Jeugdrecht 1 (7012K444AY) 2023-2024
HC 1
● Boek “Jeugdrecht begrepen”: H1
HC 2
● Boek “Jeugdrecht begrepen”: H3.2, 3.7, 3.9, 3.10, H18 (8e
druk: H19)
● Hudig, J.C. (1974). Geschiedenis der kinderrechtspraak.Jeugdrecht op een keerpunt,
19-36
HC 3
● Boek “Jeugdrecht begrepen”: H11, H13, H14, H15
HC 4
● Brink, Y. N. van den. (2019). Voorlopige hechtenis van jeugdigen in Nederland. Een
kinder- en mensenrechtenperspectief op wet, praktijk en recente ontwikkelingen.
Tijdschrift voor Familie- en Jeugdrecht, 4, 80-90
HC 5
● Boek “Jeugdrecht begrepen”: H7, H8 (met uitzondering van paragraaf 8.6), H16.7 (8e
druk: H16.4)
HC 6
● Boek “Jeugdrecht begrepen”: H16
HC 1
Jeugdrecht begrepen H1: Inleiding recht
Het ‘technische’ doel van recht is het ordenen van de samenleving en het geven van regels
om conflicten te voorkomen
Rechtsgebieden
Staatsrecht
-geeft de basisregels voor de organisatie van de overheid
-biedt een beschrijving van de verschillende organen van de overheid, zoals de
gemeenteraad en provinciale staten, het beschrijft hun onderlinge verhouding en het geeft
regels voor de relatie tussen burger en overheid
-in het staatsrecht gaat het bijvoorbeeld over de taken van de regering en van de Tweede
Kamer, over de positie van ons staatshoofd, over het gemeentebestuur en over de rechten
van de burgers in de Staat
-de belangrijkste wet op het terrein van staatswet is de Grondwet, die de basis biedt voor
onze staatsinrichting
-andere wetten zijn bijvoorbeeld de Provinciewet, de Gemeentewet en de Kieswet
Bestuursrecht
-het staatsrecht geeft een ‘organisatieplaatje’ van de overheid, schetst de overheid ‘in ruste’
-het bestuursrecht houdt zich ook met de overheid bezig, maar dan met de overheid ‘in actie’
,-geeft regels over uitvoering van de bestuurstaak (ordenende taak, bijvoorbeeld de zorg voor
het milieu, onderwijs, jeugdhulp, verkeer en sociale zekerheid) van de overheid
-wat de overheid in contact met burgers wel en niet mag doen, hoe ze zich opstellen tov
haar burgers
-biedt burgers die zich tegen handelingen of besluiten van de overheid willen verzetten,
mogelijkheden voor bezwaar en beroep
-belangrijke wet: Algemene wet bestuursrecht (Awb)
-daarnaast zijn er vele wetten die een bepaald onderdeel van de bestuurstaak van de
overheid regelen, bijvoorbeeld de Wet milieubeheer, de Vreemdelingenwet, de
Participatiewet en de Jeugdwet
Strafrecht
-beschrijft verboden gedragingen, die rechtsorde (rust en veiligheid in de samenleving)
zozeer schenden dat een bestraffende reactie van de overheid moet volgen
-twee belangrijkste wetboeken op het gebied van strafrecht: Wetboek van Strafrecht (Sr) en
Wetboek van Strafvordering (Sv)
-Wetboek van Strafrecht: bevat een groot aantal strafbepalingen (zoals diefstal, doodslag en
dergelijke)
-Wetboek van Strafvordering: regelt wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit is
gepleegd. Het beschrijft de rechten van de verdachten, de bevoegdheden van politie en
justitie en gaat in op de gang van zaken tijdens het strafproces.
Burgerlijk recht
-regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling
-die rechtsrelaties kunnen heel verschillend van aard zijn, zoals zakelijk van aard
(bijvoorbeeld koop en huur) en familierechtelijk (bijvoorbeeld de relatie tussen ouder en kind
of tussen echtgenoten)
-het burgerlijk recht bestaat uit drie onderdelen:
1. personen- en familierecht, waarin de familierechtelijke relaties tussen mensen
worden geregeld zoals ouderschap, gezag, omgang en (echt)scheiding;
2. vermogensrecht, dat de zakelijke relaties tussen personen regelt, zoals koop, huur
en hypotheek
3. rechtspersonenrecht. Een rechtspersoon is een organisatie of onderneming die een
zelfstandig leven leidt in het recht, zoals een naamloze vennootschap (nv), een
besloten vennootschap (bv), een stichting of een vereniging. Hoe een rechtspersoon
moet worden opgericht en wie het binnen de rechtspersoon voor het zeggen hebben,
wordt beschreven in het rechtspersonenrecht.
