Schema jurisprudentie Corporate Governance & Litigation
Hoorcollege 1 – CGL, agency-theory, open- en besloten verhoudingen
Cancun De bestuurders richten zich naar het belang van de vennootschap en de met
haar verbonden onderneming. Wat dat belang is, hangt af van de ovhg. Indien
aan vn een onderneming is verbonden, wordt het vn-belang in de regel vooral
bepaald door het bevorderen van het bestendige succes van deze
onderneming. Bij joint-venture: mede bepaald door de aard en inhoud van de
tussen aandeelhouders overeengekomen samenwerking. Die aard en inhoud
kunnen meebrengen dat ook het vn-belang is gebaat bij continuering
evenwichtige belangen. Bestuur kan gehouden zijn adh te informeren over
aandelenoverdracht. 2:8 zorgvuldigheid betrachten: kan ervoor zorgen dat
bestuurders bij het dienen van vn-belang ervoor moeten zorgen dat daardoor
de belangen van de betrokkenen niet onnodig/onevenredig worden geschaad.
Abn/Amro Zonder wettelijke of statutaire grondslag is er geen verplichting voor het bestuur om
aanwijzingen van de ava op te volgen of te consulteren (uitwerking Forumbank).
Geen goedkeuringsrecht ava. De rechtszekerheid verzet zich hiertegen, derden
moeten erop kunnen vertrouwen dat door het bestuur in overeenstemming met
statuten en wet genomen besluiten onaantastbaar zijn. Ook slagvaardigheid
bestuur: het bestuur moet belang vn en daaraan verbonden onderneming
vooropzetten, en de belangen van alle betrokkenen, waaronder de aandeelhouders,
in aanmerking nemen. Ook 2:107a niet, ook niet op grond van R&B (2:8) en ook
niet op grond van het navolgende. Net als in ASMI: CGC vormt een uiting van de in
NL heersende algemene rechtsovertuiging en geeft aldus mede inhoud aan de
open normen van art. 2:8/2:9. Strategie = gebied bestuur.
ASMI HR bevestigt bestuursautonomie, strategie aangelegenheid bestuur. Bestuur hoeft
AV niet vooraf te betrekken in beleidsvorming. 2:140 lid 2 BW brengt niet mee dat
RvC bemiddelende rol heeft bij conflicten tussen bestuur en aandeelhouders
gespannen voet met beleidsvrijheid RvC. Geen verantwoording verschuldigd aan
de aandeelhouders. Wel informatieplicht, iedere aandeelhouder heeft zelfstandig
recht ter vergadering vragen te stellen, ook over dingen die niet op de agenda
staan. Enqueteverzoek kan alleen betrekking hebben op feiten en omstandigheden
die zich hebben voorgedaan tot aan de datum van indiening verzoek. Laat
functionele bevoegdheidsverdeling zien HR uit Forumbank.
Versatel 3 Tegenstrijdig belang: voor het aannemen ervan is het voldoende dat de betrokken
commissarissen te maken hebben met zodanig onverenigbare belangen dat in
redelijkheid kan worden betwijfeld of zij zich bij hun handelen uitsluitend laten leiden
door het belang van de vennootschap en de daaraan verbonden onderneming.
Agencyprobleem: meerderheidsadh (own+cntl) vs. minderheidadh (own). Beleid
onderneming expliciet getoetst aan CGC en verbod tot afwijking CGC. CGC
verschuift van leidraad norm.
1
,Hoorcollege 2 – belangenconflicten, belang van de vennootschap, organen
Wennex Het stemrecht van een adh in NV is niet een recht in het belang van anderen,
maar een eigen recht om zijn belang in de vennootschap te dienen
aandeelhouders mogen eigen belang nastreven. Stemrechtovk tussen adh
niet in strijd met vn-recht omdat deze de wettelijke regeling zou doorkruisen.
Ook niet nietig. Stemovereenkomsten niet onverbindend. Mag geen misbruik
van recht zijn. Je mag dus contractueel jegens anderen binden.
Forumbank Bevoegdheid inkoop eigen aandelen directie. Afscheid genomen van hiërarchische
opvatting. Nu functionele bevoegdheidsverdeling. AV en RvC hebben eigen rechten
en bevoegdheden en bestuur ook, terrein ander orgaan moet worden
gerespecteerd. De gedachte dat de AV de hoogste macht heeft, komt niet meer
terug in arrest. Instructierecht: bestuur is niet gehouden aanwijzingen van av op te
volgen. De av mag niet de grenzen van haar bevoegdheden overschrijden, op
gespannen voet met instructierecht?
