Samenvatting BOK menselijk gedrag
Les 1.1; wat is psychologie, stromingen en perspectieven
1. De student kan herkennen wat psychologie wel en niet is.
Psychologie; ‘studie van de geest’. wetenschap (logica) van gedrag van mensen en de
psychische precessen.
→ intern > denken, voelen, begeren
→ Extern > Praten, lachen, lopen
Psychiatrie; Medisch specialisme dat zich richt op de diagnose en behandeling van mentale
stoornissen.
→ medische invalshoek, patiënten/geestelijk ‘ziek’, medicijnen.
Pseudopsychologie; niet betrouwbare psychologische aannamen die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd.
Soorten psychologen
- Experimenteel psycholoog; psycholoog die onderzoek doet naar elementaire
psychologische processen – in tegenstelling tot een toegepast psycholoog
- Docent psychologie; psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs op
bijvoorbeeld een hbo- of bacheloropleiding of aan een universiteit
- Toegepast psychologie; psycholoog die door experimenteel psychologen vergaarde
kennis gebruikt om problemen van mensen op te lossen
, Les 1.2; stromingen en perspectieven
2. De student kan de belangrijkste stromingen in de geschiedenis van de psychologie
onderscheiden; weet wat deze stromingen inhouden, hoe in deze stromingen onderzoek gedaan
wordt, en kan de belangrijkste namen aan de juiste stroming koppelen.
3. De student weet vanuit welke zes perspectieven gedrag bekeken kan worden; begrijpt wat
deze perspectieven inhouden en kan deze herkennen in een korte casusbeschrijving.
Perspectief Biologisch Cognitief Behavioristisch Perspectief vd Ontwikkelings Sociaal-
perspectief perspectief perspectief gehele persoon perspectief cultureel
perspectief
Stromingen Rationalisme Structuralisme behaviorisme Humanisme - -
Empirisme functionalisme psychoanalyse
Ontwikkelingsperspectief: gaat over de ontwikkeling die je hebt als mens. Richt zich op de
geestelijke en gedragsmatige veranderingen die voorspelbaar gedurende het gehele leven
plaatsvinden. Richt zich ook op erfelijkheid en omgeving
Biologisch perspectief: zoekt de oorzaken van gedrag in lichamelijk processen als
hersenfuncties en genetica.
→ zenuwstelsel, hormoonstelsel, DNA, genetica en fysieke kenmerken
Rationalisme: het gebruik van ratio/het redelijke verstand
Empirisme: denken is onnodig, word gekeken naar het waarneembare en experimenten
Sociaal-cultureel perspectief: richt zich op het feit dat elk individu word beïnvloed door
andere mensen en door de cultuur waarvan iedereen deel uitmaakt.
→ in wat voor cultuur je bent opgegroeid, wat je hebt meegekregen, in wat voor sociale
omgeving je bevindt.
Cognitief perspectief: richt zich op informatieverwerking, leren geheugen, sensatie, perceptie
en taal.
→ Mentale processen zoals gedachten, leren, geheugen en perceptie
De geest als een computerachtige ‘machine’
Hoe emotie en motivatie gedachten en perceptie beïnvloeden
Functionalisme: geestelijke processen met betrekking tot hun adaptieve doelen en functies.
→ aangeleerde gewoontes
Structuralisme: het begrijpen van geestelijke processen zoals bewustzijn door de inhoud en
structuur te onderzoeken.
,Behavioristisch perspectief: word gekeken naar wat waarneembaar is als het gaat over het
gedrag van de mens, stimuli en respons.
→Richt zich op leren, beheersing van gedrag door de omgeving, stimuli en responsen, maar
niet op mentale processen
Behaviorisme: waarneembaar gedrag van de mens.
Whole person perspectief: een globale kijk op het individu.
→het psychodynamische perspectief, dat zich richt op onbewuste motivatie en psychische
stoornissen.
→het humanistische perspectief, dat zich toelegt op geestelijke gezondheid en menselijk
potentieel
Humanisme: het potentieel van de menselijke natuur.
Psycho analyse: nadruk op psychische stoornissen en onbewuste processen.
Perspectieven in volgorde van vroeg naar laat
1. Structuralisme
2. Functionalisme
3. Behaviorisme (rond 1900)
4. Humanisme
5. Psychoanalyse
6. Rationalisme
7. empirisme
, Perspectief idee Wat bepaald gedrag? Wie?
Biologisch perspectief het lichaam kan apart van de geest De hersenen, zenwustelsel, René Descartes
worden bestudeerd endorcriene stelsel en genen
Cognitief perspectief De wetenschappelijke methode kan Iemands unieke patroon van Wilhelm Wundt, William
worden gebruikt om de geest te waarnemingen, interpretaties, James
bestuderen verwachtingen, overtuigingen en
herinnneringen
Behavioristisch Psychologie moet de wetenschap De prikkels in onze omgeving en John Watson, B.F. Skinner
perspectief van observeerbaar gedrag zijn, niet de voorgaande consequenties
van mentale processen van ons gedrag
Perspectief vd gehele Psychodynamische psychologie; Processen in onze onbewuste Sigmund Freud
persoon psychologie moet de nadruk geest
leggen op menselijke groei en
potentieel i.p.v. op psychische
stoornissen.
Humanistische psychologie:
psychologie moet de nadruk Onze aangeboren behoefte om
leggen op menselijke groei en Carl Rogers, Abraham
te groeien en ons potentieel zo Maslow
potentieel i.p.v. op psychische goed mogelijk te
stoornissen verwezenlijken
Psychologie van karaktertrekken
en temperament: individuen Unieke De oude grieken
kunnen worden begrepen in persoonlijkheidskenmerken
termen van hun temperament en die in de tijd en in alle situaties
blijvende karaktertrekken. consistent zijn.
Ontwikkelingsperspectief Mensen veranderen als gevolg van De interactie tussen erfelijkheid Mary Ainsworth, Jean
een interactie tussen erfelijke en omgeving, die zich het hele Piaget etc.
eigenschappen en de omgeving leven door uit in voorspelbare
patronen
Sociocultureel Sociale en culturele invloeden de kracht van de situatie Stanley Milgram, Philip
perspectief kunnen de invloed overstemmen Zimbardo
van alle andere factoren die gedrag
beïnvloeden