-Twee belangrijke wetboeken in het burgerlijk recht zijn:
-het Burgerlijk Wetboek (BW), waarin de rechten en plichten staan beschreven van burgers
op het terrein van het personen- en familierecht, het vermogensrecht en het
rechtspersonenrecht
-het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv), bevat het procesrecht met o.a. de gang
van zaken tijdens een burgerlijk proces, de betekenis van een dagvaarding en de rol van de
advocaat
Jeugdrecht
-het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt
-is geen eigen rechtsgebied en het valt ook niet onder één rechtsgebied
,-bestaat uit onderdelen uit de verschillende rechtsgebieden die over jeugdigen gaan of voor
jeugdigen belangrijk zijn. Zo bevat het jeugdrecht onderdelen uit het burgerlijk recht, het
strafrecht en het bestuursrecht
Recht ingedeeld naar onderwerp
Recht kan niet alleen ingedeeld worden naar rechtsgebied, maar ook naar onderwerp
-zo is er niet alleen jeugdrecht, maar bijvoorbeeld ook vreemdelingenrecht, milieutechnisch,
onderwijssector en arbeidsrecht. Die indeling loopt dwars door de rechtsgebieden heen,
onderdelen uit de verschillende rechtsgebieden vormen er de bouwstenen voor
Materieel recht en formeel recht
Materieel recht
-bevat de rechten en plichten van burgers
-beschrijft de strafbepalingen, zoals diefstal, brandstichting, doodslag, aanranding en
dergelijke
-staat in het Wetboek van Strafrecht
Formeel recht
-geeft aan wat er gebeurt als er eenmaal een strafbaar feit is gepleegd: de rechten van de
verdachte, de positie van de raadsman, de bevoegdheden van politie en justitie om de
waarheid te achterhalen, de gang van zaken tijdens de rechtszaak, enzovoort
-staat in het Wetboek van Strafvordering
Je kan ook zeggen: het formeel recht regelt de wijze waarop het materieel recht
gehandhaafd wordt. Wat mag en niet mag wordt aangegeven in het materieel recht, wat er
gebeurt als het materieel recht geschonden wordt, staat beschreven in het formeel recht.
Dit onderscheid geldt niet alleen in het bestuursrecht, ook in het burgerlijk recht en
bestuursrecht
-Materieel burgerlijk recht bevat de rechten en plichten, deze staan vooral in het Burgerlijk
Wetboek
-Formeel burgerlijk recht: de gang van zaken tijdens een zitting, de positie van de advocaat
en die van de procespartijen vinden we in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordening
-Materieel bestuursrecht beschrijft de rechten en plichten
-Formeel bestuursrecht beschrijft bijvoorbeeld de mogelijkheden om beroep in te stellen
tegen een besluit van de overheid, en de gang van zaken tijdens een zitting
-Formeel recht noemt men ook wel procesrecht
Nationaal recht: regels die gelden op het grondgebied van een land
Internationaal recht: regelt de rechtsrelaties tussen verschillende staten. Dit soort
rechtsrelaties wordt doorgaans vastgelegd in internationale verdragen. Bevatten soms
regels waarmee de burgers van de aangesloten lidstaten rechtstreeks mee te maken
hebben
, -bijvoorbeeld: regels van de Europese Unie, Europees Verdrag tot bescherming van de
rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM), Internationaal verdrag inzake
de Rechten van het Kind (IVRK)
HC 2
Jeugdrecht begrepen H3.2, 3.7, 3.9, 3.10
3.2: Gezag over jeugdigen
‘Alle minderjarigen staan onder gezag’ artikel 1:245 BW
-gezag bestaat uit een mengeling van:
1. opvoeden en verzorgen
2. beheer van het eventuele vermogen (de bezittingen) van de jeugdige
3. verrichten van juridische handelingen namens de jeugdige, zoals het sluiten van een
overeenkomst, toestemming geven voor hulpverlening, of het voeren van een proces
Minderjarige: jeugdigen tot 18 jaar
-gezag is kenmerkend voor minderjarigen, want over alle minderjarigen moet gezag worden
uitgeoefend. Is een jeugdige eenmaal 18 jaar, dan is hij meerderjarig en wordt er geen
gezag meer over hem uitgeoefend
Ouderlijk gezag: als het gezag door de ouder(s) wordt uitgeoefend
Voogdij: gezag uitgeoefend door een niet-ouder
In het geval van conflict tussen de belangen van ouder en kind kan de rechter een bijzonder
curator benoemen, die de belangen van de minderjarige behartigt en zo nodig namens hem
een rechtszaak voert (art. 1:250 BW)
-voorwaarde voor de benoeming van een bijzonder curator is dat er een concreet en
fundamenteel probleem is waarover ouders en jeugdige (of de ouders onderling) van mening
verschillen en waarvoor, als de curator ouders en jeugdige niet op één lijn krijgt, in een door
de curator in gang te zetten juridische procedure, een oplossing gezocht moet worden.
-Daarmee wordt bedoeld dat een curator alleen kan worden ingezet voor ernstige
belangenconflicten en niet voor ieder verschil van mening tussen ouders of tussen de
jeugdige en zijn ouders.
-tweede voorwaarde is dat de benoeming van de curator in het belang van de jeugdige
noodzakelijk is
-De bijzonder curator heeft alleen een rol in dit ene conflict, niet in alle andere
opvoedingstaken
-De rechter benoemt een bijzonder curator op verzoek van een belanghebbende, of
ambtshalve, dit wil zeggen op eigen initiatief
-belanghebbenden zijn niet alleen de ouders, maar bijvoorbeeld ook de pleegouders. De
jeugdige zelf is ook een belanghebbende
