Samenvatting arbeidsrecht
Week 1:
Hoofdstuk 1 m.u.v. par. 1.4 t/m 1.4.5
Hoofdstuk 2 m.u.v. par. 2.4 t/m 2.4.3
Hoofdstuk 3 par. 3.5 t/m 3.5.4
Hoofdstuk 7 par. 7.1 t/m 7.1.7
Hoofdstuk 10 par. 10.2.1 t/m 10.2.6
Jurisprudentie:
Groen/Schoevers
Stichting Thuiszorg Rotterdam/PGGM
Gouden Kooi
X/Gemeente Amsterdam
Uber-uitspraak
Meerdere uitspraken Deliveroo
Arbeidsovereenkomst
3 overeenkomsten van werk tegen betaling (gesloten systeem)
o Arbeidsovereenkomst (art. 7:610)
o Aanneming van werk (art. 7:750)
o Overeenkomst van opdracht (art. 7:400)
Let op: de naam die partijen zelf aan de overeenkomst geven is NIET bepalend (HR Stichting
Thuiszorg Rotterdam/PGGM) als de feitelijke uitvoering van de overeenkomst afwijkt van hetgeen
schriftelijk is overeengekomen, dan is niet alleen de schriftelijke invulling bepalend, maar ook de
feitelijke invulling voor de rechten en plichten van partijen.
Kenmerken arbeidsovereenkomst art. 7:610 BW:
o Loon, art. 7:617: de vergoeding die de werkgever is verschuldigd voor de bedongen arbeid
(art. 7:624) fooien vallen hier niet onder!
Tijdstip betaling loon: art. 7:623
Niet-tijdig betalen van loon: art. 7:625
o Gedurende een zekere tijd: er moet sprake zijn van een zekere tijd (deeltijd, voltijd, bepaalde
tijd of onbepaalde tijd)
o Persoonlijke arbeid verrichten, art. 7:659: werknemer is verplicht de arbeid zelf te
verrichten, hij mag het werk niet aan een ander overlaten. Het moet ook gaan op productieve
arbeid.
o Gezagsverhouding, art. 7:610: vaak is de werkgever de natuurlijke persoon of rechtspersoon
voor wie de arbeid wordt verricht. Bij de vraag of er sprake is van gezag, is relevant of de
werkgever de bevoegdheid heeft de werknemer bij de uitvoering van de werkzaamheden
instructies te geven
HR Gouden Kooi: Belanghebbende heeft deelgenomen aan televisieprogramma De Gouden Kooi. Dit
programma had als doel het met televisiecamera’s volgen van de deelnemers, die hun intrek hadden
genomen in een villa. Deze beelden waren voor het publiek 24 uur per dag te bekijken. Tussen Talpa
(waar het programma van is) en belanghebbende is een overeenkomst getekend, die door partijen is
benoemd als een overeenkomst van opdracht. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling van partijen door
middel van het sluiten van deze overeenkomst een arbeidsovereenkomst te sluiten.
,In dit geval is voldaan aan het kenmerk persoonlijke arbeid.
Of de inhoud van een rechtsverhouding voldoet aan de criteria van een arbeidsovereenkomst, moet
worden gekeken naar alle omstandigheden van het geval, dus niet alleen naar de rechten en plichten
die partijen zijn overeengekomen, maar ook naar de wijze waarop partijen uitvoering hebben
gegeven aan de overeenkomst en dus inhoud hebben gegeven.
HR X/Gemeente Amsterdam: voor het aanmerken van een overeenkomst als arbeidsovereenkomst is
doorslaggevend of de overeengekomen rechten en verplichtingen voldoen aan de wettelijke
omschrijving van de arbeidsovereenkomst. De Hoge Raad onderscheidt in dit arrest twee fasen in de
beantwoording van de vraag of een overeenkomst een arbeidsovereenkomst is:
1. = uitlegfase = wat zijn partijen overeengekomen? Partijbedoeling speelt hierbij een rol (HR
Groen/Schoevers)
2. = kwalificatiefase = heeft hetgeen partijen zijn overeengekomen de kwalificatie van een
arbeidsovereenkomst? Partijbedoeling speelt hier geen rol meer
Rechtsvermoeden van de arbeidsovereenkomst
Bij het voldoen aan de voorwaarden van art. 7:610a wordt vermoed dat er sprake is van een
arbeidsovereenkomst.
