Een complete samenvatting van het basisboek Sociale zekerheidsrecht 2017. Hoofdstuk 1 tot en met 11. Ook verkoop ik de aantekeningen die zijn gegeven tijdens de colleges en bijpassende oefenvragen.
Samenvatting Socialezekerheidsrecht
Hoofdstuk 1 Inleiding in het socialezekerheidsrecht
1.1 Inleiding
In Nederland is de publieke sociale zekerheid gestart met de eerste wet, Armenwet uit 1853, gestart
door de overheid. In het begin van de twintigste eeuw kwamen nog meer wetten tot stand. De
wetten van het socialezekerheidsrecht veranderen snel.
Waarborgfunctie: sociale zekerheid biedt door de overheid inkomenszekerheid wanneer mensen
door bepaalde omstandigheden (ziekte, werkloosheid, ouderdom) niet meer kunnen werken.
Activeringsfunctie: naast de waarborgfunctie heeft de sociale zekerheid een activeringsfunctie,
welke erop ziet dat uitkeringsgerechtigden re-integreren (weer terug naar de arbeidsmarkt).
Sociale zekerheid: het publieke stelsel dat het geheel van voorzieningen omvat die tot doel hebben
het waarborgen van de financiële zekerheid van burgers en hen te activeren.
Sociaalzekerheidsrecht: het stelsel van rechten (Bijv. krijgen van uitkeringen) en plichten (Bijv.
premiebetaling) die gelden binnen de sociale zekerheid.
1.2 Het stelsel van sociale zekerheid
1. Sociale verzekeringen
a. De werknemersverzekeringen: gaat om werknemers.
b. Volksverzekeringen: gaat om ingezetene (iemand die in Nederland woont).
2. Sociale voorzieningen
Verschil: zit in de financiering en in de uitvoering. Bij verzekeringen wordt premie afgedragen,
behalve bij kinderbijslag. Voorzieningen worden betaald uit belastingopbrengsten (de schatkist) en
verzekeringen worden betaald door premies (portemonnee).
Gemoedsbezwaarden: zijn ontheven van betaling van premies in verband met hun levensovertuiging
De hoogte van de premies wordt jaarlijks vastgesteld en is afhankelijk van het inkomen en de leeftijd.
Werknemer: natuurlijke persoon die de pensioengerechtigde leeftijd nog niet heeft bereikt en in een
privaat- of publiekrechtelijke dienstbetrekking staat.
Dienstbetrekking: als in de arbeidsovereenkomst staat dat 1) de werknemer zicht tot de werkgever
verplicht om arbeid te verrichten; 2) de werkgever loon betaalt; 3) de werknemer tot de werkgever
in een gezagshouding staat.
In jurisprudentie is opgenomen dat een ouder en een kind in een gezagsverhouding kunnen staan,
afhankelijk van de omstandigheden. Ook tussen (ex-)echtgenoten kan daar sprake van zijn.
1.2.1 digitaal klantdossier
Wanneer je een aanvraag doet voor bijv. een uitkering, worden je gegevens opgeslagen in een
Digitaal Klantdossier (DGK). Een medewerker van een uitkeringsinstantie kan via Suwinet de
gegevens opvragen om te kijken of iemand recht heeft op een uitkering, deze mag uitgaan van de
gegevens die hierin staan.
1
, Sociale verzekeringen Werknemersverzekeringen
• Werkloosheidswet (WW)
• Ziektewet (ZW)
• Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO)
• Wet werk en inkomen naar vermogen (Wet WIA)
1.3 Rechtsbescherming
De meeste procedures zijn bestuursrechtelijk, Bijv. AKW, AOW, Wet WIA en zorgtoeslag. Een
uitzondering is de Zvw-geschillen, dit wordt gedaan door de burgerlijke rechter.
Belangrijke elementen bestuursrecht
1) Geen verplichte procesvertegenwoordiging
2) Besluit, bestuursorgaan (art. 1:3 jo 1:1 Awb) en belanghebbende
Rechtsgevolg: wanneer rechten en plichten door een besluit wijzigen.
Openbaar gezag: als het bestuursorgaan eenzijdig de rechten en/of plichten van burgers kan
wijzigen en deze bevoegdheid ontleend is aan de wet.
Beschikking: geïndividualiseerd besluit (art. 1:3 lid 2 Awb)
Belanghebbende: de aanvrager bij het besluit of iemand die er belang bij heeft.
3) Het maken van bezwaar en bestuursrechter
Tegen ieder besluit van een bestuursorgaan kan binnen een bepaalde termijn bezwaar worden
gemaakt. Dit geschiedt door middel van het indienen van een bezwaarschrift
Heroverwegingsfunctie: houdt in dat de toetsing van het besluit een beoordeling van de
rechtmatigheid (het recht) en de doelmatigheid (het beleid). Het besluit wordt heroverwogen door
hetzelfde bestuursorgaan.
Verbod reformatio in peius: een burger mag door het instellen van bezwaar of beroep er niet nog
slechter voor komen te staan dan het geval was voordat hij aan de procedure begon
Toetsing ex nunc: het bestuursorgaan houdt rekening met eventuele gewijzigde omstandigheden
tot het moment van het nemen van de beslissing op bezwaar.
