Samenvatting inleiding straf- en strafprocesrecht. Handboek Strafrecht met Mate, de reader en onderwijsgroepen. Nico Jörg. Constantijn Kelk, André Klip
,1. Verdachte en verdenking
In grote lijnen bestaat de strafprocedure in vijf onderdelen:
- Opsporing
- Vervolging
- Openbare terechtzitting en uitspraak
- Rechtsmiddelen
- Tenuitvoerlegging
In art. 27 Sv worden twee verschillende definities gegeven van de verdachte.
Art. 27 lid 1 Sv geldt voordat de vervolging is aangevangen. Als verdachte wordt
aangemerkt “degene te wiens aanzien uit feiten en omstandigheden een redelijk
vermoeden van schuld aan enig strafbaar feit voortvloeit”. Na de aanvang van de
vervolging is de verdachte simpelweg “degene tegen wie de vervolging is
gericht”.
Redelijk vermoeden van schuld
Een burger kan pas als verdachte worden aangemerkt als er ten aanzien van
hem sprake is van een redelijk vermoeden van schuld. Dit criterium bestaat uit
drie elementen:
1) Er moet sprake zijn van een vermoeden dat betrekking heft op schuld aan
een strafbaar feit. Het moet dus gaan om een vermoedelijk daderschap.
Schulduitsluitingsgronden spelen geen rol hierbij.
2) Er moet sprake zijn van een vermoeden dat redelijk is. Een louter
subjectief vermoeden is niet voldoende. Het vermoeden moet objectief
gezien gerechtvaardigd zijn. Dit moet voorkomen dat
opsporingsambtenaren zomaar op hun intuïtie afgaan.
3) Het is ook vereist dat het vermoeden van schuld voortvloeit uit feiten en
omstandigheden zoals die zich op het moment van het justitiële optreden
voordoen. Als achteraf blijkt dat de verdachte onschuldig is, maakt dat zijn
aanhouding niet onrechtmatig. Omgekeerd geldt dit ook als achteraf blijkt
dat de opsporingsambtenaar het bij het rechte eind had maar er geen
redelijk vermoeden was maakt dit de aanhouding onrechtmatig. De wet
verlangt daarom een toetsing ex ante en niet ex post.
Het maakt voor de wet niet uit hoe het redelijk vermoeden ontstaat, zelfs een
anonieme tip kan een voldoende basis zijn voor een redelijke verdenking.
Functie van het begrip verdachte
Een verdachte is degene tegen wie de vervolging zich richt. De rechtspositie van
de persoon die wordt vervolgd moet worden geregeld onafhankelijk van de vraag
of ten aanzien van die persoon een redelijk vermoeden van schuld bestaat. Een
burger kan namelijk rauwelijks gedagvaard worden zonder dat er sprake is van
een redelijke verdenking. Deze burger moet dan uiteraard recht hebben op
rechtsbijstand en heeft recht om een bezwaarschrift in te dienen. Daarom moet
hij worden aangemerkt als een verdachte in de zin van art. 38 en 262 Sv.
Zwijgrecht en verhoor
De verhorende rechter of ambtenaar moet zich onthouden van alles wat de
strekking heeft een verklaring te verkrijgen waarvan niet gezegd kan worden dat
3
, zij in vrijheid is afgelegd. Dit noemt men het pressieverbod. Daarnaast is de
verdachte niet tot antwoorden verplicht. De verdachte moet daarop vóór zijn
verhoor worden gewezen. Men noemt deze waarschuwing de cautie. Art. 29 Sv
regelt de verklaringsvrijheid van de verdachte. De verdachte mag zwijgen en als
hij spreekt moet dat zijn vrije keuze zijn. Dit komt terug in het het nemo-
teneturbeginsel: niemand is gehouden tegen zichzelf (bewijs) te leveren of dat
niemand kan worden gedwongen aan zijn eigen veroordeling mee te werken.
2. Voorarrest
Wat Wie Grond Gradatie Duur
verdenking
Staande houding Opsporingsambtenaa Identiteit Redelijk Zo kort
ex art. 52 Sv r vermoeden mogelijk
Aanhouding Iedereen (ook Verhoor art. Redelijk Zo kort
heterdaad ex art. burger) 53 lid 3 Sv vermoeden mogelijk
53 Sv
Aanhouding OvJ Hulp OvJ Verhoor art. Redelijk Zo kort
buiten heterdaad Opsporingsambtenaa 54 Sv vermoeden mogelijk
ex art. 54 Sv r
Ophouding ex OvJ Hulp OvJ Belang van het Redelijk Geen VH: 6u
art. 56a Sv onderzoek vermoeden (verlenging
6u art. 56b
Sv)
Wel VH: 9u
Inverzekeringst. OvJ of Hulp OvJ T.b.v. het Redelijk 3 dagen
Art. 57 Sv, 58, 59 onderzoek (VH vermoeden (verlenging 3
jo 67 toegelaten) VH feit dagen) art.
58 Sv
Voorgeleiding art. Rechter-Commissaris Uiterlijk na 3
59a v dagen & 18
uur
VH-feit VH-feit VH-feit VH-feit VH-feit
Bewaring art. 63 RC op vordering van VH-feit 14 dagen
Sv de OvJ
Gevangenhoudin RB Max 90
g dagen.
Voorarrest is geen wettelijk begrip. De term voorlopige hechtenis is dat wel.
Onder de voorlopige hechtenis vallen de bewaring en de gevangenhouding maar
niet het ophouden voor onderzoek en de inverzekeringstelling.
Voorlopige hechtenis
Gevallen voorlopige hechtenis
Het uitgangspunt van de wetgever is geweest dat de voorlopige hechtenis alleen
mag worden bevolen als de verdenking tegen de verdachte een ernstig strafbaar
feit betreft. In art. 67 lid 1 sub a Sv is de hoofdregel dat het moet gaan om een
misdrijf waarop vier jaar gevangenisstraf of meer is gesteld.
Gronden voorlopige hechtenis
Naast een geval van voorlopige hechtenis moet er ook een goede grond voor
voorlopige hechtenis zijn. In art. 67a Sv staan deze gronden. Er worden in art.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nilravm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.