Samenvatting
Samenvatting Aardrijkskunde Systeem aarde H3 havo 4
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- HAVO
Dit is een samenvatting van H3 Systeem aarde (aardrijkskunde).
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
Voorbeeld 2 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Aardrijkskunde§3.1 – de atmosfeer
Samenstelling van de atmosfeer
De atmosfeer is een gasvormig omhulsel. Door de zwaartekracht verdwijnen de gassen niet in de
ruimte en bevinden de meeste gasmoleculen zich dicht bij de aarde (80% van de gasmoleculen zitten
in de onderste 10 tot 15 km).
Hoe verder weg van het aardoppervlak, hoe lager de luchtdruk is (minder gasdeeltjes in de
atmosfeer).
Ten opzichte van de atmosfeer van Venus en Mars bevat onze atmosfeer veel meer stikstof (N2) en
zuurstof (O2), en veel minder koolstofdioxide (CO2).
Opbouw van de atmosfeer
Vier lagen met daartussen ‘pauzen’. De temperatuur verandert met de hoogte.
Troposfeer (onderste laag atmosfeer), hier speelt het weer zich af:
1. Kortgolvige straling van de zon warmt aardoppervlak op.
2. Aardoppervlak zendt daardoor langgolvige (warmte)straling uit.
3. Atmosfeer wordt van onderaf verwarmd.
4. De temperatuur neemt in de troposfeer af met de hoogte boven het aardoppervlak
(temperatuurgradiënt van gemiddeld 0,6 °C per 100 m).
Ozonlaag tussen ongeveer 15 en 30 km in de stratosfeer. De ozonlaag filtert uv-straling uit zonlicht.
Hier komt warmte bij vrij, waardoor de temperatuur in de stratosfeer toeneemt met de hoogte.
mesosfeer waarin meteorieten verbranden en uit elkaar vallen
thermosfeer met minder dan 1% van atmosferische gassen
Weer en klimaat hangen met elkaar samen:
• Weer toestand van de atmosfeer op bepaald moment en voor klein gebied.
• klimaat gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor groot gebied.
5 temperatuurfacoren
1. Breedteligging: hoe verder van de evenaar, hoe kouder.
2. Hoogteligging: Hoe hoger je de bergen in gaat (of hoe hoger in de atmosfeer, hoe kouder het
wordt.
3. Gesteldheid van het aardoppervlak: water wordt langzamer warm en koud dan land,
dat komt door drie factoren:
1. Er is meer zonne-energie nodig om een laag water (een vloeistof) een graad in
temperatuur te laten stijgen, dan een even dikke laag land (een vaste stof).
2. Zonnestralen kunnen dieper in water doordringen, waardoor dezelfde hoeveelheid energie
over een groter volume wordt verdeeld.
3. Opgewarmd water kan mengen met kouder water uit de diepte, waardoor de opwarming
langer duurt. De zee heeft een matigende invloed op het klimaat.
4. Aanlandige en aflandige wind:
- ligging aan zee zorgt bij een aanlandige wind (droog) in veel gebieden voor een koele wind in
de zomer en een warme wind in de winter.
- Een aflandige wind (vochtig) zorgt in de winter voor lage en in de zomer voor hoge
temperaturen.
5. Aanvoer van warmte of koude door zeestromen: zeestromen kunnen warm zeewater uit de
tropen naar de poolstreken voeren en koud poolwater naar de tropen.
6. Gebergte kan luchtstromen tegenhouden
, Neerslagfactoren:
Neerslag kan overal ontstaan waar lucht opstijgt. Er zijn drie neerslagfactoren:
1. De ligging van de grote lage en hoge luchtdrukgebieden op aarde.
2. Gebergte
3. De ligging ten opzichte van de zee.
1. Stijgingsregen: Deze vinden we vooral bij de evenaar. Hierbij stijgt vochtige, warme lucht
snel op en veroorzaakt snelle condensatie in hogere, koudere luchtlagen, wat leidt tot
neerslag.
2. Stuwingsregen: Dit wordt veroorzaakt wanneer vochtige lucht tegen een berg of heuvel (het
reliëf) wordt geduwd en omhoog gaat, waardoor het in een koudere luchtlaag komt en
condenseert. De neerslag valt aan de ene kant van de heuvel of berg, bekend als de loefzijde.
3. Frontale regen: Dit treedt op wanneer warme en koude lucht tegen elkaar botsen. De
zwaardere, koude lucht blijft dicht bij het aardoppervlak, terwijl de warme lucht erbovenop
stijgt en condenseert, wat resulteert in neerslag.
Hoe ontstaat neerslag?
1. Neerslag ontstaat als lucht met waterdamp opstijgt en afkoelt. Hoe hoger in de atmosfeer, hoe
kouder.
2. Afkoelen → condensatie,
3. waterdamp worden kleine druppels → wolken,
4. hoe verder wolken stijgen, hoe meer ze afkoelen → neerslag.
Gebieden rond de evenaar krijgen meer neerslag:
• Veel oceanen en zeeën
• Warm klimaat; veel verdamping.
• Door de warmte stijgt vochtige lucht snel op.
• Vochtige lucht komt in hoge koude lucht → condensatie
• Opstijgen lucht in zelfde streek verdamping
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marlyponder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,55. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen