Duidelijke, overzichtelijke en complete samenvatting van hoofdstuk 3 van Europees Recht Algemeen Deel. De leerstukken en begrippen geel gemarkeerd, de artikelen blauw en de verplichte jurisprudentie roze. De belangrijkste onderwerpen zijn te onderscheiden door het sterretje aan de kantlijn.
DE MARKT EN PUBLIEKE BELANGEN
Vanouds heeft de interne markt al een centrale rol gehad in de ontwikkeling van de Europese
integratie en het EU recht in brede zin. Het relatieve belang wordt wel in de loop der jaren minder,
aangezien de Unie veel taken en doelstellingen erbij heeft gekregen. De markt is een van de grote
gebieden van inhoudelijke integratie. Integratie is het bijeenbrengen van afzonderlijke delen onder
een gemeenschappelijke noemer. 'Negatieve' integratie wordt nagestreefd d.m.v. primair aan de
lidstaten gerichte verbodsbepalingen. 'Positieve' integratie wordt bewerkstelligd door het
uitvaardigen van Europese regels van afgeleid recht.
1. De verdragsrechtelijke basis
Art. 3 lid 3 VEU eist dat de Unie een interne markt tot stand brengt. In art. 26 lid 1 Wv staat deze
taakstelling uitgebreider en lid 2 geeft een definitie van het begrip. In de eerste plaats kan een
interne markt niet bestaan zonder dat allerlei belemmeringen voor het verkeer van
goederen/personen/diensten/kapitaal worden opgeruimd. Uit rechtspraak van het HvJ blijkt dat
het woord 'interne markt' niet al te beperkt moet worden opgevat. Het gaat niet slechts om
grensbelemmeringen (invoerverboden, douanerechten e.d.), maar voor een goede werking van de
interne markt is het evenzeer noodzakelijk dat er binnen de markt geen aanzienlijke
concurrentieverschillen zijn.
VB.: op nationaal niveau vormen strenge milieuregels niet noodzakelijk een belemmering voor het
grensoverschrijdende verkeer, maar kunnen verschillende normen tussen de lidstaten wel van
invloed zijn op de concurrentiepositie van ondernemingen. Ondernemingen in lidstaten met een
strengere milieuwetgeving zijn nl. duurder uit dan hun concurrenten in lidstaten met een minder
strikte regelgeving.
Daarom is het ook nodig om nationale wetgevingen die van invloed zijn op de concurrentiepositie
van bedrijven af te stemmen (harmonisatie).
Voor een goed begrip van de rechtspraak van het HvJ over de verschillende vrijheden, de
reikwijdte ervan en de uitzonderingen erop moet men de andere doelstellingen van art. 3 VEU
(met name lid 3) ook kennen.
2. De vier vrijheden
Voor vier 'vrijheden'/'marktvrijheden' kent het Wv een uitdrukkelijke regeling.
Het vrije verkeer van goederen Art. 26-37 Wv
Het vrije verkeer van personen Art. 45-55 Wv
Het vrije verkeer van diensten Art. 56-62 Wv
Het vrije verkeer van kapitaal Art. 63-66 Wv
2.1. Goederen
Uit jurisprudentie blijkt dat het vrije verkeer van goederen betrekking heeft op alle producten die
voorwerp (kunnen) zijn van handelstransacties.
o Waalse afvalstoffen: ging om een Waals verbod op het storten van niet uit
Wallonië afkomstig afval. België verdedigde het verbod door te stellen dat niet-
recycleerbare afvalstoffen geen handelswaarde hebben en dus niet onder het
goederenbegrip zouden vallen. Volgens het Hof vallen afvalstoffen wel degelijk onder
dit begrip. Het stelde 'dat voorwerpen die in het kader van handelstransacties over
een grens vervoerd worden' binnen de werkingssfeer van het goederenverkeer vallen,
ongeacht de aard van die transacties.
Uitzonderingen op deze regel zijn zeldzaam.
