
is geen vorm van nakoming vorderen bij niet-nakoming van de tegenpartij. Opschorting van
eigen nakoming is altijd mogelijk.
Nakoming vorderen → de schuldeiser heeft recht op prestatie en kan van schuldenaar
verlangen deze te leveren.
Vorderen van schadevergoeding → kan meteen als nakoming niet meer mogelijk is of als de
prestatie nog wel kan worden geleverd zodra de schuldenaar in verzuim is.
In gebreke stellen → als de schuldenaar nog wel kan presteren, maar de overeenkomst niet
nakomt.
In verzuim → als de betaling na het afgesproken tijdstip of na de termijn in de
ingebrekestelling uitblijft.
- Het verzuim is een belangrijk moment, want hierdoor krijgt de schuldeiser een recht
op schadevergoeding.
Aanvullende schadevergoeding bestaat uit:
- Vertragingsschade → bestaat uit de wettelijke rente.
- Gevolgschade → is sprake als de schuldeiser kosten moet maken als gevolg van het uitblijven
van de prestatie.
Vervangende schadevergoeding → als de prestatie niet meer geleverd kan worden of als dit
geen zin meer heeft. Ter vervanging van kan diegene een geldbedrag vorderen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanbruggennadine2001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.