Toetsing ex tunc: situatie ten tijde van het bestreden gebruik. Hoofdregel bij
socialezekerheidsrecht (uitzondering boete)
2
, Nieuwe zaaksbehandeling: bestuursrechter speelt een actieve rol en stelt na opening van het
onderzoek direct vragen aan partijen om zo tot de kern van het geschil te komen.
Bezwaar Beroep
Primaire (besluit) Besluit op bezwaar
Rechtmatigheid en doelmatigheid Rechtmatigheid
Ex nunc Ex tunc
Hoofdstuk 2 Kinderen
2.1 Inleiding
Kindregelingen: zijn regelingen die een financiële tegemoetkoming geven aan een huishouden met
één kind of meerdere kinderen.
Vanwege deze factoren zijn er vier kindregelingen:
1. Bezuinigingen
2. Vereenvoudiging
3. De gedachte dat werken moet lonen
Dit zijn:
1. Kinderbijslag
2. Het kindgebonden budget
3. De kinderopvangtoeslag
4. De inkomensafhankelijke combinatiekorting
Kinderbijslag komt uit de Tweede Wereldoorlog en was toen alleen voor mensen met loon. Toen was
het hoe groter het gezin, hoe hoger de toelage. Vandaag geldt per kind een vast bedrag afhankelijk
van de leeftijd en inkomen.
De AKW is een sociale verzekering maar oogt als een sociale voorziening. Dit omdat de systematiek
van de wet op die van de overige volksverzekeringen lijkt. Voor de AKW wordt geen premie betaald,
deze wordt bekostigd door belastingen.
2.2 Uitvoering en aanvraag
Uitvoering: door Sociale Verzekeringsbank (SVB); Art. 34 SUWO jo 14 AKW
• AKW wordt eenmaal aangevraagd. Dus bij tweede kind niet nodig.
• SVB stuurt aanvraagformulier naar ouders binnen 2 – 4 weken na geboorte eerste kind.
• Bij aangifte geboorte, automatisch uitkering van hoger bedrag.
• Adoptie: bij elk kind opnieuw AKW aanvragen.
• Aanvraag schriftelijk of digitaal
3
, 2.3 Voorwaarden
Recht op AKW komt toe aan verzorgers, niet aan kind.
Voorwaarden voor recht op kinderbijslag:
1. Behoren tot de kring van verzekerden (art. 6 AKW);
2. Een kind dat jonger is dan achttien jaar en dat (art. 7 lid 1 AKW):
a. Tot het huishouden van de verzekerde behoort of
b. Door de verzekerde wordt onderhouden (art. 1 Besluit uitvoering kinderbijslag)
Wanneer je in bijv. Duitsland werkt maar in Nederland woont, ontvang je kinderbijslag uit Duitsland.
Vreemdelingen die rechtmatig in Nederland verblijven zijn verzekerd voor AKW (art. 6 lid 2-4 AKW)
Ingezetene (art. 2 AKW)
Woonplaats (art. 3 AKW)
Continentaal plat (art. 1 sub d AKW)
Je krijgt de volledige kinderbijslag wanneer het kind ten minste vier nachten per week bij je slaapt en
je de kosten voor hem betaald.
Voor kinderen van zestien of zeventien jaar gelden extra voorwaarden (art. 7 lid 2 en 5 AKW)
- Scholen moeten ongeoorloofd verzuim van meer dan 16 uur melden bij gemeente of DUO.
- Wel een startkwalificatie maar geen vervolgonderwijs, dan wel kinderbijslag.
- Kind mag niet te veel verdienen als hij gaat werken (art. 2 jo 3 Besluit uitvoering kinderbijslag)
Verblijf ziekenhuis of inrichting
Wanneer een verblijf langer dan 6 maanden duurt of wanneer bij de aanvang van de opname bekend
is dat het verblijf langer dan 6 maanden gaat duren, ontvangt de verzekerde geen kinderbijslag.
Wanneer een van de ouders voor lange duur gedetineerd is, komt het recht op kinderbijslag aan de
andere niet-gedetineerde ouder toe.
Onderscheid hoogte van de bijdrage:
• Enkele kinderbijslag (art. 5 Besluit uitvoering kinderbijslag)
• Dubbele kinderbijslag (art. 6 Besluit uitvoering kinderbijslag)
2.4 Begrip kind
Een kind in de zin van de AKW is (art. 4 lid 1 AKW):
1. Eigen kind (lid 2)
2. Aangehuwd kind (stiefkind)
3. Pleegkind (lid 3)
De hoogte van de pleegvergoeding is hoger dan de kinderbijslag. Je kan niet beide uitkeringen
ontvangen.
2.5 Ingang
Wanneer je kind op 15 april is geboren, dan ontstaat het recht op kinderbijslag op de peildatum 1
juli. Kinderbijslag wordt per kwartaal uitbetaald.
Te late aanvraag
Niet tijdig aanvragen betekent dat het recht op kinderbijslag met terugwerkende kracht van
maximaal 1 jaar in (art. 14 lid 3 AKW). Vanaf 2016 niet meer mogelijk bij hoge uitzondering langer
dan een jaar met terugwerkende kracht toe te kennen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper roosroosroosje. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
