Open Universiteit - Rechtsgeleerdheid
Aansprakelijkheidsrecht – aantekeningen college 4
Datum college: 13 oktober 2017
Auteurs: Schakelzone-student en bachelor-student
ALGEMEEN
Onderwerpen in dit college:
schadevergoeding
Causaliteit en multi-factorbenadering
Eigen schuld
Omvang schadevergoeding
Verkeersaansprakelijkheid (herhaling van college 3, komt altijd een
tentamenvraag over)
HERHALING COLLEGE 3
Werknemer die schade lijdt
Aansprakelijkheid van de werkgever voor de schade die werknemer lijdt tijdens
uitoefening van werk (arbeidsrecht, arbeidsovereenkomst) is enige contractuele
aansprakelijkheid dit tot het aansprakelijkheidsrecht behoort (7:658, 7:611,
6:95).
Onderscheidt hierbij twee fasen:
Vestigingsfase (1:162)
Omvangsfase (zowel buitencontractueel als contractueel, 6:95 en
verder), ook abstracte en concrete schadeberekening zie leereenheid 8.
Ontstaan verbintenis
Bij buitencontractuele aansprakelijkheid worden in 6:162 vijf eisen gesteld
(onrechtmatigheid, toerekenbaarheid, causaal verband, schade, relativiteit). Als
hieraan is voldaan, ontstaat een verbintenis. Daarmee is vordering rechtens
afdwingbaar. Omvang van de schade wordt bepaald in omvangsfase.
Toerekenbaarheid
'Schuld' is belangrijkste onderdeel, kan ook wet (6:165) zijn of
verkeersopvattingen. Grondslag van de aansprakelijkheid is daarmee dus niet
alleen schuld, zoals vroeger het geval was.
Bij risicoaansprakelijkheden (kwalitatieve aansprakelijkheden) is 'schuld' niet
van toepassing, maar 'risico'. Tijdelijke regeling verhaalsrechten (6:197). Twee
soorten aansprakelijkheid:
Tussen slachtoffer en dader
Tussen verzekeraar en dader
Verzekeraars kunnen regres nemen. Geen subrogatie in extra beschermen van
letsel benadeelden.
Pagina 1 van 6
Collegedictaten les 4 – Open Universiteit – Aansprakelijkheidsrecht (13
oktober 2017)
, Kwalitatieve aansprakelijkheden
Twee soorten kwalitatieve aansprakelijkheden:
Voor personen (kinderen, werknemers, enz.)
Voor zaken (roerend, onroerend)
Kwalitatieve aansprakelijkheden zorgen voor een versoepeling van de vereisten
van 6:162. Bij keuze tussen 6:162 en kwalitatieve aansprakelijkheid kun je beter
kiezen voor kwalitatieve aansprakelijkheid. Soms is zelfs de bewijslast
omgekeerd. Wel ben je vrij om je op 6:162 te beroepen.
Er zijn geen absolute (volledige) kwalitatieve aansprakelijkheden. Er zijn altijd
ontsnappingsmogelijkheden voor de aansprakelijke, al zijn deze zeer gering.
Een 'fout' is een toerekenbare onrechtmatige gedraging.
Tenzij-clausules
risico-aansprakelijkheid kan niet verder gaan dan aansprakelijkheid o.g.v. 6:162,
zowel in de aard als in de omvang. Let op: elke kwalitatieve aansprakelijkheid
heeft een eigen tenzij-clausule.
Tenzij-clausule bij 6:179 (dieren)
Voorbeeld: Grondgedachte 6:179 (aansprakelijkheid voor dieren): schade ligt in
de eigen, onberekenbare energie van het dier. Is voor risico van bezitter, tenzij
de bezitter 'de gedraging van het dier waardoor de schade werd toegebracht, in
zijn macht zou hebben gehad'. Als je niet aansprakelijk bent o.g.v. 6:162, dan
ben je dat ook niet o.g.v. 6:179.
Sub-voorbeeld: als inbreker over schutting klimt en gebeten wordt door de
hond, is bezitter in vestigingsfase aansprakelijk. In de omvangsfase kun je je
beroepen op 'eigen schuld' (6:101) van benadeelde. Als de inbreker ook naar
binnen zou gaan en hij wordt gebeten, dan is er ook een rechtvaardigingsgrond,
namelijk noodweer.
De vraag is steeds: was het ongeval ook gebeurd als de bezitter het dier in zijn
macht heeft.
Bij 6:173 en 6:174 gaat het om de veronderstelde kennis dat de zaak gevaarlijk
is. Dat hoef je niet aan te tonen.
Vestigingsfase en omvangsfase
De vestigingsfase en omvangsfase moeten goed uit elkaar gehouden worden.
Het zijn 'communicerende vaten'. Als aan 1 van de eisen van de vestigingsfase
niet is voldaan, kom je niet in de omvangsfase. In de omvangsfase kun je met
percentages tot een oplossing op maat komen.
Eigen schuld
Eigen schuld (6:101) heeft ook betrekking op wanprestatie (6:74): voorbeeld:
claims door woekerpolissen (afgelopen 10 jaar het meest over geprocedeerd).
Versoepeling aansprakelijkheidseisen 6:162
Pagina 2 van 6
Collegedictaten les 4 – Open Universiteit – Aansprakelijkheidsrecht (13
oktober 2017)