Samenvatting van het gehele boek 'Criminaliteit en rechtsstaat' voor het vak Maatschappijwetenschappen op 5 havo niveau. Criminaliteit en rechtsstaat is één van de drie onderwerpen die op het eindexamen havo wordt behandeld.
Criminaliteit = elk door de overheid bij de wet strafbaar gesteld gedrag.
Delict = De juridische benaming voor strafbaar gedrag.
Strafwaardig gedrag = gedrag dat volgens iemand of een grotere groep mensen strafbaar zou moeten
zijn.
Strafbaar gedrag = gedrag waarvan in de wet staat dat het niet mag.
Waarden = iets wat je belangrijk vindt om na te streven.
Normen = regels die gevormd worden aan de hand van een waarde.
Rechtsnormen = Normen die waarden vertegenwoordigen die zo belangrijk zijn, dat ze in de wet
staan. (bijv. Verbod om iemand te doden.)
Rechtsregels = regels die voor iedereen binnen een land gelden.
Overtreding = Zijn minder erge strafbare feiten, hiervoor krijg je meestal alleen een boete. Bijv. Door
rood licht rijden
Misdrijf = Ernstigere strafbare feiten, hierbij moet je voor je straf naar de rechtbank. Bijv. Moord,
mishandeling en diefstal.
Plaatsgebonden criminaliteit = Als iets in bijvoorbeeld een bepaald land verboden is.
Tijdsgebonden criminaliteit = Als iets in of voor een bepaalde periode strafbaar is of was.
Criminalisering = Het strafbaar worden van bepaald gedrag.
Decriminalisering = Een strafbare gedraging wordt uit het strafrecht gehaald en is daardoor niet
langer meer verboden.
Materiële schade = schade wat uit te drukken is in geld.
Immateriële schade = schade die niet uit te drukken is in geld.
Veiligheidsutopie = Het onhaalbare verlangen naar het samenvallen van maximale vrijheid en
maximale veiligheid.
Veiligheidsparadox = Het verschijnsel dat hoe meer veiligheid we hebben, hoe erger we een inbreuk
daarop ervaren.
Er bestaan 2 verschillende soorten criminaliteit =
~ Misdrijf = diefstal, moord, verkrachting en mishandeling.
~ Overtredingen = door rood rijden en het onbevoegd betreden van iemands terrein.
,Criminaliteit is een maatschappelijk probleem omdat:
~ De situatie is onwenselijk voor veel mensen
~ Uiteenlopende opvattingen over hoe het probleem op te lossen
~ Het staat op de publieke agenda
~ De overheid moet actie ondernemen om de situatie te veranderen
Criminaliteit is ook een politiek probleem omdat:
~ De situatie is onwenselijk voor veel mensen
~ Uiteenlopende opvattingen over hoe het probleem op te lossen
~ Het staat op de politieke agenda
~ De overheid moet actie ondernemen om de situatie te veranderen
Strafbaar gedrag vinden mensen vaak ook strafwaardig maar strafwaardig gedrag hoeft niet altijd
strafbaar te zijn.
Een norm is een regel die volgt uit een waarde.
Voorbeelden van rechtsnormen zijn: verbod om te doden en niemand kan je zomaar je vrijheid
afnemen.
Criminaliteit is een relatief begrip omdat:
~ Normen en waarden verschillen per cultuur, per cultuur is het dus ook anders wat er
strafbaar of strafwaardig is. (bijv. In Iran staat er doodstraf op homoseksualiteit in Nederland
is dat nu niet zo).
~ Plaatsgebonden criminaliteit: het verschilt per land of iets strafbaar is (zie uitleg normen en
waarden)
~ Tijdsgebonden criminaliteit, gedachtes over wat wel of niet crimineel is veranderen door de
tijd heen. (bijv. Tot 1971 was homoseksualiteit in Nederland strafbaar, tegenwoordig is dat
niet meer zo).
Er zijn twee soorten gevolgen van criminaliteit:
Materiële gevolgen: gevolgen die je uit kunt drukken in geld bijv.:
~ Directe financiële schade voor burgers, bedrijven of een overheid (kosten na een inbraak of
ziekenhuiskosten na een vechtpartij
~ Indirecte financiële schade (door gestegen verzekeringspremies omdat ze meer risico blijken
te lopen)
~ Kosten voor criminaliteitsbestrijding (beveiligingscamera's)
Immateriële gevolgen: Gevolgen die je niet kunt uitdrukken in geld bijv.:
~ Gevoelens van onveiligheid.
~ Vermijdingsgedrag (je durft bijvoorbeeld de straat niet meer op)
~ Emotionele en psychische problemen (bijv. Concentratieproblemen)
~ Boosheid en verbazing / morele verontwaardiging.
~ Veranderende opvattingen over goed en kwaad.
~ Verlies van vertrouwen in mensen, in de politiek of in de samenleving als geheel.
, ~ Aantasting van het rechtsgevoel van mensen (als ze zien dat daders niet altijd bestraft
worden)
~ Het gevaar dat mensen voor eigen rechter gaan spelen.
HS 2 Aard en omvang van Criminaliteit
Geregistreerde criminaliteit = Misdrijven die door mensen bij de politie zijn aangegeven of die door
de politie zelf zijn ontdekt.
Niet-geregistreerde criminaliteit = Misdrijven die niet door mensen bij de politie zijn gemeld en die
de politie niet zelf heeft ontdekt.
Politiestatistieken = Criminaliteit die bij de politie geregistreerd is.
Rechtbankstatistieken = De strafbare feiten die voor de rechter komen
Slachtofferenquêtes = Hierin wordt aan zoveel mogelijk mensen gevraagd of ze in een bepaalde
periode slachtoffer zijn geweest van een misdrijf.
Daderenquêtes = Een grote groep mensen wordt gevraagd of zij bepaalde misdrijven hebben
gepleegd.
Kwantitatief onderzoek = Grote groepen mensen worden onderzocht.
Kwalitatief onderzoek = Individuen of kleine groepen worden onderzocht.
Framing = Berichten over een onderwerp worden steeds van uit hetzelfde oogpunt (frame) verteld
Referentiekader =de manier waarop jij iets ziet en opvat (dit komt door je normen, waarden,
ervaringen en persoonlijke interesses)
Stereotypen = Er ontstaat een vaststaand beeld van een bepaald verschijnsel omdat de media steeds
op dezelfde manier over het onderwerp berichten.
Dark figure / verborgen criminaliteit = synoniemen voor niet-geregistreerde criminaliteit.
Criminaliteit wordt vaak weer gegeven in statistieken, deze zijn niet altijd betrouwbaar omdat er ook
veel niet-geregistreerde criminaliteit in een land plaats vindt.
Niet geregistreerde criminaliteit kan toch deels gemeten worden door dader- en slachtofferenquêtes
te houden.
Maaaarrr,,,,,,,,,,,,,
Slachtofferenquêtes zijn niet altijd betrouwbaar omdat:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RechtenStudentN. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
