Leertaak 1 (paarse boek is 2de druk)
Overzicht te bestuderen literatuur
Bron Titel Hoofdstuk/ paragrafen Pagina’s
Boek Als opvoeden niet vanzelf gaat (2 de Hoofdstuk 1 17-32
druk) 1.1 – 1.4
Boek Als opvoeden niet vanzelf gaat (2 de Hoofdstuk 8 177-192
druk) 8.1, 8.2
PDF Als opvoeden niet vanzelf gaat 3de Paragraaf 7.5 193-199
druk!
PDF Denk in buffers 11-19
Bijlage Houding Partnerschap (Movisie)
Als opvoeden niet vanzelf gaat: hoofdstuk 1 de paragrafen 1.1 – 1.4 (pagina’s 17-32).
Orthopedagogiek
Specialisatie binnen de pedagogiek die het handelen van opvoeders en kinderen bestudeert in
moeilijke opvoedingssituaties.
Opvoeden
Lichamelijk en geestelijk vormen; grootbrengen
Opvoeden, De Winter
Opvoeden gaat volgens De Winter om complexere zaken dan het beeld van opvoeden dat in
Supernanny-achtige tv-programma’s wordt geschetst: zoals de vorming van persoonlijkheid, het
ontdekken van identiteit en de zin van je bestaan, om je plaats in cultuur en samenleving.
Daarnaast is opvoeden volgens De Winter meer dan een ‘persoonlijk project’ van ouders. De
Winter kent de opvoeding en het onderwijs een belangrijke rol toe als het gaat om
burgerschapsvorming en de ontwikkeling van democratische waarden en competenties. Ten slotte
noemt De Winter de pedagogische civil society, wat inhoudt dat de sociale kwaliteit van een wijk
en sterke sociale netwerken, waarin ook anderen dan de ouders zich verantwoordelijk voelen voor
het opgroeien van jeugdigen, een belangrijke rol spelen in opvoeding.
Opvoeden, Kok
Het is een proces, waar opvoeder en kind actief in participeren. Het is het in relatie staan van
opvoeder(s) en opvoedeling(en), waarin de opvoeder zich als persoon, als zijn wijze van mens-zijn
presenteert, een klimaat creëert dat persoonlijkheidsgroei bevordert en leefsituaties zo hanteert
dat deze optimale kansen bieden voor zelfontplooiing. Deze definitie geeft geen resultaat van
opvoeding aan. I.p.v. doel opvoeden spreekt Kok van het ‘perspectief’. Daarnaast is opvoeden
volgens hem een functioneel en intentioneel proces.
Ontwikkelen eigenheid, Kok
Door verbetering en optimalisering van het opvoedingsproces kan een kind zijn eigenheid (weer)
ontplooien.
Relatie, Kok
Vooral kwalitatief i.p.v. doel-stellend. Kok spreekt relatie m.b.t. opvoeding: een samen op weg zijn,
zonder het ‘waarheen’ te kennen.
Opvoedingswaarden, Pels et al.
Twee centrale opvoedingswaarden: autonomie (zelfbepaling/zelfstandigheid > westerse
samenleving) en conformiteit (aanpassing aan de eisen van de omgeving > niet-westerse
samenleving).
Pedagogische Civil Society, De Winter
Houdt in dat de sociale kwaliteit van een wijk en sterke sociale netwerken, waarin ook anderen
dan de ouders zich verantwoordelijk voelen voor het opgroeien van jeugdigen, een belangrijke rol
, spelen in opvoeding.
Als opvoeden niet vanzelf gaat: hoofdstuk 8 de paragrafen 8.1, 8.2 (pagina’s 177-192).
Systeemtheorie
Bestudeert het individu in relatie tot zijn omgeving en gaat daarbij uit van circulaire
verklaringsmodellen i.t.t. lineaire oorzaak-gevolgmodellen (dus: geen simpele lineaire
verbanden).
Bliksemafleider
Een opvoedeling die door zijn gedragsproblematiek de aandacht weet af te leiden van de
spanningen tussen zijn ouders, omdat die intensief met hem bezig moeten zijn.
Coalitie
Een subsysteem van twee of meer leden van het systeem met gemeenschappelijke intenties en
belangen en gemeenschappelijke inspanningen om die te verwezenlijken.
Symbiotische relatie
Versmoltenheid van de relatie ouder-kind tot een twee-eenheid. Zo’n sterke verbondenheid
ontkent de individualiteit van beiden.
Parentificatie/ geparentificeerd kind
Kinderen die door bondgenootschappen bij het ouderlijk subsysteem gaan horen of er zelfs
boven staan.
