Motiverende Gespreksvoering
Deel 1: Wat is Motiverende Gespreksvoering?
Hoofdstuk 1: Op verandering gerichte gesprekken
Op het continuüm van gespreksstijlen ligt MGV tussen sturen en volgen in en heeft kenmerken van
beide: gidsen.
Verbeterreflex: het verlangen om te herstellen wat er fout is en mensen zonder aarzelen op het
goede pad te zetten, bij voorkeur op een directieve manier (sturende stijl)
De meeste mensen zijn ambivalent over iets dat ze moeten veranderen. Ze hebben zowel redenen
om wel, als redenen om niet te veranderen. Er zijn twee soorten taal: verandertaal/zelfmotiverende
uitspraken en behoudtaal. Ideaal is als de cliënt zelf redenen voor veranderingen verwoordt; mensen
raken namelijk vooral overtuigd van wat ze zichzelf horen zeggen. Als een helper een sturende stijl
gebruikt en voor verandering pleit tegen iemand die ambivalent is, dan roept dat bij die ander vanzelf
tegengestelde argumenten op. Als reactie op de verbeterreflex zijn mensen geneigd zich slecht te
voelen, en dat gevoel helpt niet om tot verandering te komen. 5 vragen die bij de persoonsgerichte
spirit en stijl van MGV passen:
1) Waarom zou je dit willen veranderen?
2) Hoe zou je deze verandering aan kunnen pakken?
3) Wat zijn de drie belangrijkste redenen om te veranderen?
4) Hoe belangrijk is deze verandering voor je, en waarom?
5) En, wat ga je doen denk je?
De lekendefinitie van MGV: Motiverende gespreksvoering is een op samenwerking gerichte
gespreksstijl die iemands eigen motivatie en bereidheid tot verandering versterkt.
Het is een gesprek dat eerst en vooral over verandering gaat. Het gesprek kan meer of minder lang
duren, individueel of in een groep en in veel verschillende settingen toegepast worden, maar het is
altijd een op samenwerking gericht gesprek en nooit een les of monoloog. Het is eerder een kwestie
van gids dan van sturen.
Hoofdstuk 2: De ‘spirit’ van Motiverende Gespreksvoering
Er zijn vier onderling samenhangende kernelementen van de spirit van MGV, elk met een ervarings-
en gedragscomponent:
Partnerschap: MGV wordt gedaan voor en met iemand. De helper is een metgezel die bij
voorkeur minder dan de helft van de spreektijd neemt. De gespreksvoerder streeft ernaar
een positief klimaat te creëren dat bevorderlijk is voor verandering maar daar niet toe
dwingt. MGV is een manier om de motivatie en bronnen voor verandering van de cliënt te
activeren. Het partnerschap houdt ook in dat je zowel je eigen ambities in de gaten houdt als
die van de cliënt en dat je je bewust ben en eerlijk bent over je eigen waarden en agenda
wanneer je een gesprek voert over verandering.
Acceptatie: de goed- of afkeuring van de gespreksvoerder doet niet ter zake
o Absolute waarde: het vermogen om iemand te zien zoals hij is, met een bewustzijn
van zijn unieke individualiteit
, o Accurate empathie: een actieve belangstelling voor de belevingswereld van de ander
en daadwerkelijke inspanning deze te begrijpen
o Autonomie ondersteunen: ieders autonomie honoreren en respecteren dat mensen
onherroepelijk recht hebben op, en in staat zijn tot, het maken van hun eigen keuzes.
Het tegenovergestelde van autonomie ondersteunen is proberen mensen dingen te
laten doen, te dwingen en te beheersen.
o Bevestigen: gericht zijn op en erkennen van iemands sterke kanten en inzet
Compassie: actief inzetten voor het welzijn van een ander en de behoeften van de ander
voorop stellen
Ontlokken: de taak van de gespreksvoerder is om datgene wat nodig is en mensen vaak al in
zich hebben, naar boven te halen. Mensen die ambivalent staan ten opzichte van verandering
hebben de argumenten voor en tegen verandering al in zich, en dan is het taak om die al
aanwezige beweegredenen voor verandering aan te boren en te versterken.
Tweede pragmatische definitie: Motiverende Gespreksvoering is een persoonsgerichte
hulpverleningsstijl om het veel voorkomende probleem van ambivalentie ten aanzien van
verandering aan te pakken.
Algemene uitgangspunten van persoonsgerichte zorg:
Diensten worden verleend ten gunste van de mensen die we bedienen (en niet andersom).
De behoeften van cliënten hebben voorrang.
Verandering is in principe ´zelfverandering´. Dienstverlening (behandeling, therapie,
interventies, etc) faciliteert de natuurlijke veranderingsprocessen.
