Samenvatting
Samenvatting bewustzijn
- Vak
- (6462PS002Y)
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Samenvatting van het vak bewustzijn
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Bewustzijn – SamenvattingMichelle van Zwieten
S2549522
College 1 – The problem
Inhoud college :
1. introductie in het onderwerp
2. filosofie van bewustzijn
3. qualia
4. illusies
1. Introductie in het onderwerp
Waarom is kennis over bewustzijn zo belangrijk? Om meer de begrijpen van …:
psychopathologie
patiënten in een vegetatieve toestand
dromen
psychedelica = drugs waardoor iemand de wereld anders ziet en meemaakt. Het besef van tijd
en ruimte kan veranderen.
neurale implantaten
paranormale ervaringen / paranormale verschijnselen
buitenlichamelijke ervaringen
Take-home message deel 1 :
bewustzijn is de basis van psychologie
het bestuderen van bewustzijn geeft basisinzichten in hoe het menselijke brein werkt.
2. Filosofie van bewustzijn
Wat is bewustzijn? Voor ‘bewustzijn’ is geen geaccepteerde definitie. Wat is het dan wel?
ervaring qualia
self
lichaam vs. geest
echt vs. illusie
fysiek vs. mentaal
Kennis van onderstaande vakgebieden is nodig om tot een definitie van bewustzijn te komen
conceptuele filosofie
brein, neurowetenschap
kunstmatige intelligentie
evolutie
Dual process theory of thoughts (= duale procestheorie van gedachten) : theorie over bewustzijn, die
stelt dat er twee systemen zijn:
1
, Dual process theory of thoughts
Systeem 1 = fast thinking Systeem 2 = slow thinking
Onbewust Bewust
snel en automatisch langzaam en inspannend
Emotioneel : Logisch :
impulsief / drives (= drijfveren) reflectief
gewoonten planning
overtuigingen probleemoplossend
Discussievragen die tijdens deze cursus aan bod komen: Deze vragen zijn gebaseerd op het
mind-bodyprobleem
Denk je dat de ziel los kan bestaan van het lichaam?
Geloof je in het bestaan van een niet-materiële ziel?
Geloof je in leven na de dood?
Monisme = filosofisch standpunt dat zegt dat er één soort bestaan/substantie is. Lichaam en geest zijn
hetzelfde.
Dualisme = filosofisch standpunt dat zegt dat er twee soorten bestaan/substanties zijn. Lichaam
(materieel) en ziel (immaterieel) zijn verschillend.
intuïtieve dualisme = men heeft vanaf geboorte af aan (zonder dat het specifiek is aangeleerd /
aangepraat) de neiging om te concluderen dat onze ziel blijft voortbestaan na de dood. Dus volgens
hen/dit zijn lichaam en ziel twee entiteiten die bestaan uit verschillende substanties. Bij de dood gaat
het materiële lichaam dood en blijft de immateriële ziel voortbestaan.
origine van dualisme : filosofie
Descartes
maar ook Plato en Aristoteles
Descartes : scepticisme : je kunt aan alles twijfelen, behalve aan het feit dat je twijfelt
hierdoor : “Ik denk dus ik ben (cogito ergo sum)”
Dit leidde tot het substantiedualisme : het lichaam (uitgebreid / gelokaliseerd / materialistisch) vs. de
ziel (niet uitgebreid / niet gelokaliseerd / immaterialistisch)
Twee vormen van dualisme :
substantiedualisme : de wereld bestaat uit twee verschillende typen substanties
eigenschapsdualisme / dual aspect theory = de wereld bestaat uit één type substantie,
maar het kan worden wél worden beschreven door het gebruik van twee verschillende
substanties. Dus om de wereld te beschrijven mag er zowel gebruik gemaakt worden van
fysieke als mentale termen.
Gilbert Ryle had kritiek op dualisme : “the dogma of the ghost in the machine” = het lijkt erop alsof
er een soort mannetje in ons hoofd zit die de wereld waarneemt” , “fysieke eigenschappen worden
toegepast op mentale entiteit”, “het bewustzijn kan als het ware worden gelokaliseerd op een bepaalde
plek”.