Open systeem
Er is wisselwerking met de omgeving.
Kluwengezin, los-zand gezin
Kluwengezin: te gesloten gezin dat sterk naar binnen is gericht en waar er weinig uitwisseling van
informatie met de buitenwereld is.
Los-zand gezin: te open gezin dat sterk naar buiten gericht is, er zijn te weinig grenzen met de
omgeving en het systeem werkt nauwelijks.
Ouder, Van der Pas
Een persoon met een besef van onvoorwaardelijk en tijdloos verantwoordelijk-zijn voor een kind.
Onderscheid besef van verantwoordelijk zijn en verantwoordelijkheid
Verantwoordelijkheid: biologische, maatschappelijke en juridische verantwoordelijkheid.
Verantwoordelijk zijn: heeft betrekking op de binding die een ouder aangaat met het kind om
voortaan de ouder van dat kind te zijn.
Gebieden van verantwoordelijkheid, Van der Pas
Biologische verantwoordelijkheid: zorg & bescherming kind
Maatschappelijke verantwoordelijkheid: m.b.t. zedelijk en lichamelijk welzijn kind
Juridische verantwoordelijkheid: bijv. aansprakelijkheid van ouders voor het kind.
Illusie van maakbaarheid
Het idee dat alles uiteindelijk weer goed komt als iemand daar maar genoeg zijn best voor doet.
PDF Als opvoeden niet vanzelf gaat: paragraaf 7.5 (PDF uit 3de druk!)
Meldcode
De meldcode is algemeen verplicht voor organisaties en professionals die te maken hebben met
mogelijke signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode bestaat uit een
stappenplan, waarin staat wat een professional moet doen bij vermoedens van huiselijk geweld
of kindermishandeling. De meldcode helpt een professional dus bij signaleren en handelen in
deze situaties.
Veilig Thuis
Veilig Thuis is er voor iedereen die te maken heeft met huiselijk geweld. Voor kinderen, jongeren,
volwassenen en ouderen. Voor als je zelf betrokken bent, of iemand uit je omgeving dat is.
Vlaggensysteem
, Aan de hand van de 6 criteria voor seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt het gedrag
beoordeeld op een lijn van acceptabel tot zwaar grensoverschrijdend. Deze vier typen gedrag
worden aangegeven met vlaggen die elk een eigen kleur hebben: groen, geel, rood of zwart. Bij
elk type gedrag is een passende pedagogische reactie beschreven.
Signs of safety
Methodiek die professional kan inzetten om veiligheid te creëren voor kind. De methodiek helpt
om af te wegen hoe hulp kan worden vormgegeven en of een melding noodzakelijk is. Doel
methodiek: creëren veilige opvoedingssituatie voor de toekomst, waarbij centraal staat dat het
kind in contact blijft met ouders en eigen leefomgeving.
CARE
Een van de instrumenten die professionals kunnen ondersteunen bij het inschatten en sneller
nemen van beslissingen, al mogen dergelijke beslissingen nooit alleen op basis hiervan worden
genomen. De CARE- NL is een gestructureerde vragenlijst voor de inschatting van het risico op
kindermishandeling en is een instrument voor de beoordeling van het risico op
kindermishandeling.
PDF Denk in buffers (pagina’s 11-19).
Opvoedkundige handelingen
- Zicht krijgen op kind
- Verzorgen
- Veiligheid bieden
- Eisen stellen
- Grenzen trekken.
Timen en doseren
Ouders kunnen hun opvoedkundige handelingen timen en doseren: bijhouden en zorgen voor een
bepaalde ‘hoeveelheid’ ervan.
Bufferprocessen
Beschermen de processen op de ouderlijke werkvloer. Je hebt 4 bufferprocessen:
- Solidaire samenleving
- Sociaal netwerk en goede taakverdeling
- Metapositie (kunnen ouders reflecteren)
- Voldoende ‘goede-ouder’ ervaringen
Solidaire gemeenschap
Familie, een wijk, een dorp, een land, enz. Een solidaire gemeenschap wil zeggen: de maatschappij
en omgeving werken mee.
Sociaal netwerk, goede taakverdeling
Wie kan helpen bij de opvoeding en doe je het samen?
Metapositie
Kunnen opvoeders reflecteren?
Goede ouderervaringen
Het besef het af en toe goed te doen als ouder.
Omstandigheden van ouderschap
Omstandigheden kunnen een ongunstige invloed hebben op de opvoeding. Voorbeelden van
omstandigheden zijn: een ouder met LVP, een of beide ouders met een negatief verleden, een
verslaving van een of beide ouders, enz.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
