Open Universiteit - Rechtsgeleerdheid
Aansprakelijkheidsrecht – aantekeningen college 3
Datum college: 6 oktober 2017
Auteurs: Schakelzone-student en bachelor-student
ALGEMEEN
Onderwerp dit college: Risicoaansprakelijkheden (kwalitatieve
aansprakelijkheden)
Herhaling art. 6:162 (onrechtmatige daad, OD)
Zorgvuldigheidsnorm geeft aan hoe je je dient te gedragen in
maatschappelijke verkeer, hoe wordt schade vergoed/voorkomen
Vijf vereisten: eerst beginnen met onrechtmatigheid te toetsen, dan
toerekenbaarheid, daarna andere drie vereisten (schade, causaal
verband, relativiteit)
Onrechtmatigheid en toerekenbaarheid niet verwarren! (Taxus-arrest)
Zorgvuldigheidsnorm-schending bewezen: toerekenbaarheid en
relativiteit gaan daarin op, hoef je dan niet apart te toetsen. HR heeft
hiermee grenzen aan willen geven.
Schade kan ook dreigende schade zijn
Art. 6:98 – omvangsfase – speelt causaal verband ook een rol.
Bewijsrecht
Uitgangspunt: wie stelt bewijst
Uitzondering: omgekeerde bewijsregeling, versoepeling bewijsrecht,
invoering kwalitatieve aansprakelijkheden in BW verbetering positie van
slachtoffers van letselschade.
HR is hier terughoudend mee, Ernstig letsel betekent niet automatisch
dat aan het onrechtmatigheidsvereiste is voldaan (arrest
Jansen/Jansen)
Versoepeling aansprakelijkheid
Aansprakelijkheidsrecht is versoepeld, maar aansprakelijkheden moeten wel
verzekerbaar zijn.
Moeten schadeverzekeraars gaan profiteren van versoepeling? Zij kunnen
schade afwentelen op dader.
Art. 7:962: subrogatie – verzekeraar komt in positie slachtoffer. Verzekeraar kan
de dader aansprakelijk stellen en geld van dader vorderen. In de jaren '70 vond
men dat het ging over toevallige risico's. Sinds de jaren '80 vond men dat de
maatschappelijke kosten bij de dader moest komen te liggen. Verzekeraars
hebben de grootste inkomsten uit beleggingen, niet uit premies. Ook in de
volksverzekeringen (WAO, ANW, enz.) kwam een regresrecht (verhaalsrecht)
voor sociale verzekeraars. Dit leidt niet tot lange procedures door UWV, omdat
Pagina 1 van 7
Collegedictaten les 3 – Open Universiteit – Aansprakelijkheidsrecht (6
oktober 2017)
, de afspraak met grote verzekeraars is gemaakt dat schade direct wordt
afgekocht.
Tijdelijke regeling verhaalsrechten
Sinds 1992 zijn er twee soorten aansprakelijkheidsrecht:
Tussen daders en slachtoffers
Tussen daders en verzekering
Dit was tijdelijk bedoeld, Tijdelijke regeling verhaalsrechten (6:197). Hiermee is
de positie van benadeelden versterkt. Speelt vooral bij
verkeersaansprakelijkheid. Deze regeling bestaat nog steeds, ondanks dat deze
'tijdelijk' is.
Onderscheid in het aansprakelijkheidsrecht:
Contactuele aansprakelijkheid (6:74 – komt bij overeenkomstenrecht aan
de orde)
Buitencontactuele aanspr – 6:162
o Bijzondere positie verzekeraars
o Onderscheid tussen vestigingsfase (6:162) en omvangsfase
(hoogte vergoeding, 6:95 e.v.). Geen toetsing omvangsfase als je
de vestigingsfase niet door komt.
Omvang schadevergoeding (6:95 e.v.) geldt zowel voor OD (6:162) als voor
wanprestatie (6:74).
Twee belangrijke bepalingen bij omvang schadevergoeding:
6:98 – uitwerking causaal verband (welke schade kan redelijkerwijs
worden toegerekend)
6:101 - eigen schuld (omstandigheden doe aan benadeelde kunnen
worden toegerekend)
Kwalitatieve aansprakelijkheden borduren voort op 6:162, maar hebben een
versoepeling van de vereisten, vooral toerekenbaarheid. Grondslag is niet
schuld (verwijtbaarheid)
Toerekenbaarheid kan op grond van 1) schuld, 2) wet en 3)
verkeersopvattingen. Zie arrest Meppelse Ree: naar verkeersopvattingen
moet de aansprakelijkheid liggen bij degene die heeft uitgeweken voor de ree.
Daarbij moeten alle omstandigheden van het geval worden meegewogen. Wel is
sturing nodig, door gezichtspunten (van veelvoorkomende gevallen, zie
Kelderluik) die door de rechter moeten worden afgewogen.
Kelderluik-arrest
rechtsvraag: moet iemand die schade lijdt door andermans onzorgvuldig
handelen zelf de schade dragen (pech gehad), of moet degene die onzorgvuldig
handelde aansprakelijk worden gesteld?
Gezichtspunten ontwikkeld door HR: gevaarzettende situaties waaruit schade
voortvloeit.
Pagina 2 van 7
Collegedictaten les 3 – Open Universiteit – Aansprakelijkheidsrecht (6
oktober 2017)