Overige onderdelen semester 1
Inhoud
Communicatie onderdelen: het diëtetisch consult................................................................................1
Communicatieonderdelen: communicatie.............................................................................................6
Communicatieonderdelen: ASE – model...............................................................................................6
Motiverende gespreksvoering...............................................................................................................7
Psychologie..........................................................................................................................................13
Preventie en gezondheidsbevordering door paramedici.....................................................................26
Alles van de keuken.............................................................................................................................34
Overige bestanden...............................................................................................................................53
Factsheet bewegen..............................................................................................................................53
Convenant Gezond Gewicht 2013........................................................................................................55
Strategieën in de supermarkt..............................................................................................................56
Suikers en zoetstoffen in voeding........................................................................................................56
Communicatie onderdelen: het diëtetisch consult.
Hoofdstuk 1
1.1 Inleiding:
Dit hoofdstuk biedt een gedetailleerde verkenning van de cruciale gespreksvaardigheden die
van vitaal belang zijn voor een succesvol diëtistisch consult. Het behandelt
luistervaardigheden, nuancerende vaardigheden, regulerende vaardigheden, en de kunst
van het vragen om en geven van feedback.
Luistervaardigheden:
Aandacht gevend gedrag:
Hiermee wordt bedoeld het gebruik van zowel non-verbale als verbale signalen om de cliënt
aan te moedigen vrijuit te spreken. Onderliggende criteria omvatten een geïnteresseerde
lichaamshouding, stimulerend oogcontact, en het gebruik van passende non-verbale en
verbale aanmoedigingen met aandachtige stiltes.
Vragen stellen:
Het onderscheid tussen open en gesloten vragen is essentieel. Open vragen stimuleren
uitgebreide antwoorden, terwijl gesloten vragen zich richten op specifieke informatie. Criteria
omvatten duidelijke formulering, neutraliteit, en het juist doseren van open en gesloten
vragen.
Doorvragen:
Hier gaat het om het verfijnen van informatie door nauwkeurige en precieze vragen te stellen
die aansluiten bij wat de cliënt zojuist heeft gedeeld. Het moet open zijn, aansluiten op
eerdere uitspraken, en juist gedoseerd zijn.
,Parafraseren:
Parafraseren is een vaardigheid waarbij de essentie van wat de cliënt zojuist heeft gezegd,
kort en duidelijk in eigen woorden wordt weergegeven. Het moet neutraal zijn, met de juiste
intonatie en dosering.
Reflecteren van gevoel:
Het reflecteren van de emoties die in de woorden van de cliënt doorklinken. Dit omvat het
kort en duidelijk weergeven van de essentie van de gevoelens, in eigen woorden, zonder
waardeoordelen, met de juiste intensiteit en dosering.
Concretiseren:
Deze samengestelde vaardigheid maakt gebruik van luisteren, aanmoedigen, vragen stellen,
parafraseren en reflecteren om gedetailleerde informatie te verkrijgen. Het stelt de diëtist in
staat om specifieke informatie te achterhalen over verschillende aspecten van de situatie.
Samenvatten:
Een samenvatting is een beknopte weergave van de belangrijkste elementen van het
verhaal van de cliënt. Het moet ordelijk zijn, in eigen woorden, de juiste inhoud bevatten en
de cliënt de gelegenheid bieden om te reageren.
1.1.2 Nuancerende vaardigheden:
Nuancerende empathie:
Deze vaardigheid gaat verder dan het eenvoudig reflecteren van gevoelens; het biedt ook
dieper inzicht in wat er in de cliënt omgaat. Het omvat het reflecteren van gevoelens en het
bieden van een constructieve kijk op het probleem.
Confronteren:
Confronteren houdt in dat tegenstrijdigheden in het gedrag van de cliënt worden benoemd.
Dit helpt de cliënt bewust te worden van zijn gedrag en biedt inzicht in de omgang met
problemen.
Positief her etiketteren:
Positief heretiketteren is het toekennen van een gunstige betekenis aan als negatief ervaren
klachten en problemen van de cliënt. Het beoogt een verandering in het negatieve zelfbeeld
en een meer genuanceerde kijk op problemen.
Geven van informatie:
Het verstrekken van informatie aan de cliënt op verschillende momenten in het gesprek,
zoals het begin, overgangen en aan het einde. Het moet duidelijk, concreet en begrijpelijk
zijn.
1.1.3 Regulerende vaardigheden:
Openen van het gesprek:
Het openen van het gesprek omvat het creëren van duidelijkheid over de gang van zaken
aan het begin van het consult.
Terugkoppelen naar begindoelen:
Terugkoppelen naar begindoelen gaat over het stellen van haalbare doelen en het effectief
bewaken en nastreven ervan.
,Situatie verduidelijken:
Deze vaardigheid richt zich op het bespreken van onduidelijkheden of misverstanden, vooral
wanneer verwachtingen niet meer op elkaar zijn afgestemd. Het omvat een metagesprek.
Hardop denken:
Hardop denken betekent dat de diëtist zijn gedachten openlijk deelt, wat de openheid en
duidelijkheid bevordert en de cliënt aanmoedigt hetzelfde te doen.
Structureren:
Het ordenen en leiden van het gesprek om de lijn vast te houden en het efficiënt te laten
verlopen.
