2.1 publiekrecht en privaatrecht
Het publiekrecht bevat regels voor het uitoefenen van gezag door de overheid in haar relatie met de burger en
tussen overheidsorganen onderling. Het privaatrecht heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen
(rechts)personen.
2.1.1 Publiekrecht
De overheid oefent gezag uit op burgers door middel van wetgeving, bestuur en het toepassen van sancties; dit
behoort tot het publiekrecht. Het publiekrecht kan daarom symbolisch worden voorgesteld als een verticale
verhouding tussen de ‘machtige overheid’ en de ‘ondergeschikte burger’.
Het publiekrecht wordt onderverdeeld in staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht.
à In het staatsrecht is geregeld hoe de wetgeving tot stand komt en de diverse organen van de overheid
en hun bevoegdheden.
à Het bestuursrecht bevat de regels voor organen van de overheid en andere organen die met openbaar gezag
zijn bekleed, voor het gebruik van hun bevoegdheden.
à Besluiten worden beschikkingen genoemd, omdat zij in individuele gevallen een recht verlenen (of juist niet)
of een plicht opleggen. Beschikkingen hebben vaak ingrijpende gevolgen voor de burger(s).
Voor bestuursorganen gelden algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb). De meest belangrijke zijn:
à Het zorgvuldigheidsbeginsel
à Het rechtszekerheidsbeginsel
à Het gelijkheidsbeginsel
à Verbod van misbruik van bevoegdheid
à Het motiveringsbeginsel
De meeste abbb zijn vastgelegd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Het zorgvuldigheidsbeginsel verlangt van een bestuursorgaan dat het een besluit zorgvuldig voorbereidt en dat
het de belangen die daarbij betrokken zijn zorgvuldig afweegt.
Het rechtszekerheidsbeginsel vereist dat burgers erop kunnen vertrouwen dat hun rechten en plichten niet
zomaar veranderen, zodat zij weten waar zij aan toe zijn.
Het gelijkheidsbeginsel dwingt het bestuursorgaan om gelijke gevallen zoveel mogelijk gelijk te behandelen.
Het verbod van misbruik van bevoegdheid verbiedt een bestuursorgaan om haar bevoegdheid voor een ander
doel te gebruiken dan waarvoor de bevoegdheid gegeven is.
Het motiveringsbeginsel zorgt ervoor dat het bestuursorganen zijn besluiten goed moet motiveren.
De Awb bevat regels met betrekking tot de rechtsbescherming van de burger tegen de overheid, zoals de
mogelijkheid van bezwaar en beroep.
Men kan de Nationale Ombudsman vragen een onderzoek in te stellen, de aanbevelingen die de NO doet worden
vrijwel altijd opgevolgd.
Onder het strafrecht vallen de gedragingen die de wetgever strafbaar heeft gesteld, evenals de straffen die de
rechten kan opleggen en de regels waarop daders berecht moeten worden. De belangrijkste wetten waarin het
strafrecht is opgetekend, zijn het Wetboek van Strafrecht (WvSr) en het Wetboek van Strafvordering (WvSv).
Het (medische) tuchtrecht neemt naast het strafrecht een belangrijke plaats in omdat het feitelijk is bedoeld om
bepaald gedrag af te dwingen binnen een bepaalde beroepsgroep door het opleggen van (straf)maatregelen. Dit is
vastgelegd in de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG).
2.1.2 Privaatrecht
Het privaatrecht (ook wel burgerlijk of civiel recht) heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen personen of
rechtspersonen. De rechtsverhoudingen heten verbintenissen (huurovereenkomst, geregistreerd partnerschap
etc.). Het uitgangspunt voor de rechtsverhoudingen in het privaatrecht is de gelijkwaardigheid van personen of
rechtspersonen.
Personen zijn mensen van vlees en bloed, rechtspersonen zijn organisaties die volgens de wet net als personen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Kellietje1009. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.