Werknemers moeten dan stellen:
o Tegen beloning van een ander
o Arbeid verrichten voor een ander
o Gedurende 3 opeenvolgende maanden
o Wekelijks of tenminste 20 uur per maand
De werkgever kan tegenbewijs leveren! Als de werkgever hierin slaagt vervalt het bewijsvermoeden
en draagt de werknemer de volledige bewijslast voor het bestaan van de arbeidsovereenkomst
Bij het voldoen aan de voorwaarden van art. 7:610b wordt een bepaalde omvang van de
arbeidsovereenkomst vermoed.
Als de arbeidsovereenkomst ten minste drie maanden heeft geduurd, dan wordt de bedongen
arbeid in een maand vermoed een omvang te hebben gelijk aan de gemiddelde omvang van de
arbeid per maand in de drie voorafgaande maanden.
Aanneming van werk art. 7:750 e.v.
o Van stoffelijke aard het resultaat staat centraal
o De aannemer is verantwoordelijk voor het verrichte werk
o Geen gezagsverhouding
o Vaak meerdere opdrachtgevers tegelijk
o Aannemer mag het werk uitbesteden aan onderaannemer, maar blijft dan wel zelf
verantwoordelijk
Overeenkomst van opdracht art. 7:400
o Gaat om diensten
o Inspanningsverplichting
o Opdrachtgever mag aanwijzingen geven! (art. 7:402), maar opdrachtnemer kan de
overeenkomst opzeggen als hij niet bereid is de aanwijzingen op te volgen (art. 7:408)
Bijvoorbeeld: advocaat of makelaar
Platformarbeid: bijvoorbeeld chauffeurs van Uber of bezorgers die maaltijden bezorgen voor
organisaties
Hof Amsterdam 16 februari 2021: bezorgers Deliveroo hebben een arbeidsovereenkomst
,Hof Amsterdam 21 december 2021: op de arbeidsovereenkomsten tussen bezorgers en Deliveroo is
CAO van toepassing.
Kantonrechters Amsterdam 13 september 2021: Uber-chauffeurs hebben een arbeidsovereenkomst.
Er is sprake van moderne gezagsverhouding.
Flexibele arbeidsovereenkomsten:
1. Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd
Loopt van rechtswege af op het moment dat de overeengekomen periode verstrijkt. Kan in
beginsel twee keer verlengd worden, art. 7:667. De overeenkomst hoeft niet te worden
opgezegd, tenzij dit schriftelijk is afgesproken, lid 2.
Als de overeenkomst voor zes maanden of langer is aangegaan en het einde is bepaald op
een kalenderdatum moet de werkgever uiterlijk een maand voor het einde van rechtswege
de werknemer schriftelijk informeren over het al dan niet voortzetten van de
arbeidsovereenkomst en over de voorwaarden bij eventuele voortzetting, art. 7:668 lid 1 en
2. Bij overtreding van deze verplichting is de werkgever een vergoeding verschuldigd, lid 3.
Een proeftijd kan rechtsgeldig worden overeengekomen in een arbeidsovereenkomst voor
bepaalde tijd die is aangegaan voor langer dan zes maanden of voor een periode die niet
kalendermatig kan worden bepaald (bijvoorbeeld voor de duur van een project).
Een periode is kalendermatig bepaald, als er een einddatum wordt genoemd of als van
tevoren de periode waarvoor het contract is aangegaan is aangegeven. De einddatum staat
dan vast. De einddatum kan ook worden bepaald door bijvoorbeeld het herstel van een
collega of voltooiing van een project (= overeenkomst voor betrekkelijk bepaalde tijd). De
einddatum staat dan niet vast, maar het moment waarop de overeengekomen periode zal
verstrijken wel.
2. Oproepovereenkomst
Art. 7:628a: van een oproepovereenkomst is sprake wanneer:
o De arbeidsomvang niet of niet als één aantal uren per week of per maand is vastgelegd;
of
o De arbeidsomvang als één aantal uren per een langere periode dan een maand is
vastgelegd en er geen sprake is van gelijke maandelijkse beloning; of
o Contractueel bepaald is dat de werknemer geen aanspraak heeft op loon wanneer hij niet
werkt, art. 7:628 en art. 7:691
De oproepovereenkomst is een arbeidsovereenkomst in de zin van art. 7:610. De
oproepovereenkomst kan zowel voor bepaalde als onbepaalde tijd worden aangegaan. Bij
bepaalde tijd eindigt de overeenkomst van rechtswege door het verstrijken van de tijd
waarvoor zij is ingegaan. Bij onbepaalde tijd heeft de oproepkracht reguliere
ontslagbescherming. Als de arbeidsomvang helemaal niet is vastgelegd, is er sprake van een
nulurencontract.
