HOORCOLLEGE 3 MATERIEEL STRAFRECHT
Vandaag te doen:
a) Poging (artikel 45 Sr)
b) Voorbereiding (artikel 46 Sr)
c) Mislukte uitlokking (artikel 46a Sr)
d) Vrijwillige terugtred (artikel 46b Sr)
POGING
Voorbeeldcasus:
De verdachte komt ’s avonds met auto op een bouwterrein en laadt een zaagtafel en kabel in,
maar wordt betrapt door de politie, rent weg en wordt aangehouden.
- Hier is dus een feitelijke situatie, de juridische wet (het wetboek) en de juridische
jurisprudentie (de uitleg van de wet), de dogmatiek.
- Sprake van een strafbare poging tot diefstal?
WAT IS EEN STRAFBARE POGING?
Het juridische aspect van het pogingsleerstuk is de vraag of er uitvoering is gegeven aan de
bestanddelen van een bepaald delict. Het is in zoverre dus altijd gekoppeld aan een delict.
Poging alleen is niets.
Dus juridisch: niet alle bestanddelen van het delict zijn vervuld. Wel hebben er
uitvoeringshandelingen van het delict plaatsgevonden.
Essentieel is de onlosmakelijke band (accessoiriteit) in art. 45 Sr met het betreffende misdrijf dat
gepoogd wordt te begaan. De uitvoeringshandelingen zijn de uitvoeringshandelingen van het
betreffende misdrijf.
- Dus de handeling moet te relateren zijn aan het misdrijf wat wij in dat geval in de casus
neerleggen.
- Bij sommige delicten is poging niet mogelijk of minder goed denkbaar
voorwaarden voor ‘poging’
Artikel 45:
Poging tot misdrijf is strafbaar, wanneer het voornemen van de dader zich door een begin van
uitvoering heeft geopenbaard.
Je kan het hier hebben over het subjectieve, het objectieve en het moest een misdrijf zijn.
1. Het voornemen van de dader
Dit is de subjectieve voorwaarde die inhoudt dat er dus een wil moet zijn geweest bij de
verdachte op het moment dat hij handelde.
Dit lijkt op de bedoeling/intentie, maar bij de eerste omschrijving van het artikel stond er ‘de wil’.
Maar het ‘voornemen’ is meer dan een plannetje. Het is heel duidelijk opzet. Het is dus meer dan
alleen dat je iets wilt en je je iets voorneemt. Het is echt heel duidelijk dat je opzet moet hebben
op het plegen van dat delict, alleen dat delict treedt niet in. Het blijft steken in de fase daarvoor.
,Er moet dus heel duidelijk een wil zijn geweest bij de verdachte op het moment van handelen.
- Dus een wil om met dat handelen het delict te plegen. De wil = willens en wetens
In de jurisprudentie is al heel lang bekend dat in het kader van ‘poging’ het ‘voornemen’ mag
worden uitgelegd als ‘voorwaardelijke opzet’
- Dus voornemen = voorwaardelijk opzet (dus willens en wetens de aanmerkelijke kans
aanvaarden dat een bepaald delict gaat intreden en dus een gevolg gaat intreden)
- Kijk wel goed naar de bewijsvereisten van het voornemen.
2. Zich door een begin van uitvoering heeft geopenbaard
Je hebt dus naast het ‘voornemen’ ook een objectieve voorwaarde en dat is dus ‘het begin van
de uitvoering’ van dat delict. Maar het is lastig vast te stellen wanneer er een begin van uitvoering
is van dat misdrijf.
- Wanneer geef je uitvoering aan het voornemen dat je dat delict wilt plegen?
Er is geen rijtje waarin situaties staan waarin je kan zien wanneer er wel of geen sprake is van
een begin van uitvoering. Het is afhankelijk van de omstandigheden van het geval en er moet ook
sprake zijn van een bepaalde interpretatie.
Het gaat bij het tentamen erom dat je kunt redeneren en kunt toepassen en dat je weet welke
invulling eraan wordt gegeven.
Pogingsleren t.a.v. begin van uitvoering
Er zijn 2 uitersten van allerlei tussenliggende varianten:
a. Subjectieve leer: nadruk ligt hier op de gevaarlijke gezindheid (slechte
gedachten/motieven/intenties) van de dader, dat zich uit in gevaarlijk gedrag; begin van de
uitvoering is er, als er begin van uitvoering van de wil is.