Daniel Dennet had kritiek op dualisme en introduceerde de kleinerende term voor het dualisme,
namelijk het cartesiaans theater : er zit een klein theatertje in de hersenen, waar de uit materie
bestaande homunculus de taak heeft om alle zintuiglijke informatie die binnenkomt in de hersenen te
bekijken
2
,Belangrijke termen om te begrijpen over hoe er over het bewustzijn wordt nagedacht in de
psychologie en neurowetenschap
fysicalisme = materialisme = Het bewustzijn is exact hetzelfde als of wordt veroorzaakt door
fysieke toestanden. Dus als je weet hoe het brein werkt, dan heb je meteen een verklaring van
bewustzijn, want bewustzijn is fysiek. Mentale staten = fysieke staat wij zijn ons brein.
o Patricia Churchland
idealisme = Ons bewustzijn is afhankelijk van hoe wij de wereld ervaren, en niet afhankelijk
van het fysieke (≠ realisme / ≠ fysicalisme)
o George Burkeley
dualisme = bewustzijn (ziel) en fysieke materie zijn aparte substanties
o René Descartes
functionalisme = vorm van fysicalisme = mentale toestanden (= bewustzijn) kunnen worden
opgevat als functionele toestanden. Mentale toestanden zijn niet afhankelijk van waarvan het
is gemaakt (materiaal of niet-materiaal) maar ze zijn alleen maar afhankelijk van de functie
ervan. Er is een voldoende verkaring gegeven voor het bewustzijn als we de processen
begrijpen die hierbij een rol spelen, kortom hoe het functioneert.
panpsychisme = bewustzijn is een fundamentele eigenschap van de werkelijkheid (net zoals
energie en materie
o David Chalmers
o Giulio Tononi
mysterisme = het moeilijke bewustzijnsprobleem kan niet door mensen worden opgelost.
omdat ons brein hiertoe niet in staat is
o Colin McGinn
Van filosofische benaderingen psychologische benaderingen
William James : één van de grondleggers van de Westerse psychologie
Monistische benadering: Ons bewustzijn kan worden veranderd door beschadiging of het
gebruik van middelen
Er zijn verschillende stromen/vormen van bewustzijn
Introspectie / fenomenologie
Psychologische benaderingen :
Wat
is “the explanatory gap”? = moeilijkheid die fysicalistische theorieën hebben om uit te leggen hoe
fysieke eigenschappen aanleiding geven tot de manier waarop wij dingen voelen wanneer ze worden
ervaren. Deze moeilijkheden ontstaan vooral op :
3
, farmacologisch niveau: hoe binden neurotransmitters zich (dopamine, serotonine etc.)
neurologisch niveau: hoe werken de hersennetwerken
psychologische niveau: gevoelens van ontzag, mystieke ervaringen
Belangrijkste vraag? hoe verhouden deze verschillende niveaus zich tot elkaar? En kun je het ene
niveau tot het andere niveau reduceren? zo ja, hoe dan?
Reactie / oplossing van David Chalmers op the explanatory gap : hij zegt er is een
easy problem : de mechanismen (aandacht, geheugen etc.) kunnen worden onderzocht /
aangepakt door de reguliere cognitieve wetenschap. Hier veel onderzoek dat al is gedaan naar
bewustzijn, valt in de categorie easy problems
hard problem : hoe fysieke processen in de hersenen aanleiding kunnen geven tot subjectieve
ervaringen
Take home message deel 2 : waar hebben we het over gehad?
Het probleem van het bewustzijn
intuïtief dualisme
Verschillende filosofische posities : die belangrijke begrippen
psychologische benaderingen
the explanatory gap
easy problems vs. hard problems
3. Qualia = kwalitatieve eigenschappen van een waarneming van een persoon, zoals smaak en kleur
(= de unieke manier waarop je iets waarneemt/ervaart) = geur is een voorbeeld voor qualia, je kunt
er wel metaforen voor gebruiken (zoals chocoladeachtig/koffieachtig), maar je benadert nooit
volledig de subjectieve ervaring. Nog onduidelijk of qualia bestaan
Wat is de relatie van qualia met hard problem? Hoe komen de objectieve impulsen tot een
subjectieve ervaring?
Gedachte-experiment 1: Mary de kleurenwetenschapper
Mary zit al haar hele leven in een zwartwitkamer en ziet de wereld via een zwartwitscherm
Wat gebeurt er als ze de kamer verlaat?
optie 1: Wow, is dit hoe rood eruit ziet?
o Qualia moet bestaan
o fysicalisme is fout
o epifenomenalisme?
o dualisme?
optie 2: Ja, ik wist dat rood er zo uit zou zien
o fysiek/fysiologisch beschrijving is voldoende genoeg om iemand te laten weten hoe
rood eruit ziet
o Qualia bestaat niet
o materialisme
o functionalisme
Gedachte-experiment 2: Zouden wij kunnen ervaren hoe een vleermuis de wereld ervaart?
Ja
Nee
Als gevolg van deze gedachte-experimenten zijn we tot de volgende conclusie gekomen : we moeten
onderscheid maken tussen twee vormen van bewustzijn :
fenomenaal bewustzijn (phenomenal consciousness) = Het daadwerkelijk hebben van de
ervaring (eerstepersoonservaring van hoe het is om een bepaalde ervaring te hebben)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michellevanzwieten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 76747 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen