Thema 1 - eHealth - een inleiding
beschrijven wat eHealth inhoudt en de verschillen en overeenkomsten met andere vormen
van gezondheidsbevordering en zorgverlening benoemen
een beschrijving geven van de verschillende vormen van eHealth-interventies en aangeven
in welke gevallen eHealth-toepassingen de voorkeur hebben boven andere
interventievormen
beschrijven wat planmatige interventieontwikkeling inhoudt (interventiecyclus) en wat de
plaats is van eHealth binnen deze systematiek
de ontwikkelingen van eHealth op het gebied van preventie en (somatische)
gezondheidszorg benoemen.
1.1 eHealth - kaders en kansen
telemedicine/telehealth: eerste vormen van zorg op afstand via technologie (T). Na komst internet:
eHealth = breder dan; niet alleen zorg op afstand maar ook levering van zorg onafh van tijd, plaats
en zorgproffessional. (telemedicine valt in EH maar niet andersom). eHealth: alle vormen van info
en communicatie technologie om de zorg voor gezondheid en welzijn te verbeteren. Specifiek voor
mentale zorg = mHealth. EH: overkoepelende term: er wordt gebrukgemaakt van het internet,
mobiele toepassingen of overige T in de zorg. Definitie EH Eysenbach: ‘eHealth is an emerging field
in the intersection of medical informatic public health and business, referring to health services and
information delevered or enhanced through te Internet and related Technologies. In a broader
sense, the term characterizes not only a technical development, but also a state-of-mind, a way of
thinking, an attitude and a commitment for networked, global thinking, to improve health care
locally. Regionally, and worldwide by using information and commmunication technology.
In NL Raad van Volksgezondheid: ‘het gebruik van nieuwe informatie- en
communicatietechnologiën, en met name internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg
te ondersteunen of te verbeteren.
Manieren toepassen EH:
- commu zorgverleners (ZV) onderling
- commu zorgverlener- patiënt
- tussen patiënten
P gaan steeds meer gebruikmaken ervan (trend heet gezondheid 2.0). meer participatie van
handelsbeslissingen, andere eisen, betrokkenheid meer, grotere infobehoefte, meedenken,
autonomie neemt toe. Meer regie en zeggenschap.
EH indelen op basis van gebruikte T:
- internettoepassingen; portals met info
- mobiele toepassingen; mHealth (mobile health)
- overige; robotica, domotica, serious gaming (games met andere doeleinden dan vermaak,
kennis of vaardigheid bijbrengen)
Komt meer ruimte voor eigen inbreng en alternatieve manieren van commu.
Groeiende capaciteitsprobleem zorg door:
1. toenemende vergrijzing en zorgvraag. Stijging chronisch zieken
2. stijgende zorgkosten
3. deze kosten resulteren in elkaar opvolgende bezuinigingen; vergroot capa probleem meer.
Patient empowerment: bewust, sterk en weerbaar maken van P, waardoor zij in staat gesteld
worden eigenmachtig te beslissen en te handelen. Is een proces van bewustwording van je
mogelijkheden om invloed uit te oefenen, keuzes te maken en mee te beslissen. Controle en
zeggenschap centraal. Ontwikkelen van kritisch bewustzijn is belangrijk. Dialoog P-ZV centraal.
Inbreng beide partijen is nodig; profi en eigen ervaringen. Verhogen empowerment bij P, 4
aspecten:
- attitude; P en ZV; ruimte inbreng beide kanten.
- Kennisinbreng; dialoog bestaat uit gedeelde zeggenschap(beide partijen mening uiten en
luisteren mening ander) en zelfbeschikking (profi beveelt bepaalde zorg aan, p beslist)
- dialoog
- samenwerking
beperkingen: niet iedereen instaat om kennis te vergaren eigen gezondheid, begrijpen en regie te
nemen. Ook niet rationeel en welbespraakt; voldoende mondig om voor zichzelf op te komen.
Health literacy: gezondheidsvaardigheden die nodig zijn om goed met gezondheid en ziekte om te
kunnen gaan.
Vooral veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van internettoepassingen; niet mobiele.
Keurmerk voor kwali van EH zou goed zijn als die er komt.
Wet en regelgeving: EH is andere aanbiedingsvorm van gewone zorg = zelfde regels. EH bewezen
effectief = in zorgrichtlijnen opgenomen als regulieren interventies en ondersteunende
toepassingen. Aanvullende randvoorwaarden EH: gegevensvastlegging, beveiliging en voldoen aan
eisen als CE-markering (medische hulpmiddelen voldoen aan EU eisen voor veiligheid, gezondheid,
milieu en consumentenbescherming) en NEN 7510 (Nederlandse normen medische
info/infobeveiliging zorg).