Ogem II Het feit dat rechtspersoon surseance / faillissement heeft aangevraagd, sluit de
mogelijkheid tot enquête niet uit: opening van zaken en vaststelling bij wie de
verantwoordelijkheid berust voor mogelijk blijkend wanbeleid. Mag dus ook
wanbeleid vaststellen zonder voorzieningen.
Abn/Amro Strategie = gebied bestuur. Zonder wettelijke of statutaire grondslag is er geen
verplichting voor het bestuur om aanwijzingen van de ava op te volgen of te
consulteren (uitwerking Forumbank). De rechtszekerheid verzet zich hiertegen,
derden moeten erop kunnen vertrouwen dat door het bestuur in overeenstemming
met statuten en wet genomen besluiten onaantastbaar zijn. Ook slagvaardigheid
bestuur: het bestuur moet belang vn en daaraan verbonden onderneming
vooropzetten, en de belangen van alle betrokkenen, waaronder de aandeelhouders,
in aanmerking nemen. Wel verantwoording afleggen over beleid, maar niet vooraf in
besluitvorming betrekken. Ook 2:107a niet, ook niet op grond van R&B (2:8). Net
als in ASMI: CGC vormt een uiting van de in NL heersende algemene
rechtsovertuiging en geeft aldus mede inhoud aan de open normen van art. 2:8/2:9.
Versatel 3 Voor het aannemen van tegenstrijdige belangen is voldoende dat commissarissen
te maken hebben met zodanige onverenigbare belangen dat in redelijkheid kan
worden betwijfeld of zij zich bij hun handelen uitsluitend laten leiden door het belang
van de vennootschap en de daaraan verbonden onderneming.
ASMI HR bevestigt bestuursautonomie, strategie aangelegenheid bestuur. Bestuur hoeft
AV niet vooraf te betrekken in beleidsvorming. 2:140 lid 2 BW brengt niet mee dat
RvC bemiddelende rol heeft bij conflicten tussen bestuur en aandeelhouders
gespannen voet met beleidsvrijheid RvC. Geen verantwoording verschuldigd aan
de aandeelhouders. Wel informatieplicht, iedere aandeelhouder heeft zelfstandig
recht ter vergadering vragen te stellen, ook over dingen die niet op de agenda
staan. Enqueteverzoek kan alleen betrekking hebben op feiten en omstandigheden
die zich hebben voorgedaan tot aan de datum van indiening verzoek. Laat
functionele bevoegdheidsverdeling zien HR uit Forumbank.
Cancun Gelijkwaardigheid adh verstoord door 1 onderneming. Drie x verwatering
aandeelhouderbezit. HR gebruikt om bestuurdersverdeling op papier te zetten.
Kritiek: bestuurders waren hier maar pionnen, maar eigen verantwoordelijkheid en
belangenpluralisme. Zie smv Stuvia. Elke bestuurder naar vennootschapsbelang en
zorgvuldigheid. Bestuur niet verplicht om instructies van adh op te volgen.
Boskalis/ Aandeelhouders art. 2:114a kunnen de vn niet verplichten een onderwerp dat een
Fugro aangelegenheid is van het bestuur, ter stemming op te nemen in de agenda van de
av, ongeacht of die stemming rechtsgevolg heeft en hoe die stemming ook wordt
aangeduid. Wél agendering ter bespreking.
Bepalen beleid en strategie in beginsel bevoegdheid bestuur. De RvC houdt daarop
toezicht. Bestuur legt verantwoording af aan av, maar in beginsel niet verplicht de
av te consulteren. Bestuur heeft eigen verantwoordelijkheid zich te richten naar
belang vn. Inrichting bevoegdheden toekomend aan bestuur valt samen met
beleid/strategie en vennootschapsbelang eigen verantwoordelijkheid bestuur.
2
, Hoorcollege 3 – bestuurders en bestuur. Bestuursautonomie. Vertegenwoordiging.
Bibolini De NV kan zich op de interne bevoegdheidsbeperking niet beroepen. Daarbij
maakt het geen verschil of degene die met de NV handelde op de hoogte was
van deze bevoegdheidsbeperking. Uitzondering: de ovhg kunnen meebrengen
dat de wederpartij in zo’n geval in strijd met de r&b handelt als hij de NV aan
de gesloten ovk houdt (samenspanning). Daarvoor zijn wel (naast diens
wetenschap) bijkomende omstandigheden vereist, zoals tegenstrijdig belang.