Dus hier ga je ervanuit dat het voornemen er is, dus de wil en de gevaarlijke
gezindheid is er. En alles wat daaraan uit voortvloeit is eigenlijk het begin van de
uitvoering. Als het dus uit in gevaarlijk gedrag, dan is het uitvoering geven aan het
voornemen van de gevaarlijke gezindheid.
b. Objectieve leer: nadruk op het gevaar van het gedrag van de dader, dat een reëel gevaar
voor schending van het rechtsgoed/-belang oplevert; begin van uitvoering is er, als er begin
van uitvoering van het eigenlijke delict is.
Deze leer legt de nadruk op het gedrag van de dader dat echt een reëel gevaar voor
een schending van een rechtsgoed met zich meebrengt. Dus wij geven pas uitvoering
en interpretatie aan het vereiste van ‘begin van uitvoering’ als er daadwerkelijk
objectief vast te stellen gevaar was opgetreden voor het rechtsgoed wat achter die
delictsomschrijving ligt.
, Cito-uitzendbureau
‘Dat wanneer (…) iemand het voornemen heeft opgevat om in een kantoor [diefstal met geweld]
te plegen, en teneinde tot uitvoering daarvan te geraken, aan dat kantoor aanbelt met gedeeltelijk
afgedekt gelaat, een schietklaar vuurwapen en een lege weekendtas, deze gedragingen zijn aan
te merken als een begin van uitvoering van het voorgenomen misdrijf, daar zij naar haar uiterlijke
verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf’
Artikel 312 Sr: bepalend is ‘diefstal (wegnemen), voorafgegaan … met geweld of bedreiging met
geweld tegen personen …’
Grenswisselkantoor
“Immers, wanneer iemand het voornemen heeft opgevat in een bank [afdreiging] te plegen kan
niet worden gezegd dat hij aan dat misdrijf begin van uitvoering heeft gegeven indien hij zich met
een auto naar die bank heeft begeven, doch – om welke reden dan ook – die auto niet heeft
verlaten, noch – in of vanuit die auto – een gedraging heeft verricht welke naar haar uiterlijke
verschijningsvorm moet worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van dat
voorgenomen misdrijf.
Artikel 317 Sr: bepalend is ‘door geweld of bedreiging met geweld iemand dwingen tot …’
Waarom was er aan die objectieve voorwaarde wel voldaan in het Cito-arrest, maar niet in
het Grenswisselkantoor-arrest.
1. Dat zit het in het ‘begin van uitvoering’ maken en hoe veruiterlijkt zich in dat het een
handeling was dat was gericht op het plegen van dat misdrijf.
2. Dan maakt het ook nog uit welk misdrijf. Bij Cito-arrest ging het om artikel 312 Sr en bij
Grenswisselkantoor ging het om artikel 317 Sr.
a. Cito-arrest (artikel 312 Sr): bepalend is ‘diefstal (wegnemen), voorafgegaan …
met geweld of bedreiging met geweld tegen personen …’
b. Grenswisselkantoor (artikel 317 Sr): bepalend is ‘door geweld of bedreiging met
geweld iemand dwingen tot …’
→ Let dus op de bestanddelen van artikel 312 en 317 Sr.
Conclusie van deze rechtspraak ten aanzien van begin van uitvoering
Het criterium is:
‘Deze gedragingen zijn aan te merken als een begin van uitvoering van het voorgenomen
misdrijf, daar zij naar haar uiterlijke verschijningsvorm moeten worden beschouwd als te zijn
gericht op de voltooiing van het misdrijf’.
- Het criterium is dus de uiterlijke verschijningsvorm. Je moet dus weten dat er in een
concrete situatie (denk aan feitelijke situatie) handelingen zitten waarvan je herkent dat
deze handeling moet worden beschouwd naar uiterlijke verschijningsvorm als te zijn
gericht op dat misdrijf en op alle bestanddelen van dat misdrijf
Het gaat er dus om dat de strekking van de veruiterlijkte handelingen van de dader voor de
gemiddelde burger kenbaar moet zijn als delictshandelingen. Maar wie is dat en op welk moment
moet dat kenbaar zijn?
- Bij Grenswisselkantoor was dat de medewerker.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merle_1234. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.