, Kansen EH:
- oplossing capa probleem zorg; oa ‘stepped care’; milde gevallen
behandelen via EH en ernstige face to face.
- bereik doelgroep; anoniem, 24u, laagdrempelig
- decentralisatie vd zorg; mensen langer thuis
- flexibilisering vd zorg; nieuwe zorgvormen door combi reguliere zorg
en EH
- verhoging eigen regie; toegang tot relevante info
Blended care: combi reguliere, face to facezorg met EH toepassingen.
Domotica betreft de integratie van technologie en diensten ten behoeve van
een betere kwaliteit van wonen en leven. Hierbij gaat het met name om
toepassingen binnen de woonomgeving om leven met functiebeperkingen in
deze omgeving mogelijk te maken. Domotica, ook wel ‘huisautomatisering’ genoemd wordt
tegenwoordig ook in het normale leven veelvuldig toegepast (en valt dus deels binnen en deels
buiten de gezondheidstoepassingen van eHealth). Het gaat hier bijvoorbeeld om camera’s en
sensoren in huis.
Met name ouderen, lager opgeleiden en allochtonen hebben vaak een lager niveau van
gezondheidsvaardigheden.
Vraag 1
Hoeveel wordt online contact door huisartsen aangeboden en hoeveel wordt er gebruik van gemaakt?
Wat valt u hierbij op? Maak voor uw antwoord gebruik van de gegevens van de eHealth-monitor
infographic.
In 2017 bood 76% van de huisartsen de mogelijkheid om online een herhaalrecept te vragen en 62%
om online een vraag te stellen. Echter slechts 18% en respectievelijk 4% van de patiënten maakten
hier gebruik van. Dit is een goed voorbeeld van het feit dat het puur aanbieden van eHealth-
mogelijkheden niet per se betekent dat patiënten er ook daadwerkelijk gebruik van (willen) maken.
Vraag 2
We zagen in de vorige vraag dat maar weinig patiënten gebruikmaken van de online mogelijkheden van
de huisarts. Hoe zit dit eHealth-mogelijkheden bij de patiënt thuis? Waar zou het verschil in kunnen
liggen? Motiveer uw antwoord.
De helft van de chronisch zieken en kwetsbare ouderen houdt zelf thuis zijn/haar
gezondheidswaarden bij. Ook zijn artsen en verpleegkundigen een grote voorstander van het gebruik
van telemonitoring. Waarschijnlijk zit het verschil in populariteit in de verschillende eHealth-
mogelijkheden in de noodzaak van de toepassingen. Doorgaans kun je bij de huisarts nog steeds
telefonisch een afspraak maken of een vraag stellen, terwijl voor chronisch zieken en ouderen steeds
meer de verantwoordelijkheid bij henzelf wordt gelegd. In plaats van wekelijks langs de huisarts te
gaan om bijvoorbeeld de bloeddruk te meten, wordt nu van patiënten verwacht dat zij dit zelf thuis
doen. Ook het op afstand monitoren van patiënten bespaart hulpverleners veel tijd en geld.
Vraag 3
Een van de aanbevelingen van de eHealth monitor 2017 is dat men bewust voor eHealth moet kiezen.
Wat wordt hier precies mee bedoelt? Motiveer uw antwoord.
Er is tegenwoordig zo veel mogelijk wat betreft eHealth-interventies dat veel zorgverleners en
instanties eHealth-toepassingen inzetten zonder dat er bewust wordt nagedacht waarom het wordt
toegepast. Soms kan eHealth een uitkomst bieden, maar in andere gevallen kan het ook totaal geen
meerwaarde hebben. Het is immers slechts een andere manier van zorg aanbieden. Zorgverleners
moeten dus bewust nadenken over het nut en de meerwaarde van een bepaalde eHealth-toepassing.
Waarom wil je het inzetten? Wat zijn de voor- en nadelen hiervan? Enzovoorts.
Vraag 4
Lees paragraaf 5 uit ‘eHealth: een inleiding’ (Bakker en De Hoog, 2018). Welke kansen biedt het gebruik
van eHealth voor de gezondheidszorg in Nederland de komende jaren?
o bijdrage aan oplossing voor het capaciteitsprobleem in de zorg
o bereik doelgroep: toegankelijkheid interventies, 24-uursbeschikbaarheid, anonimiteit
o decentralisatie van de zorg: meer zorg in thuisomgeving door inzet technologie, minder
(langdurige) opnames
o flexibilisering van de zorg, en ontstaan van nieuwe zorgvormen (‘twitterspreekuur’)
o verhoging regie over eigen gezondheid bij de patiënt, de autonome patiënt vraagt onder andere
inzicht in eigen medische dossier, toegang tot relevante informatie, maar ook uitwisseling