Cancun De concernrelatie kan een belangrijke invloed hebben op het bestendige succes
van de onderneming. Bestuurders moeten zorgvuldigheid betrachten m.b.t. de
belangen van al degenen die bij de vn en haar onderneming zijn betrokken. 2:8
Belang vn en zorgvuldigheid ongeacht benoeming door of op voordracht van ava
van bepaalde soort of aanduiding. Dit is niet anders indien de adh nauw betrokken
zijn bij jv-vn of indien de statuten bepalen dat het bestuur zich dient te gedragen
naar de aanwijzingen van een ander orgaan van de vn.
Boskalis/ Vn-belang eigen verantwoordelijkheid bestuur. Dat kan de invoering, handhaving of
Fugro beëindiging meebrengen van bepaalde inrichting organisatie, binnen grenzen wet,
voor zover omtrent de inrichting bevoegdheden toekomen aan bestuur, valt de
uitoefening daarvan samen met beleid/strategie. Dit stelt grenzen aan
agenderingsrecht beleid/strategie in beginsel aangelegenheid bestuur, geen
consultatieplicht AV geen verplichte agendering ter stemming. Niet relevant of
stemming rechtsgevolg heeft.
Hoorcollege 5 – bestuurdersaansprakelijkheid
Beklamel Een benadeelde schuldeiser van een kapitaalvennootschap kan een
Extern bestuurder van die vennootschap in privé aanspreken op grond van
onrechtmatige daad indien de bestuurder ten tijde van het aangaan van de
transactie wist of moest weten dat de vennootschap de transactie niet kon
nakomen en geen verhaal zou bieden voor de door die wanprestatie
veroorzaakte schade.
Staleman/ Voor aansprakelijkheid op de voet van art. 2:9 BW is vereist dat aan de bestuurder
Van de Ven een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Of in een bepaald geval plaats is voor
Intern 2:9 een ernstig verwijt als hier bedoeld, dient te worden beoordeeld aan de hand van
alle omstandigheden van het geval. Décharge alleen over omstandigheden uit
jaarrekening of anderszins bekend aan AV.
Berghuizer Handelen in strijd met een statutaire bepaling die de rechtspersoon beoogt te
Papierfabriek beschermen vormt een zwaarwegende omstandigheid die in beginsel
Intern 2:9 aansprakelijkheid vestigt (1 kan dus genoeg zijn). Indien de bestuurder echter
feiten heeft aangevoerd o.g.w. zou kunnen worden aangenomen dat het handelen
in strijd met de statutaire bepalingen niet een ernstig verwijt oplevert, dient de
rechter deze feiten en omstandigheden nadrukkelijk in zijn oordeel te betrekken:
belangrijke nuancering bewijslast onderliggende feiten en omstandigheden.
Ontvanger/ Bij benadeling van een schuldeiser van een vennootschap door het onbetaald en
Roelofsen onverhaald blijven van diens vordering kan naast de aansprakelijkheid van de
Extern 6:162 vennootschap ook, afhankelijk van de omstandigheden van het concrete geval,
grond zijn voor aansprakelijkheid 6:162 van degene die als bestuurder (i) namens
de vennootschap heeft gehandeld dan wel (ii) heeft bewerkstelligd of toegelaten
dat de vennootschap haar wettelijke of contractuele verplichtingen niet nakomt.
Let op: twee vormen Ontvanger/Roelofsen.
Nutsbedrijf De invulling van 6:162 BW wordt ingekleurd door de norm van 2:9 BW (ernstig
Westland verwijt). Dit betekent dat voor de vraag of de bestuurder ter zake van de
Intern 6:162 benadeling een ernstig verwijt kan worden gemaakt, moet worden gekeken naar
alle omstandigheden van het geval. De HR beslist dat de uit 2:9 vloeiende
schuldnormen eveneens gelden indien de vennootschap op basis van OD tegen
een bestuurder ageert, indien OD is begaan bij taakvervulling of daarmee zo nauw
samenhangt dat strekking 2:9 zich verzet tegen verdergaande aansprakelijkheid.
Laten samenkomst aansprakelijkheidsnormen zien.
Willemsen/ De Hoge Raad oordeelt dat de vraag of de norm van art. 2:9 BW (‘ernstig verwijt’)
NOM eveneens heeft te gelden wanneer een individuele aandeelhouder een bestuurder
3