1.1.4 Feedback:
Vragen om feedback:
Het vragen om feedback is bedoeld om reacties van de cliënt te verkrijgen na het
verstrekken van informatie. Het helpt ook bij het begrijpen van wat de cliënt heeft gehoord,
begrepen en ervan vindt.
Geven van feedback:
Feedback geven betekent openlijk bespreken van wat zich op dat moment tussen de diëtist
en de cliënt afspeelt. Het bevat een beschrijving van het gedrag van de cliënt, zonder
oordelen, en nodigt de cliënt uit om het gedrag te onderzoeken. Een vertrouwensrelatie is
hierbij essentieel.
Hoofdstuk 2
2.5.1 Inleiding
De screening in het diëtistisch consult start na de aanmelding van een cliënt zonder
verwijzing. Dit markeert het begin van het diëtistisch onderzoek. Bij een cliënt met een
verwijzing van een arts wordt deze fase overgeslagen, en begint de diëtist met de
diëtistische anamneses.
Fases van de Inhoudelijke Analyse:
Fase Stappen en Handelingen Aandachtspunten/Toelichting
- Vaststellen of de cliënt een verwijzing - Indien cliënt een verwijzing heeft, overgaan
Aanmelding heeft. naar diëtistische anamnese.
- Indien geen verwijzing, start de
screening. -
- Gebruik van gestructureerde vragen om - Toepassen van doorvragen en parafraseren in
Screening klachten/symptomen te identificeren. veronderstellende toon.
- Informatie verstrekken aan de cliënt. - Duidelijke communicatie is essentieel.
- Niet alle stappen volgen in strikte - Elk gesprek is uniek, maar behoud een
volgorde; flexibiliteit is vereist. duidelijke structuur.
Registratie - Methodisch handelen registreren in het - Gebruik Classificaties en Codelijsten voor de
(digitaal) cliëntdossier. Dietetiek voor codes.
, Fase Stappen en Handelingen Aandachtspunten/Toelichting
- Zorgvuldige en accurate registratie is
cruciaal. - Ondersteunt continuïteit in zorgverlening.
Geheugensteun voor Oefenen: Bij het oefenen van de screening is het handig om een
verkorte weergave van de inhoudelijke analyse bij de hand te hebben. Deze weergave kan
bestaan uit de kernstappen en aandachtspunten om de structuur van het gesprek te
behouden en de focus op cruciale informatie te waarborgen.
Hoofdstuk 3
In het diëtistisch consult doorloopt men na de aanmelding de fase van diëtistisch onderzoek,
waarin de diëtistische anamnese een cruciaal onderdeel vormt. Deze anamnese leidt tot de
diëtistische diagnose, waarbij de diëtist een beroeps specifiek oordeel geeft over het
gezondheidsprofiel van de cliënt. Op basis hiervan wordt vervolgens een behandelplan
opgesteld voorafgaand aan de behandeling.
De inhoudelijke analyse van dit proces is opgedeeld in fasen, met bij elke fase specifieke
stappen en bijbehorende handelingen. Hoewel de gesprekken met cliënten variëren, biedt
de inhoudelijke analyse een heldere structuur. Registratie van het methodisch handelen
gebeurt in een (digitaal) cliëntdossier, waarbij codes uit Classificaties en Codelijsten voor de
Diëtetiek worden gebruikt.
Gedurende elke fase van de diëtistische anamnese kunnen er alarmerende signalen (rode
vlaggen) optreden, wat de diëtist kan leiden tot de conclusie dat doorgaan met het diëtistisch
onderzoek en de behandeling niet veilig en verantwoord is. In dat geval informeert de diëtist
de cliënt en adviseert hen contact op te nemen met een arts.
De communicatieve vaardigheden van de diëtist zijn gericht op het gebruik van non-
directieve counselingsmethodieken om de cliënt te stimuleren om vrijuit te praten.
Luistervaardigheden, zoals stiltes, aanmoedigingen, non-verbaal gedrag, en het oppikken
van signalen, worden ingezet. Vragen worden pas gesteld bij onduidelijkheden, en
samenvattingen worden gegeven bij onvolledige informatie, waarbij zowel inhoud als gevoel
worden meegenomen.
Hoofdstuk 4
4.5.1 Inhoudelijke Analyse Dietary History-methodiek
De Dietary History-methodiek, een veelgebruikte voedingsanamnese, omvat het bespreken
van het dagelijkse voedingspatroon met de cliënt, met extra aandacht voor variaties in het
weekend. Door het toepassen van checks kan de diëtist onjuistheden en onvolledigheden
ontdekken. De cross-check biedt een gedetailleerder beeld door gezinsinkoop te controleren
of de cliënt enkele dagen zelf te laten registreren. De analyse is opgedeeld in fasen met
bijbehorende stappen, waarbij het belangrijk is flexibel door te vragen en tussentijds te
samenvatten.
4.5.2 Inhoudelijke Analyse 24-uurs-Recall-methodiek
De 24-uurs-Recall-methodiek betreft een momentopname van de voeding van de
voorgaande dag. Het geeft inzicht in maaltijden en mogelijke knelpunten, maar biedt geen
representatief beeld van het gebruikelijke voedingspatroon. De analyse is gefaseerd met
bijbehorende stappen, waarbij de volgorde flexibel kan zijn. De 24-uurs-Recall kan worden