Art. 7:628a lid 2: werkgever is verplicht de werktijden minimaal vier dagen van tevoren aan
de werknemer bekend te maken. Bij cao kan dit verkort worden naar 24 uur. Als de werkgever
de oproep tijdig doet in de voorgeschreven vorm (schriftelijk of elektronisch), dan moet de
werknemer gehoor geven.
Als de oproepovereenkomst 12 maanden heeft geduurd, moet de werkgever een vaste
arbeidsomvang aanbieden. Dit moet schriftelijk of elektronisch binnen 1 maand na verstrijken
van de 12 maanden. De aan te bieden omvang is minimaal gelijk aan het aantal uren
waarover de werkgever loon verschuldigd was in de vorige 12 maanden. De werknemer heeft
1 maand de tijd om het aanbod te aanvaarden. Als de werknemer het niet aanvaardt, blijft
het een oproepovereenkomst. De werkgever moet dan na 12 maanden weer opnieuw een
vaste arbeidsovereenkomst aanbieden. Als de werkgever het aanbod niet tijdig of onjuist
doet is er loonaanspraak op grond van art. 7:625. Als de werknemer gehoor geeft aan de
, oproep, komt er voor de duur van die oproep een arbeidsovereenkomst tot stand. Als de
werknemer 4 keer achter elkaar gehoor geeft aan een oproep en er geen langere
onderbreking is dan zes maanden, vindt na de vierde oproep van rechtswege omzetting
plaats in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (art. 7:668a lid 1)
3. Uitzendovereenkomst
art. 7:690: arbeidsovereenkomst tussen werkgever (vaak een uitzendbureau) en werknemer,
waarbij de werkgever de werknemer ter beschikking stelt aan een derde. De uitzendkracht
werkt onder toezicht en leiding van die derde.
4. Payrolling
Opgenomen in art. 7:692. Als aan de voorwaarden van dit artikel is voldaan, is er sprake van
een payrollovereenkomst. Payrolling is een driehoeksverhouding waarbij de
payrollonderneming een arbeidsovereenkomst sluit met een werknemer om die werknemer
vervolgens ter beschikking te stellen aan een derde om onder diens toezicht en leiding
werkzaam te zijn. De inlener verzorgt zelf de werving en selectie.
Internationaal en Europees arbeidsrecht
ILO
De Internationale arbeidsorganisatie is een mondiale organisatie van nationale overheden en sociale
partners. De ILO heeft normen gesteld op het terrein van onder meer arbeidstijden,
werkloosheidsbestrijding, gelijke beloning van mannen en vrouwen, bescherming van werknemers
tegen beroepsziekten en arbeidsongevallen en vrijheid van vakvereniging
Verenigde Naties
De VN hebben ook verdragen tot stand gebracht die raakvlakken hebben met het arbeidsrecht, zoals
het IVBPR, IVESCR en verdragen inzake de bestrijding van rassendiscriminatie en discriminatie van
vrouwen en gehandicapten.
Raad van Europa
De Raad van Europa heeft het EVRM en het ESH opgesteld.
Het EVRM waarborgt onder andere het recht op een eerlijk proces (art. 6), het verbod onderscheid te
maken (art. 14) en vrijheid van meningsuiting (art. 10). Daarnaast bieden het verbod van
dwangarbeid (art. 4) en de vrijheid van vakvereniging (art. 11) werknemers bescherming
Het Europees Sociaal Handvest (ESH) heeft in Nederland de juridische basis voor het stakingsrecht
(art. 6).
Het EHRM in Straatsburg oordeelt in hoogste instantie over de eventuele schending door lidstaten
van normen die in deze verdragen zijn opgenomen.
Europese Unie
Voor de ontwikkeling van het Europese arbeidsrecht is het VWEU met de daarop gebaseerde
regelgeving een belangrijke bron. Relevante bepalingen uit het VWEU zijn: art. 8, 19, 45 e.v., 145 e.v.
en 151 e.v.
Bij verdragsbepalingen en andere internationale normen is vaak de vraag in hoeverre burgers er
tegenover de rechter een beroep op kunnen doen als die normen niet in nationale wetgeving zijn
verankerd (= rechtstreekse werking), in hoeverre burgers zich er ten opzichte van elkaar beroep op
kunnen doen (= horizontale werking) en in hoeverre deze bepalingen open normen van nationaal
recht nader kunnen invullen (= doorwerking).