Uitzonderingen:
o Art. 346 Wv: wapenen, munitie en oorlogsmateriaal
, HOOFDSTUK 3 – EUROPEES RECHT ALGEMEEN DEEL
o HvJ: drugs, of andere producten waarin in een lidstaat geen legale handel mogelijk is
en die door een lidstaat volledig in de strafrechtelijke sfeer zijn getrokken.
o Josemans: ondanks het gedoogbeleid in NL is de illegale handel niet
daadwerkelijk gelegaliseerd (soft drugs), dus de lokale coffeeshopeigenaar kan niet
het vrij verkeer van goederen in stelling brengen.
2.2. Personen
De bepalingen in het Wv over het vrij verkeer van personen zijn lange tijd exclusief gericht
geweest op marktintegratie. Het ging om het opheffen van belemmeringen voor werknemers,
zelfstandigen en rechtspersonen. Grensoverschrijdend personenverkeer door economisch niet-
actieve personen (vooral studenten en gepensioneerden) viel daarbuiten en moest derhalve door
aanvullende regelgeving door de EU wetgever worden gerealiseerd. Sinds het EU-burgerschap is
hier verandering in gekomen. Personenverkeer omvat nu ook het vrij verkeer van (economisch
niet-actieve) EU-burgers en ook het verkeer van 'derdelanders' o.g.v. secundair recht.
(Dit hoofdstuk vrijheid personenverkeer binnen de markt, volgend hoofdstuk buiten de markt).
De vrijheid van personen verkeer binnen de markt valt in het Verdrag in twee groepen bepalingen
uiteen:
Die betreffende vrijheid voor werknemers Art. 45-48 Wv
Die voor zelfstandigen of bedrijven, vrijheid van vestiging Art. 49-55 Wv
Werknemers
Het verdrag definieert niet wie als 'werknemer' of wat als 'vestiging' moet worden beschouwd.
Het HvJ heeft uitgemaakt dat het hier om autonome Europese begrippen gaat en dat de inhoud
ervan niet afhankelijk is van het recht van de lidstaten. In het Unierecht is een 'werknemer' een
onderdaan van een lidstaat die in een andere lidstaat gedurende een bepaalde tijd en onder
leiding van een ander werkzaamheden verricht en daarvoor een beloning ontvangt.
Vestiging
Bij vestiging gaat het om de beroepsuitoefening door zelfstandigen en door bedrijven
(rechtspersonen). Zo zal iemand die zich als zelfstandig arts wil vestigen in een andere lidstaat zich
dienen te beroepen op art. 49 Wv (vestiging). Gaat het om een arts in loondienst, dan zal art. 45
Wv (werknemer) van toepassing zijn. Wanneer diezelfde arts incidenteel patiënten behandelt in
een andere lidstaat, zal de arts in dat geval een beroep dienen te doen op het vrij verkeer van
dienstenverkeer neergelegd in art. 56 Wv.
Bij rechtspersonen die een beroep doen op vestigingsvrijheid gaat het om 'vennootschappen
welke in overeenstemming met de wetgeving van een lidstaat zijn opgericht' (art. 54 Wv). Hier
verwijst het Wv naar het nationale recht.
Analoog aan de situatie bij het goederenverkeer, vallen criminele vormen van beroepsuitoefening
niet onder het personenverkeer. Het grijze gebied tussen criminele en legale activiteiten is niet
altijd gemakkelijk te duiden.
VB.: prostitutie is in veel lidstaten toegestaan en zelfs gereglementeerd. Het vormt volgens het Hof
een dienstverrichting tegen vergoeding (economische activiteit). Buitenlandse onderdanen
zouden dus met een beroep op de 'vrijheden' de toegang tot deze beroepen kunnen afdwingen in
lidstaten waar prostitutie niet volledig in de strafrechtelijke sfeer is getrokken. Daarentegen zijn
lidstaten die prostitutie volledig verbieden niet verplicht buitenlandse prostituees toe te laten.
2.3. Diensten
Art. 57 Wv: 'In de zin van dit Verdrag worden als diensten beschouwd de dienstverrichtingen
welke gewoonlijk tegen vergoeding geschieden, voor zover de bepalingen, betreffende het vrij
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fatemehmohammadi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
