Een uitgebreide samenvatting van het boek Psychiatrie een Inleiding 9e editie. Er wordt een samenvatting gegeven van de hoofdstukken 5, 6, 7, 10, 11 en 12. Inclusief verhelderende illustraties.
5. Angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornis
5.2 Angststoornis
Angst: emotionele gesteldheid die wordt gekenmerkt door fysiologische arousal, onaangename
spanning en een gevoel van vrees of bezorgdheid. Angst is afwijkend als het niet in verhouding staat
tot de dreiging.
Angststoornis: klasse van psychische stoornissen die zich kenmerkt door buitensporige of ongepaste
angstreacties.
Overzicht van angststoornissen
Angst doet zich voor op verschillende terreinen:
• Fysieke kenmerken: beklemd gevoel, zweten, snelle hartslag
• Gedragskenmerken: vermijdend, afhankelijkheid
• Cognitieve kenmerken: angst voor verlies van controle, verward denken
Angststoornis werd lang gezien als een afwijkende toestand van het zenuwstelsel. Freud: angst is een
manier waarop het ego zichzelf verweert tegen angst.
5.3 Paniekstoornis
Paniekstoornis: angststoornis die zich kenmerkt door terugkerende episodes van intense angst of
paniek. Dit gaat gepaard met veel lichamelijke symptomen. Vaak vooral verandering in hartslag,
mensen denken hartaanval. Moet plotseling en niet door specifieke objecten uitgelokt zijn voor
diagnose. Er moet tenminste een maand sprake zijn van aanhoudende angst voor een volgende
aanval en de gevolgen daarvan en significante verandering in gedrag, zoals het beperken van
activiteiten of weigeren om huis te verlaten.
Paniekaanval komt plotseling. Duurt vaak een aantal minuten, kan uren duren. Agorafobie: angst om
in openbare ruimten te komen waar geen hulp aanwezig is.
Paniekstoornis begint meestal eind de puberteit, komt veel meer voor bij vrouwen.
Theoretische perspectieven
Overheersende visie: paniekstoornissen berusten op een combinatie van biologische factoren met
fysiologische reacties en cognitieve factoren. Bij een paniekaanval kom je in een cirkel terecht die
steeds heftiger wordt. Zie cirkel volgende pagina.
,Biologische factoren
Genetische factoren spelen een rol bij kwetsbaarheid voor paniekstoornis. Paniekstoornis kan
veroorzaakt worden door uitermate gevoelig alarmsysteem.
GABA (gamma-aminoboterzuur) is een remmende neurotransmitter, helpt stressreacties
onderdrukken. Als die onvoldoende effect heeft, worden neuronen minder geremd, wat een
angstaanval kan veroorzaken. Angstremmende medicijnen werken speciaal op GABA-receptoren.
Stimuleren van serotonine (voor reguleren emotionele stemmingen) werkt bij sommige
angststoornissen.
Cognitieve factoren
Verkeerde interpretatie van lichamelijke sensaties. Bij paniekaanval is er vooraf vaak sprake van
angst voor angst, wat de angstreactie versterkt. Men komt in bovenstaande vicieuze cirkel terecht.
Cognitieve gedragstherapie blijkt te helpen om paniek te neutraliseren cognitieve factoren spelen
een belangrijke rol.
, Behandelmethoden
voor paniekstoornissen worden medicatie en cognitieve gedragstherapie gebruikt. Antidepressiva
dempen angst. Er wordt gebruik gemaakt van tricyclische antidepressiva en SSRI’s, Verder
alprazolam, benzodiazepine krachtige angstremmers. Meestal is er terugval na stop medicatie.
Daarom is cognitieve gedragstherapie belangrijk leren ontspannen, ademhalingstraining, aanval
hanteren.
5.4 Fobische stoornissen
Fobie: een buitensporige, irrationele vrees. De meesten zien in dat hun angst buitensporig is. Vaak
gaat het om normale zaken waar de fobie voor is.
Typen fobieën
• Specifieke fobie: fobie voor een specifiek object of een specifieke situatie die niet in
verhouding staat met het werkelijke gevaar. Komt vaker voor bij vrouwen. Mensen hebben
extreme angst en fysiologische prikkelingen bij een bepaalde situatie of object. Proberen de
dingen te vermijden. Specifieke fobie begint vaak al in kinderleeftijd. Claustrofobie begint
later dan andere specifieke fobieën. Cultuurverschillen zijn belangrijk.
• Sociale-angststoornis/sociale fobie: buitensporige vrees voor sociale interacties of situaties.
Vermijden sociale situaties, ervaren anders enorme klachten. Vluchten vaak voordat de angst
optreedt. Gebruiken vaak alcohol om moet in te drinken of gebruiken angstremmende
medicatie. Komt vaker voor bij vrouwen. Je komt er niet meer vanaf. Ontstaat vaak in de
kindertijd, verlegenheid kan een voorteken zijn.
• Agorafobie: buitensporige, irrationele angst voor open of openbare ruimten. Vermijdend
gedrag. Begint meestal tegen het einde van de adolescentie. Komt vaker voor bij vrouwen.
Agorafobie met paniekstoornis: vermijdt openbare plaatsen waar paniekaanval heeft
plaatsgevonden.
Theoretische perspectieven
• Psychodynamisch perspectief: fobie ontwikkeld om bedreigende impulsen af te weren: fobie
voor mensen, omdat iemand moordlustig is. Betrokkene is zich bewust van de fobie, maar
niet van de impulsen die erbij horen.
• Leerperspectief: tweefactorenmodel: theoretisch model dat de ontwikkeling van fobische
reacties verklaart aan de hand van klassieke en operante conditionering. Fobie ontstaat door
klassieke conditionering. Ook vaak door leren door observatie.
• Biologische perspectief: genetische factoren spelen een rol bij gevoeligheid voor d
stoornissen. Amygdala: emotionele computer die bepaalt of stimuli een bedreiging of gevaar
vormen. Bij mensen met angststoornis is daar meer activiteit door genetische factor.
Prefrontale cortex kan amygdala alles-is-veilig sein geven. Prepared conditioning: biologische
aanleg voor ontwikkeling van angst.
• Cognitief perspectief: belangrijke cognitieve processen:
- Overgevoeligheid voor bedreigende cues: gevaar in veilige dingen zien. Er is sprake
van een gevoelig alarmsysteem.
- Overvoorspellingen van gevaar: ernst van de bedreigende situatie overschatten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper HZeeland. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