Mensen kennen zichzelf het best. Er is niemand die meer van ze weet dan zijzelf.
Het is niet aan ons om de ander te doen veranderen. In werkelijkheid kunnen we dat niet
eens alleen.
Wij hoeven goede ideeën niet allemaal zelf te verzinnen. Grote kans dat de beste niet van ons
komen.
De essentiële benodigdheden om verandering te bewerkstelligen zijn de sterke punten, de
beweegredenen, en de vitale bronnen van de mensen zelf.
Dientengevolge vereist verandering een partnerschap, een bundeling van expertise.
Het is van belang om iemands eigen kijk op de situatie, diens eigen ideeën over wat nodig is
en hoe het bereikt moet worden, goed te begrijpen.
Verandering is geen machtsstrijd waarbij we ´winnen´ als er verandering optreedt. Een
gesprek over verandering voelt, als het goed is, als een dans, niet als een worstelpartij.
Motivatie voor verandering wordt niet aangebracht, maar ontlokt. Het is al aanwezig en hoeft
alleen maar naar boven gehaald te worden.
Wij kunnen de keuze van mensen over het eigen gedrag niet terzijde schuiven. Mensen
nemen hun eigen beslissingen over wat ze wel en niet willen doen en iets is geen
veranderdoel totdat iemand er zelf voor kiest.
Hoofdstuk 3: Motiverende Gespreksvoering – de methode
4 overlappende processen in MGV:
Engageren: het proces waarbij twee partijen een nuttig contact en een werkrelatie aangaan.
De beoordeling van de cliënt van de kwaliteit van de werkrelatie met een hulpverlener lijkt te
voorspellen of de cliënt in behandeling blijft en wat het resultaat is.
, Focussen: het proces waarmee in een gesprek over verandering een bepaalde richting wordt
ingeslagen
o Welke veranderdoelen heeft de persoon werkelijk?
o Werken we samen aan hetzelfde doel?
o Heb ik een helder idee over waar we heengaan?
Ontlokken: de persoon de argumenten voor verandering laten verwoorden. Dit is pas
mogelijk als er een veranderdoel helder is geworden.
Een laatste technische definitie van MGV: hoe werkt het?: Motiverende gespreksvoering is
een op samenwerking gerichte, doelgerichte gespreksstijl met bijzondere aandacht voor
verandertaal. Het is ontworpen om de persoonlijke motivatie en de commitment voor een
bepaald doel te versterken door het ontlokken en verkennen van iemands eigen redenen om
te veranderen in een sfeer van acceptatie en compassie.
o Wat zijn voor de persoon redenen om te veranderen?
o Heeft diens aarzeling betrekking op zelfvertrouwen of op het belang van
verandering?
o Welke verandertaal hoor ik?
o Stuur ik niet te snel in een bepaalde richting, of mik ik niet te hoog?
o Neig ik ertoe door de verbeterreflex zelf veranderargumenten aan te dragen?
Plannen: de koppeling tussen verandertaal en verandergedrag. Het omvat zowel het
ontwikkelen van de vastbeslotenheid om te veranderen als het formuleren van een actieplan.
Plannen is niet in een keer klaar, maar is een doorlopend proces dat, net als engageren,
focussen en ontlokken regelmatig herzien moet worden.
Als mensen eenmaal de processen van ontlokken en plannen hebben doorlopen, kunnen ze
vaak prima zelfstandig verder en doen dat ook.
o Wat is een redelijke volgende stap richting verandering?
o Wat helpt deze persoon om vooruit te komen?
o Denk ik eraan plannen meer te ontlokken dan voor te schrijven?
De vier processen van engageren, focussen, ontlokken en plannen wisselen elkaar vaak af, en er
kunnen ook meerdere processen tijdens eenzelfde gesprek optreden.
MGV vraagt om een flexibele en strategische inzet van bepaalde basiscommunicatievaardigheden:
Open vragen stellen
Bevestigen: de gespreksvoerder heeft oog voor de sterke kanten van de cliënt, diens
vaardigheden, goede wil en inzet, en benadrukt die ook. Zorgen dat mensen zich rot voelen,
helpt ze niet om te veranderen.
Reflectief luisteren: reflectieve uitspraken die de bedoelingen van de cliënt raden; laten
mensen de gedachten en gevoelens die ze uitdrukken, misschien in andere woorden,
opnieuw horen en erover nadenken
Samenvatten
Informeren en adviseren: er zijn wel degelijk gelegenheden in MGV waarop het verschaffen
van informatie en het aanbieden van advies passend is, bijvoorbeeld als de cliënt erom vraagt
o Alleen met toestemming
o De cliënt blijft altijd vrij om het ermee eens te zijn of niet en erop in te gaan of niet
Deel 2: Engageren – De relatie als grondslag
